Staatsdeelnemingen: meer dividend dan voor crisis

Nieuwsbericht | 15-10-2015 | 08:57

Uit het Jaarverslag Beheer Staatsdeelnemingen 2014 dat minister Dijsselbloem van Financiën vandaag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd, blijkt dat de staatsdeelnemingen het vorig jaar over het geheel genomen financieel goed hebben gedaan.

De dividendontvangsten zijn ten opzichte van 2013 gestegen met 68 miljoen euro. Er zijn grote verschillen. De staat heeft met name een hoger dividend ontvangen van NS, Gasunie en TenneT. Gasunie heeft met 362 miljoen euro het meeste dividend afgedragen over 2014. Het balanstotaal van alle staatsdeelnemingen gezamenlijk bedroeg eind 2014 rond de 300 miljard euro. Dat is bijna 40 miljard euro meer dan het jaar daarvoor. Het eigen vermogen was in 2014 bijna 26 miljard.

Aan staatsdeelnemingen zijn grote publieke en financiële belangen verbonden. Daarom heeft de overheid het afgelopen jaar waar nodig actief gebruik gemaakt van zijn zeggenschap als aandeelhouder. Minister Dijsselbloem: ”Ik ben aandeelhouder namens de 17 miljoen mensen die met elkaar de reden van bestaan zijn van staatsdeelnemingen. Bij de uitoefening van mijn aandeelhoudersbevoegdheden kijk ik dan ook nadrukkelijk naar het effect op de publieke belangen. Ik kijk dus naar meer dan de ontvangsten.” Staatsdeelnemingen functioneren als zelfstandige bedrijven met eigen bestuurders en toezichthouders, die de publieke opdracht met grote zorgvuldigheid moeten uitvoeren. Tegelijkertijd moet het bedrijf voldoende rendement behalen om investeringen mogelijk te maken en de continuïteit zeker te stellen. Minister Dijsselbloem: ”Het aandeelhouderschap van de staat komt voort uit de grote maatschappelijke belangen die de staatsdeelnemingen dienen. Vanwege die belangen én het geïnvesteerde vermogen is een actieve opstelling van de overheid gewenst.”

Om zijn bevoegdheden op een goede manier vast te leggen, heeft de staat een standaard ontwikkeld voor de statuten van de staatsdeelnemingen. Die regelen vooral de betrokkenheid bij vaststelling van de strategie, bij de benoemingen en beloningen van bestuurders en commissarissen en bij goedkeuring van grote investeringen. De afgelopen periode zijn bij de grootste deelnemingen de statuten aangepast aan deze standaard. De statuten van Gasunie en TenneT zijn inmiddels gewijzigd. De gewijzigde statuten van NS en COVRA zijn bijna klaar. Begin 2016 volgen die van Holland Casino, Schiphol en de Staatsloterij. Het jaarverslag laat ook zien dat de beloningen van de bestuurders van staatsdeelnemingen de afgelopen jaren fors zijn gematigd. Gemiddeld zijn de maximale beloningen voor nieuwe bestuurders tussen 2008 en 2014 met 28 procent omlaag gegaan.

Ook is rekening gehouden met de aanbevelingen van de Algemene Rekenkamer en is het jaarverslag, vergeleken met 2013, verbeterd. Zo is er meer aandacht besteed aan de grafische presentatie en is de informatie over de deelnemingen waarbij de aandeelhoudersrol bij een ander ministerie ligt (zogenoemde beleidsdeelnemingen), uitgebreid. De financiële instellingen die de staat in de crisisjaren tijdelijk heeft genationaliseerd, maken beperkt deel uit van dit jaarverslag omdat de aandelen ervan worden beheerd door NLFI.

Bekijk hier de thinglink voor een overzicht van alle Staats- en beleidsdeelnemingen in Nederland.