Ministerraad 9 oktober 2015

(Minister-president Rutte:)

Dames en heren, goeiemiddag. Het belangrijkste onderwerp dat ons natuurlijk allemaal deze week bezighoudt is het vraagstuk van de vluchtelingen.
En wat er deze week is voorgevallen in Oranje, in Drenthe laat, denk ik, ook precies zien hoe enorm ingrijpend en ingewikkeld het is om de huidige stroom van vluchtelingen ook in goeie banen te leiden.
Aan de ene kant staat als een paal boven water dat Nederland echte oorlogsvluchtelingen wil en moet helpen.
Het kan niet anders dan dat voor die tijdelijke opvang sporthallen of tentenkampen worden gebruikt.
Op dit moment kijkt staatssecretaris Dijkhoff of leegstaande loodsen met een eenvoudige ingreep geschikt te maken zijn voor opvang.
En ook of de Nijmeegse oplossing, met tenten, ook elders mogelijk is.
Daarover is ook vanochtend gesproken met VNG en IPO.
We moeten onorthodoxe oplossingen niet schuwen.
En soms moet je inderdaad ook bestuurlijke noodgrepen toepassen zoals staatssecretaris Dijkhoff deze week heeft gedaan ook al zou je het liever anders willen.
Het was kiezen tussen twee kwaden.
Klaas Dijkhoff is er ook zelf heel duidelijk over geweest.
En ik op mijn beurt heb groot respect voor de manier waarop hij met deze acute situaties omgaat.
Aan de andere kant zijn mensen bezorgd, boos en emotioneel.
En ook dat is begrijpelijk. De grote instroom van vluchtelingen roept allerlei indringende vragen op. Is mijn gezin nog veilig?
Krijg ik straks nog wel een huis?
En waarom zo veel vluchtelingen in ons dorp en niet elders?
En zoals ik al zei wat betreft Oranje: Deze week kon het niet anders.
Ik voeg er wel aan toe dat kwaad worden mag maar dat geweld of dreigen met geweld uit den boze is ook tegen burgemeesters, andere bestuurders en iedereen die met het vraagstuk bezig is.
Ik roep dan ook mensen op de rust te bewaren en binnen de grenzen van de wet en het betamelijke te blijven.
Dat vragen we vanzelfsprekend ook van de mensen die ons land binnenkomen.
Geen misverstand: in Nederlandse azc's gelden de Nederlandse normen en waarden.
Geweld en discriminatie zijn ontoelaatbaar.
En als de wet wordt overtreden, dan grijpt de politie in.
Wie zich niet aan de regels houdt, moet bovendien niet raar opkijken als dat ook gevolgen heeft voor zijn of haar asielaanvraag.
Staatssecretaris Dijkhoff werkt aan een voorstel dat het gemakkelijker maakt asiel te weigeren als iemand flink over de schreef is gegaan.
En we hebben natuurlijk al afgesproken dat de kindhuwelijken onder de 18 jaar bij ons niet meer erkend worden.
En dan nog een paar dingen.
Ten eerste: het vluchtelingenprobleem is niet van vandaag op morgen met een paar eenvoudige oplossingen weg te nemen. Die bestaan simpelweg niet.
Wie zegt dat we de grenzen kunnen sluiten en daarmee basta strooit mensen zand in de ogen.
Mensen die vluchten voor oorlogsgeweld, die kunnen rekenen op hulp.
Dat is ook meer dan een internationale afspraak alleen het is ook een kwestie van beschaving.
Ten tweede: die eerste opvang is ook per definitie tijdelijk.
Wie nu als economische vluchteling meelift op de ellende van anderen moet zo snel mogelijk terug naar het land van herkomst.
En wie uit een land komt dat nu of over enige tijd weer veilig is ook die moet terugkeren.
Ten derde.
Het probleem waar we voor staan, is zo groot is zo internationaal en is ook zo veelkoppig dat we een én-én-én-aanpak nodig hebben. En daar werken we ook aan.
Dus én in ons land de mensen die hier binnenkomen zo goed mogelijk tijdelijk opvangen met oog voor de draagkracht van de omgeving.
Daar hebben we vanmorgen uitgebreid met de bestuurders over gesproken.
En in Europa zorgen..voor een eerlijke en gecontroleerde verdeling van vluchtelingen voor sterke buitengrenzen en voor een gezamenlijk terugkeerbeleid.
En buiten Europa zoveel mogelijk zorgen voor registratie en opvang in de regio.
En we weten dat dat geld kost.
En daarnaast is er een internationaal spoor dat is gericht op de stabiliteit in de brandhaarden waar de vluchtelingen vandaan komen.
Aan al deze sporen werken we tegelijkertijd.
Van de kortetermijnnoodopvang tot de bestrijding van ISIS.
En daar zitten we in het kabinet bovenop met de meest betrokken bewindslieden.
We zien elkaar zo vaak als dat nodig is, vaak meerdere keren per week om alles door te nemen en elkaar te helpen de juiste beslissingen te nemen.
En ook met de Kamer hebben we hier al heel veel uren over gedebatteerd onder andere tijdens de Algemene Beschouwingen.
En volgende week is er opnieuw een debat met de Kamer is er opnieuw een Europese Raad en dus opnieuw stappen die ons verder brengen in de aanpak van dit grote vraagstuk.
Dat is de weg die we moeten bewandelen stap voor stap en met iedereen die daarbij nodig is.
Vandaag hebben we tijd doorgebracht met de mede-overheden.
En vanochtend bleek, in het gesprek met vertegenwoordigers van VNG en IPO, de vertegenwoordigers van de provincies dat we ons er allemaal bewust van zijn dat we voor een gezamenlijke opgave staan.
We hebben de handen ineengeslagen en afgesproken om schouder aan schouder te werken aan noodopvang huisvesting en verdere integratie.
Concreet is afgesproken dat provincies zich gaan inzetten voor grote noodopvanglocaties.
Naar het Nijmeegs voorbeeld, per provincie.
Daarmee willen we situaties zoals in Oranje voorkomen en willen we 't gesleep van vluchtelingen tussen locaties zoveel mogelijk tegengaan.
Daarnaast hebben we afgesproken dat gemeenten, via een speciaal arrangement huisvesting gaan bieden aan vluchtelingen met een verblijfsvergunning die nu nog in een azc zitten.
Via dit zogenaamde gemeentelijk zelfzorgarrangement kan opvang, onderdak worden geboden aan vergunninghouders in locaties voor minder dan honderd personen.
Het gaat dan om tijdelijke opvang totdat de vergunninghouder zich permanent ergens kan gaan vestigen.
Deze arrangementen moeten de doorstroom bevorderen om te zorgen dat de COA-opvang gebruikt kan worden waarvoor die bedoeld is namelijk het opvangen van asielzoekers.
De afspraak is om de komende zes maanden 10.000 plaatsen te regelen.
Ik kan melden dat de gemeente Den Haag al had aangekondigd hier een groot aantal voor z'n rekening te nemen.
En zo komt ook de doorstroom op gang.
Ten slotte is afgesproken dat gemeenten en Rijk gaan samenwerken aan tussenvoorzieningen om semipermanente huisvesting mogelijk te maken voor alle mensen die op een wachtlijst staan.
Ik wil u zeggen dat ik groot respect heb voor de burgemeesters de wethouders en de commissarissen van de Koning die dag en nacht meewerken aan het vinden van oplossingen.
We zullen de komende tijd ook met elkaar in overleg blijven over de hele keten, van eerste opvang tot en met integratie.
En een volgend overleg daarover zal snel worden gepland.
We zijn er ons met elkaar terdege van bewust dat er niet één iemand is die de problemen kan oplossen.
Dit moeten we samen doen in Nederland, in Europa en met onze internationale partners.
Dank u wel.