Blijvend aandacht nodig ter voorkoming van tunnelvisie in opsporing
In de opsporing en vervolging is blijvend aandacht nodig om tunnelvisie te voorkomen. Dat schrijft minister Van der Steur van Veiligheid en Justitie in een brief aan de Tweede Kamer in reactie op het rapport ‘Focus in de opsporing’ van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC).
Tien jaar geleden hebben de politie en het Openbaar Ministerie (OM) naar aanleiding van het opsporingsonderzoek naar de Schiedammer parkmoord maatregelen genomen om tunnelvisie tegen te gaan. Na een evaluatie hiervan concluderen onderzoekers van het WODC dat deze maatregelen hebben bijgedragen aan het vergroten van de kwaliteit en professionaliteit binnen de opsporing en vervolging, maar is onderhoud van de maatregelen nodig om ook in de toekomst de kwaliteitswaarborgen te behouden. Volgens minister Van der Steur biedt het WODC-onderzoek goede aanknopingspunten voor verdere aanpassing.
De dwaling in de Schiedammer parkmoord maakte op pijnlijke manier duidelijk welke gevolgen het kan hebben als sprake is van tunnelvisie in de opsporing. Politie en het OM hebben naar aanleiding van het evaluatieonderzoek van de Commissie Posthumus in 2005 maatregelen ontwikkeld en toegepast om tunnelvisie te voorkomen. Volgens het WODC hebben deze maatregelen een belangrijke meerwaarde gehad bij het creëren van bewustwording van het risico op tunnelvisie. Ook is een bijdrage geleverd aan een meer open cultuur binnen de arrondissementsparketten.
Tegelijkertijd worden ook bepaalde neveneffecten gesignaleerd en zijn er verschillen per regio in de invulling van maatregelen. Rechercheurs en officieren ervaren bijvoorbeeld wel eens dat op een krampachtige wijze aan structuren wordt vastgehouden, dat er sprake is van stroperige besluitvorming en de neiging om een onderzoek te lang te breed te houden om maar niet ‘de verkeerde tunnel’ in te duiken. De WODC-onderzoekers geven aan dat de gedachte achter maatregelen om tunnelvisie te voorkomen aan een kentering onderhevig is en dat de focus dreigt te verslappen. De situatie zou kunnen ontstaan dat verworvenheden van de afgelopen jaren onder druk komen te staan.
Het kabinet heeft veel waardering voor de maatregelen die politie en OM hebben genomen. Vele maatregelen behoren inmiddels tot de vaste werkwijzen van politie en OM. Zij hebben een belangrijke meerwaarde gehad bij het creëren van een bewustwording over tunnelvisie. Maar in de afgelopen tien jaar is de samenleving - en dus ook de politie en het OM - sterk veranderd. Het is nu volgens minister Van der Steur dan ook het moment om meer professionele armslag toe te laten, zodat met meer maatwerk en flexibiliteit gewerkt kan worden. De politie zal - in afstemming met het OM - de aanbevelingen uit het WODC-rapport gebruiken ten behoeve van een verbeterplan voor de opsporing.