Toespraak van staatssecretaris Mansveld op het zomerevent van de Nederlandse Klimaatcoalitie Scherpenzeel

Toespraak | 23-06-2015

Dames en heren,

Goed om zoveel ondernemers, maar ook ondernemende overheden en organisaties bij elkaar te zien. Voor u samen aan de slag gaat, wil ik het over drie dingen hebben. Ten eerste wil ik iets zeggen over hoe ik naar deze coalitie kijk. Ten tweede wil ik iets zeggen over ambitie en ten derde wil ik u een uitdaging meegeven.

Allereerst dus iets over de Klimaatcoalitie zelf. De essentie van een coalitie is dat je elkaar nodig hebt om resultaten te halen: elkaars ideeën, innovaties en oplossingen. Daarvoor moet je elkaar zien en spreken. En dat doen we vandaag in een inspirerende setting. We zijn te gast bij Interface, een bedrijf dat het roer 20 jaar geleden radicaal omgooide. Oprichter Ray Anderson stelde een doel: vanaf 2020 mocht zijn bedrijf geen enkele negatieve invloed meer op het milieu hebben. En die doelstelling mocht ook geen negatieve invloed op de verdienmodellen hebben. Mission Zero noemde hij dat. Zes jaar geleden was Interface, naar eigen zeggen, halverwege die missie. Dat was een mooie prestatie, maar met nog 5 jaar te gaan kan het spannend worden. En juist daarin schuilt volgens mij de inspiratie voor ons: want hoe je omgaat met je spannendste vraagstukken, daar leer je het meeste van. Daar heb je elkaar het hardste nodig. En wie deelt wat hij leert, is een autoriteit voor zijn omgeving.

Het voorbeeld van Interface was 20 jaar geleden gewaagd en uniek. Er waren maar weinig bedrijven die het toen al aandurfden om voor een groen bedrijfsmodel te kiezen. Gelukkig zijn we inmiddels een stuk verder: klimaatactie en economische ontwikkeling zijn nu onlosmakelijk met elkaar verbonden. Ze kunnen gewoon niet meer zonder elkaar. Een enkele achterblijver wil nog wel eens tegensputteren, maar u en ik weten echt beter. Dankzij het New Climate Economy rapport, dat vorig jaar verscheen, staat de positieve relatie tussen die twee zelfs zwart op wit: groene groei en klimaatactie kunnen elkaar een grote duw in de rug geven.

Maar dat kan niet zonder samenwerking. En daar zijn we in Nederland heel goed in. Daarmee doel ik op onze traditie van 'polderen': de gewoonte van bedrijven, overheden en maatschappelijke organisaties om elkaar op te zoeken rond grote thema's. Ik ben daar een groot pleitbezorger van.

Als ik kijk naar het SER Energieakkoord, naar de Green Deals tussen overheid en bedrijfsleven – dan zijn dat allemaal resultaten van samen bouwen en samen besturen. In het buitenland kijkt men daar met veel belangstelling naar, ik word er zelfs door collega’s op aangesproken. Ik vind dus dat we daar veel trotser op mogen zijn. En ik zeg dat omdat deze coalitie ook zo’n samenwerking is: een sterke coalitie van partijen die vastbesloten zijn om met elkaar een stap verder te komen. Bedrijven, gemeenten, maatschappelijke organisaties bij elkaar. Ik weet dat er in een aantal grote gemeenten ook ontwikkelingen zijn om mee te doen en dat juich ik natuurlijk toe. Mijn boodschap aan u is: draag dat uit! Wees trots op deze coalitie!

Daarmee kom ik meteen bij mijn tweede punt: ambitie. En misschien ook wel een beetje ongeduld. Want ik zie zoveel kansen, die voor het oprapen liggen! Vorige maand sprak ik op een Klimaatconferentie in Parijs over weerbaarheid – over aanpassen aan de onvermijdelijke consequenties van klimaatverandering. Dan gaat het over het bouwen van hittebestendige steden en infrastructuur, aan voedsel dat geteeld kan worden in zilte grond, noem maar op. Nederlandse bedrijven hebben daarvoor heel veel kennis in huis. Wij kunnen dus mondiaal de weg wijzen. Als ik dat zie, dan jeuken mijn handen. Ik heb jaren in het bedrijfsleven gewerkt en heel soms mis ik de saamhorigheid en de doelgerichtheid van een mooi bedrijf. (Dit wordt geen klaagzang over mijn huidige baan, integendeel zelfs.) Maar ik wil wel uw ondernemersgeest gebruiken om politieke en maatschappelijke doelen te halen.

Voor die ambitie is soms een lange adem nodig. Ray Anderson gaf Interface destijds 26 jaar de tijd om Mission Zero te halen. Dat is lang. Ik noem dat expres omdat we rond klimaat altijd praten over de lange termijn. De Klimaatcoalitie heeft als doel om in 2050 klimaatneutraal te opereren. Dat duurt nog 35 jaar. We kijken dus drie decennia vooruit.

Maar laten we die termijn eens omdraaien: weet u nog wat u 30 jaar geleden deed? Ik was in 1985 net verhuisd naar Groningen en maakte allerlei plannen voor de toekomst: trouwen, studeren, carrière maken, noem maar op. En als ik nu terugkijk, dan zijn die dertig jaar omgevlogen alsof het er maar vijf waren. Ik wil er dit mee zeggen: als we nu doelen stellen voor 2050, dan is dat helemaal niet zo ver weg als het lijkt. Ja, ambitie is een zaak van lange adem, maar we moeten wel nu aan de bak!

En ik voeg daar nog iets aan toe: er zijn namelijk ook mensen die zeggen dat klimaatneutraliteit allemaal extra geld kost. Dat ambitie te duur is. En ook daar ben ik het niet mee eens. Want bij elke normale investering die u doet, hebt u de keuze: kies ik voor mijn nieuwe bedrijfsauto’s voor een ‘gewone’ diesel of voor zero-emissie? Kies ik voor mijn nieuwe energiecontract voor grijs of voor groen? Voor stroom van het net of voor zonnepanelen, die ik binnen 5 of 7 jaar kan terugverdienen? Ambitie is een kwestie van dagelijkse keuzes. En het mooie is: op die manier verandert klimaat van een exotisch vraagstuk vanzelf in een normaal onderdeel van uw bedrijfsvoering. En dat is wat ik wil bereiken.

Tot slot had ik u een uitdaging beloofd. Want als koplopers moet u iets doen wat tegenstrijdig lijkt: je voorsprong behouden, maar ook het peloton op sleeptouw nemen. Je eigen ambities waarmaken, maar ook zorgen dat de groep steeds groter wordt. Dat betekent dat niet alleen de absolute koplopers meedoen, maar ook partijen uit industrieën waarbij klimaatneutraliteit echt een lastige opgave is. Het gaat daarbij niet alleen maar om het eindresultaat, maar ook om de weg ernaar toe!

Daarom is deze dag voor mij geslaagd als u straks met 3 concrete ideeën naar huis gaat, die uw bedrijf of organisatie helpen om klimaatneutraal te worden. Want daar gaat het allemaal om: telkens een stap vooruit zetten, op weg naar een gezonde, groene economie en een beter klimaat. Maar zoek niet alleen elkaar op! Deel uw ideeën, oplossingen en lastige vraagstukken ook buiten deze groep, in uw sector of met uw buitenlandse partners. Want onze Klimaatcoalitie kan een voorbeeld voor andere landen kan zijn.

Dat is meteen ook een uitdaging voor mijzelf – om uw ambitie te delen met mijn collega’s in Europa en daarbuiten. Want u bent ook mijn showcase in de aanloop naar de klimaattop in Parijs. Ik wil daar een ambitieus, wereldwijd Klimaatakkoord sluiten, mét de inbreng van steden en bedrijven. Een akkoord dat zorgt voor veel minder uitstoot van broeikasgassen. Een akkoord dat rijk en arm de middelen geeft om zelf in actie te komen. En een akkoord dat ervoor zorgt dat we onze steden en onze economie weerbaar maken tegen hitte, droogte en water. Ik geloof dat Nederlandse oplossingen daarin echt een verschil kunnen maken. Of het nu een systeem voor emissiehandel is of spoorinfrastructuur die bestand is tegen hogere temperaturen. Klimaatvraagstukken komen echt overal in terug.

De nieuwe website van de Klimaatcoalitie – een platform om vragen, ideeën en resultaten te delen – gaat daar ongetwijfeld bij helpen. Dus we gaan die nu snel officieel in gebruik nemen. Ik daag u uit om die website snel te vullen met uw verhalen, ideeën en successen.

Ik wens u vanmiddag, maar vooral ook daarna, veel succes, veel ambitie en vooral veel concrete resultaten toe.

Dank u wel.