Verdeelmodel brengt verwachte bijstandsuitgaven gemeenten beter in beeld
Staatssecretaris Jetta Klijnsma van Sociale Zaken en Werkgelegenheid wil na overleg met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) een aantal verbeteringen doorvoeren in het nieuwe verdeelmodel waardoor de te verwachten bijstandsuitgaven voor gemeenten nog beter vooraf kunnen worden ingeschat. Het model berekent hoe het totale bijstandsbudget van circa 5,5 miljard euro over alle Nederlandse gemeenten wordt verdeeld
Sinds dit jaar wordt hiervoor een nieuwe systematiek gebruikt dat volgens wetenschappers het best in staat is om het risico op bijstand te bepalen op basis van objectieve kenmerken als het type huishouden, het aantal koop- en huurwoningen in een gemeente en de leeftijd en de opleiding van bewoners.
Op voorstel van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP), dat een aantal verbetersuggesties heeft onderzocht, komen daar binnenkort extra gegevens bij die de kans op bijstand ook duidelijk beïnvloeden. Het gaat dan ondermeer om gemeentelijke arbeidsmarkt-kenmerken als de groei van het aantal banen, de bevolkingsgroei en het aandeel van WW’ers op het totaal aantal inwoners. Ook wordt straks niet alleen gekeken naar de verhouding tussen huur- en koopwoningen, maar ook onderscheid gemaakt tussen sociale en particuliere huurwoningen.
Vangnet
Los van het verdeelmodel zullen gemeenten met veel dak- en thuislozen en instellingsbewoners hiervoor worden gecompenseerd, zo heeft staatssecretaris Klijnsma met de VNG afgesproken. Ook zijn er afspraken gemaakt om het ‘vangnet’ waar gemeenten met een oplopend bijstandstekort een beroep op kunnen doen in 2015 en 2016 te versoepelen. Nu kunnen gemeenten hier een beroep op doen als het tekort op het bijstandsbudget oploopt tot boven de 7,5%, waarbij tekorten tot 12,5% voor de helft worden vergoed en daarboven volledig. Dit wordt verlaagd naar 5%, met een vergoeding van de helft tot 10% en daarboven volledig. Hiermee wordt het ‘eigen risico’ voor gemeenten verder teruggedrongen.
Ondertussen werkt het SCP aan een verdeelmodel dat het risico op bijstand nog zuiverder kan berekenen door niet meer op basis van een steekproef, maar met integrale gegevensbestanden te werken. “Er komt veel kijken bij de ontwikkeling daarvan. Die overstap vraagt om een zorgvuldige voorbereiding”, schrijft de staatssecretaris in een brief aan de Tweede Kamer. Zij verwacht vanaf 2017 van deze aanpassing gebruik te kunnen maken.
Voor 1 oktober informeert staatssecretaris Klijnsma, zoals gebruikelijk, de gemeenten over de bijstandsbudgetten voor volgend jaar.