Persconferentie na ministerraad 5 juni 2015

Mediatekst | 05-06-2015

ASSCHER
Goedemiddag. Minister Dijsselbloem heeft vandaag in de ministerraad medegedeeld dat hij zich formele kandidaat stelt voor een nieuwe termijn als voorzitter van de eurogroep. Zoals u weet loopt de huidige termijn af op 21 juli en voor die tijd zal de eurogroep een besluit nemen over het voorzitterschap. Jeroen Dijsselbloem heeft het voorzitterschap de afgelopen twee en een half jaar, een enorm turbulente periode voor de eurozone, op een uitstekende manier vervuld. Er is, kortom, alle reden om dat te continueren, hij is de juiste man op de juiste plaats. En het kabinet steunt zijn kandidatuur dan ook van harte.

De minister van Financiën heeft in de ministerraad gemeld dat hij vandaag zal spreken met de voorzitters van de Raad van Commissarissen en van de Raad van Bestuur van de NS. Aanleiding daarvoor, de aanhoudende stroom berichten over de handelswijze van de NS rond de aanbesteding van het openbaar vervoer in Limburg.

Daarnaast hebben we kort gesproken over de nieuwe OESO-ramingen. Die laten zien dat Nederland weer in de Europese voorhoede zit als het gaat om economische groei. Belangrijker is dat mensen die nu nog werkloos thuis zitten weer aan de slag komen en ook die vooruitzichten zijn verbeterd. Het UWV verwacht dat de werkgelegenheid in Nederland dit jaar voor het eerst in drie jaar toe zal nemen en dat die toename volgend jaar zal versnellen. Het zijn allemaal nog maar voorspellingen en ook als deze voorspellingen uitkomen zijn we er nog niet, maar we kunnen wel constateren dat het met Nederland de goede kant weer op gaat. Voor het kabinet is dit een aanmoediging om door te gaan op de ingeslagen weg. Het is dan ook goed nieuws dat de Eerste Kamer deze week heeft ingestemd met twee belangrijke hervormingswetsvoorstellen. De versnelde verhoging van de AOW-leeftijd en de wetgeving om schijnconstructies aan te pakken.

Vandaag hebben we in de ministerraad ook gesproken over de verandering van de financieringssystematiek van de kinderopvang. En we kiezen voor een systeem met twee pijlers. Het eerste is dat het Rijk de kinderopvanginstellingen rechtstreeks gaat bekostigen en de tweede is dat ouders en eigen bijdrage betalen waarvan de hoogte afhangt van hun inkomen. Vanaf 2018, als het systeem wordt ingevoerd, weten zij van tevoren wat zij kwijt zijn aan de kinderopvang, dat is anders dan nu het geval is en we gaan het de komende tijd verder uitwerken. En dit nieuwe systeem leidt tot minder administratieve lasten, een veel kleiner aantal toeslagen en transacties, het is minder fraudegevoelig en past in ons streven zo veel mogelijk te vereenvoudigen en bovendien krijgen ouders veel eerder zekerheid over wat ze kwijt zijn aan de kinderopvang.

BLOK (NOS)
Ja, meneer Asscher, in hoeverre gaan de ouders hier nu op vooruit, op deze manier van de kinderopvang?

ASSCHER
Het wordt voor ouders duidelijker van tevoren wat ze kwijt zijn. Er verandert niet iets in de hoeveelheid toeslag die ze krijgen, er verandert wel iets in de berekeningsmethode. Want er wordt uitgegaan van een vastgesteld inkomen, dus er wordt een beetje teruggekeken en op grond daarvan wordt de eigen bijdrage betaald.

BLOK
Maar het is ook een bezuiniging?

ASSCHER
Nee, het is geen bezuiniging.

BLOK
Maar we gaan er wel, 60% van de ouders gaat er op achteruit?

ASSCHER
Nee, doordat het, een beetje technisch, maar doordat je moet zeker weten wat iemand verdiend heeft om te weten hoeveel zijn eigen bijdrage is, wordt er gekeken naar het inkomen van twee jaar daarvoor. T-2 heet dat in de  techniek. Het betekent dat als dat slechter uitpakt dan eigenlijk zou moeten, bijvoorbeeld omdat iemands inkomen gedaald is sindsdien en hij dus eigenlijk recht had op meer toeslag, dan wordt dat het jaar daarna weer hersteld. Er is alleen een invoeringseffect omdat je terugkijkt en om te voorkomen dat dat te grote gevolgen heeft, waarbij mensen dus een jaar als het ware te weinig toeslag zouden krijgen en het jaar daarna pas de reparatie zouden krijgen, komt er een vangnet om te zorgen dat je dan tussentijds kan aanpassen.

BLOK
En u zou ook fraude willen voorkomen op deze manier? Hoe ziet u dat?

ASSCHER
Nu gaat die toeslag naar honderdduizenden ouders, die dan zelf moeten zorgen dat ze daar de rekening mee betalen en die aan het einde van het jaar bij de belastingdienst moeten opgeven hoeveel uur er gewerkt is , hoeveel uur kinderopvang er was, hoeveel uur de partner heeft gewerkt. Het zijn vier informatie-onderdelen die je moet invullen en waar dan terugkijkend moet worden vastgesteld of het allemaal in orde is. En dat leidt ook en dat is stressvol voor veel ouders, tot naheffingen of nabetalingen, achteraf. Straks is het zo dat de toeslag wordt overgemaakt door het Rijk aan de kinderopvanginstelling, aan de crèche zelf. En die bepaalt dan de eigen bijdrage, met informatie van DUO, die de uitvoering gaat doen en dan weten ouders dus van tevoren wat ze kwijt zijn. Veel minder overmakingen, veel eenvoudiger systeem, eenvoudiger en minder fraudegevoelig.

BLOK
Blijft de kinderopvang betaalbaar voor ouders?

ASSCHER
Dit verandert niets aan de prijzen van kinderopvang, sterker nog, het maakt het inzichtelijker en eenvoudiger en we zijn ook van plan om het makkelijker toegankelijk te maken voor flexwerkers, die nu in het huidige systeem, omdat hun inkomens vaak stijgen of dalen tijdens het jaar, het heel lastig vinden om daarmee om te gaan.

DUURSMA (NRC HANDELSBLAD)
Ik heb een vraag over dat gesprek van minister Dijsselbloem met topmannen van NS. Wat is precies de inzet van dat gesprek? Is het een exitgesprek of alleen een feitenonderzoek?

ASSCHER
We hebben denk ik allemaal de conclusies van het ACM-rapport gezien en die zijn zeer ernstig. Daar wordt ook in aangegeven dat NS de borging van die publieke taak, ten opzichte van de aanbestedingen onvoldoende in de organisatie heeft vastgelegd. Een stapeling van berichten die ernstig zijn, het rapport leidt ertoe dat het nodig is dat er een stevig gesprek gevoerd wordt met de voorzitter Raad van Bestuur en de voorzitter Raad van Commissarissen. Over de uitkomst daarvan en de nadere inzet van dat gesprek, daar doe ik nu geen mededelingen over.

HEYMANS (RTL NIEUWS)
Ook nog even over Dijsselbloem, maar dan waar het gaat om zijn kandidatuur voor het voorzitterschap van de eurogroep. Hoe groot acht u zijn kans dat het ook gaat lukken?

ASSCHER
Ik denk dat het goed is om te kijken naar wat hij de afgelopen twee en half jaar gedaan heeft. Een periode die met de crisis op Cyprus, met de bankenunie, met een enorme economische crisis, zeer turbulent was voor de eurogroep en waarin links en rechts en in Noord en Zuid erkent wordt dat hij dat heel goed gedaan heeft. Daarom denken we dat het in de reden ligt om zijn voorzitterschap te continueren en daarom steunen we ook zijn kandidatuur?

HEYMANS
Er is geen betere?

ASSCHER
Het is de juiste man op de juiste plaats en ook de komende jaren staat er nog het nodige op de agenda voor de eurogroep, u weet, op dit moment zijn er gesprekken met Griekenland gaande, belangrijk om iemand die zijn werk zo goed gedaan heeft, vooral dat te laten doorzetten.

HEYMANS
Maar nu heeft de Duitse bondskanselier Merkel vorig jaar al haar steun uitgesproken voor de Spaanse kandidaat. Is dat niet vervelend dat zeg maar onze beste vrienden in Duitsland niet de kandidatuur van Dijsselbloem steunen?

ASSCHER
Wat landen precies in hun kandidatuur gaan doen, wie ze steunen, dat is aan die landen zelf. Het wordt uiteindelijk besloten bij een geheime stemming op 18 juni, als de eurogroep bijeen komt. Dat moeten we dus afwachten. En of landen een mededeling willen doen over welke kandidaat zij steunen is aan die landen. Voor ons staat voorop dat Jeroen Dijsselbloem de afgelopen jaren, dat heel knap gedaan heeft. En dat het een hele ingewikkelde periode was en daarom is het ook in onze ogen heel goed dat hij zich kandideert. En zou het ook goed zijn als hij ook door kan gaan met dat werk.

HEYMANS
Ja, dat begrijp ik, maar is het juist daarom niet raar dat onze grootste bondgenoot binnen de EU , Duitsland, juist voor een Spanjaard kiest, althans de Bondskanselier heeft dat vorig jaar en public uitgesproken.

ASSCHER
We zullen kijken wat er uiteindelijk bij de stemming zal blijken. En, of de eurogroep inderdaad het voorzitterschap van Jeroen Dijsselbloem zal verlengen. Vandaag ging het over zijn kandidaatsteling, die is vandaag formeel gedaan en het is belangrijk dat het kabinet dat ten volle steunt.

KRANENBURG
Waarom vandaag pas die kandidaatstelling en vandaag ook pas die steun? Want er is nog tien dagen te gaan, dus je kan ook denken u hebt al voldoende vertrouwen dat het binnen is?

ASSCHER
Vandaag is de procedure opengesteld door de eurogroep. Dit was het eerste moment dat de procedure formeel geopend werd en dat dus kandidaten zich konden bekend maken. Van dat eerste moment is meteen gebruik gemaakt en over twee weken, of de 18e, zal duidelijk zijn wie de eurogroep heeft gekozen.

KRANENBURG
Maar, zoals collega Heymans ook net zei, de kandidatuur van de Spanjaard die is al een jaar gaande en iedereen praat er al over. Dus je moet ook een beetje lobbyen waarschijnlijk.

ASSCHER
Ruim twee en een half jaar kennen we in de eurogroep een voorzitter die dat werk ondanks enorme turbulentie, enorme ontwikkelingen, crisissituaties, heel knap gedaan heeft. En ik denk dat dat staat.

MIKKERS (TELEGRAAF)
Was u blij verrast dat een partij als D66 gisteren een motie van wantrouwen niet steunde tegen de heer Van Rijn?

ASSCHER
Luister, het was gisteren natuurlijk een heel belangrijk en intensief debat. En dat is ook logisch want het gaat over een hele grote kwestie die heel veel mensen raakt. Mensen die budgethouder zijn, die die zorg nodig hebben, mensen die die zorg verlenen. Afgelopen weken volop in de aandacht. En waar het om gaat is dat we de problemen oplossen. En ik ben blij dat Martin van Rijn doorgaat met zijn werk en dat hij stap voor stap kan zorgen dat de problemen voor die mensen worden opgelost. En als je in een debat als bewindspersoon een motie van wantrouwen krijgt dan is dat natuurlijk niet leuk, maar hij zei zelf al in het debat, dat valt echt in het niet bij de problemen van de mensen die hun geld niet op tijd hebben uitgekeerd gekregen of die in onzekerheid zaten over de continuering van de zorg.

MIKKERS
Nu is het zo dat eigenlijk de C3, voor zover die nog bestaat, die motie niet steunde, is dat toevallig?

ASSCHER
Partijen maken hun eigen afweging en wij zijn als bewindspersonen altijd afhankelijk van het vertrouwen van de Kamer. En in dit soort debatten zie je dat het ook inderdaad spannend is, dat het een open debat is, dat het gaat over een hele zware kwestie. We kunnen vaststellen dat Martin van Rijn de steun heeft behouden van een grote meerderheid van de Tweede Kamer. Ik denk niet dat het aan mij is om commentaar te leveren op welke partij wel en welke partij niet. Belangrijk is dat hij doorgaat met dat werk en dat is ook wat hem en ons motiveert. De problemen voor die budgethouders, de problemen voor die zorgverleners die we sinds januari hebben gezien, die moeten worden opgelost en het hoort erbij dat je je in zo'n debat dan ook moet verantwoorden.

MIKKERS
Heeft u een partij als D66 nog iets in het vooruitzicht kunnen stellen als ze zo'n motie niet zouden steunen?

ASSCHER
Nee, sterker nog, ik zou het heel verkeerd vinden om de integriteit van de afweging van welke partij dan ook, of dat nu een partij was die die motie steunde of niet, in het geding te brengen. Ik weet ook zeker dat geen partij zich voor dat soort dingen zou lenen. Moties van wantrouwen zijn natuurlijk een hele zware kwestie voor iedere politieke partij. Partijen hebben dat gisteren gedaan, het was ook een debat wat heel zwaar was omdat het gaat over ene heel groot probleem. En voorop staat dat Martin van Rijn doorgaat met dat werk. En hij is zeer gemotiveerd om stap voor stap te zorgen dat het beter wordt voor de mensen waar het om gaat.

MIKKERS
Nu heeft u persoonlijk laatst wel met de heer Pechtold even geluncht, dat heeft dan  wel effect gehad blijkbaar.

ASSCHER
Nee, nogmaals, ik vind het ook niet fair naar de heer Pechtold om de suggestie te wekken dat die partij in zijn afweging over zo'n kwestie zich daardoor zou laten leiden. Het hoort bij ons werk om contact te houden met de Kamerfracties, met de fractievoorzitters, dat doe ik  ook. Maar dit was een spannend debat, een belangrijk debat, juist omdat het heel veel mensen in het land raakt, ook een hele emotionele kwestie, hebben we ook gezien. Daarin ging het over de verbeteringen die nodig zijn, die zijn aangebracht, die nodig zijn om te zorgen dat mensen op tijd hun geld krijgen, dat het systeem werkt, dat het eenvoudiger wordt. en voor ons als kabinet is het heel belangrijk dat Martin van Rijn daarmee doorgaat. Juist omdat we er vertrouwen in hebben dat hij stap voor stap die problemen echt oplost.

MIKKERS
Is hij eigenlijk beschadigd geraakt vindt u? Het CDA steunde bijvoorbeeld wel, meerdere oppositiepartijen natuurlijk.

ASSCHER
Ik zei al, het is niet leuk als je een motie van wantrouwen krijgt, maar de kwestie was ook groot genoeg en Martin van Rijn heeft en houdt de steun van een meerderheid van de Kamer en gaat door met het oplossen van de problemen. En hij zei zelf in het debat al dat iedere discussie over poppetjes of moties van wantrouwen en hoe erg dat allemaal niet is, natuurlijk heel relatief is vergeleken bij mensen die heel lang in onzekerheid hebben gezeten of zelfs nog zitten over zoiets fundamenteels als de zorg of het inkomen van degene die de zorg verleent.

HEYMANS
Nog even aansluitend, u zei juist van nou ja, een motie van wantrouwen is natuurlijk niet leuk, maar in die bijna drie jaar dat die kabinet er nu zit, er is bijna niemand meer van de bewindslieden die geen motie van wantrouwen  aan zijn broek heeft gehad in de loop der jaren.  Hoe naar is dat?

ASSCHER
Het verschilt natuurlijk, we hebben een tot twee keer per jaar van de PVV als kabinet een motie van wantrouwen, vaak al voor het debat begint. Dat heeft dan niet altijd dezelfde impact als de uitkomst van zo'n debat als gisteren. Het is moeilijk in algemene zin te zeggen, het hoort bij ons werk, wij moeten ons verantwoorden, wij zijn afhankelijk van het vertrouwen van het parlement. Dat hoort ook in een democratie, als er een grote kwestie speelt dan weet je dat dat ook kan betekenen dat partijen het vertrouwen opzeggen. Het hoort gewoon bij ons werk. Ik  stel vast dat er gisteren een heel intensief, maar ook een goed debat was en ik stel ook vast dat Martin van Rijn doorgaat met zijn werk en dat is voor ons het belangrijkste. Stap voor stap in een uitvoering die altijd weerbarstig is, proberen die problemen op te lossen. En daar hebben die mensen denk ik ook belang bij die last hebben gehad of nog hebben, van die problemen.

HEYMANS
Maar die moties van wantrouwen die horen er dus gewoon bij hoor ik u zeggen?

ASSCHER
Dat hoort bij het werk dat dat een gevolg kan zijn. We zijn afhankelijk van vertrouwen en in een zwaar debat kan een conclusie zijn van partijen dat ze het vertrouwen opzeggen. Dat hoort erbij, is niet leuk, maar het is ook niet - vandaar dat ik net dat contrast maakte - het is een onderdeel van ons werk dat je weet dat dat kan gebeuren en dat vertrouwen kan worden opgezegd. Dat is dus heel iets anders dan dat je in angst zit over de vraag of de zorg kan doorgaan, of dat je je huur niet kan betalen omdat je inkomsten niet komen. Het contrast heeft Van Rijn ook gisteren zelf in het debat gemaakt, ik denk dat dat terecht is, vandaar dat ik, het is heel belangrijk om het vertrouwen te genieten van het parlement, dat is een voorwaarde van het functioneren. Maar het hoort ook bij ons werk dat bij grote kwesties, dat dat vertrouwen in het geding kan zijn.

HEYMANS
En als zo'n motie van wantrouwen dan wordt weggestemd dan gaat het kabinet weer vrolijk verder?

ASSCHER
Het hoort ook bij de democratie dat als een meerderheid het vertrouwen wel heeft, dat je doorgaat met je werk.

HEYMANS
Maar het beklijft niet bedoel ik, in de zin van het vertrouwen in het kabinet.

ASSCHER
Wat beklijft is dat dit een netelige kwestie is die heel veel mensen raakt en dat we dat zo snel mogelijk willen oplossen en dat we in Van Rijn iemand hebben die zich daar dag en nacht voor inzet.

BHIKHIE (NU.NL)
Minister Asscher, uit een onlangs verschenen rapport van Amnesty International blijkt dat de dramatische werkomstandigheden voor de gastarbeiders in Qatar, dat daar niks aan veranderd is. Hoe kijkt u daar mede als minister van Sociale Zaken naar?

ASSCHER
Ik ga volgende week naar Genève om bij de jaarvergadering van de Internationale Arbeidsorganisatie aanwezig te zijn. Daar worden internationale normen vastgesteld die voor Nederland heel vanzelfsprekend zijn. Arbeidsomstandigheden respecteren, op een fatsoenlijke manier met werknemers omgaan. Wij vinden dat die normen wereldwijd gehandhaafd moeten worden, dus ook in Qatar.

BHIKIE
Waarom ik dat mede vraag is, het kabinet heeft in 2011 en in 2013 handelsmissies georganiseerd naar Qatar, met Nederlandse ondernemers om bouwprojecten en infrastructurele projecten binnen te halen. Bent u niet bang dat deze Nederlandse bedrijven zich mede schuldig maken aan de schending van de arbeidsrechten in Qatar?

ASSCHER
Daar heb ik geen aanleiding voor om dat te veronderstellen, dat Nederlandse bedrijven zich daar schuldig aan maken. En als dat zo zou zijn dan zou het ook volstrekt onacceptabel zijn.

BHIKHIE
Maar het kabinet wist er eigenlijk al van, eigenlijk wist iedereen er al van, dat de arbeidsrechten in Qatar worden geschonden. Vindt u dan ook dat het verantwoord is dat het kabinet handelsmissies organiseert naar landen waarvan het weet dat de mensenrechten zo erg geschonden worden dat er zelfs doden vallen?

ASSCHER
Nederland is heel actief, juist in veel landen, denk ook aan Bangladesh, waar we ook hebben gezien dat er slecht wordt omgesprongen met rechten van arbeid, is juist heel actief om daar naartoe te gaan, is een van de grote contributoren van de ILO , helpt ook met inspecties, om dat te veranderen. Dus we zijn zeer actief in het bevorderen van goede arbeidsomstandigheden wereldwijd en dat staat ook altijd op de agenda, ook bij handelsmissies.

BHIKHIE
Maar als je dus weet van Qatar dat er niets veranderd is, zoals blijkt uit het rapport van Amnesty, is het dan nog steeds verantwoord?

ASSCHER
U citeert nu uit een blijkbaar recent rapport van Amnesty dat ik nog niet ken, maar als daar niets veranderd is, dan moet dat nog gebeuren, dan moet Qatar daar ook op worden aangesproken.

BHIKHIE
Laatste vraag, vindt u dat Qatar het WK in 2022 nog steeds mag organiseren?

ASSCHER
Dat is een kwestie die ongetwijfeld verband houdt met de discussie over Fifa. Het is niet aan mij om nu over die toewijzingen een opvatting te ventileren. Of ze het nu wel of niet mogen organiseren, vooralsnog ga ik ervan uit dat ze dat nog wel mogen, voorop staat, dat je je hebt te houden aan fatsoenlijk omgaan met mensen en dus ook met arbeiders en daar moeten ze op worden aangesproken.

HEYMANS
De Belgen hebben gezegd als blijkt bij dat fraudeschandaal van Fifa dat Rusland via smeergeld aan het WK gekomen is dat België dan zijn investering voor zijn kandidatuur terug wil hebben, een bedrag van 11 miljoen euro geloof ik, samen met Nederland doen. Gaat het kabinet ook geld terugeisen wat is geïnvesteerd om die kandidatuur binnen te halen.

ASSCHER
Als we daartoe overgaan dan zouden we dat samen met de Belgen doen. het is nu nog te vroeg om daar mededelingen over te doen, u weet, de zaak die is nog, die is net aan het rollen gebracht, die is volop aan het rollen, vanzelfsprekend volgen we dat op de voet.

HEYMANS
Maar de Belgen hebben het al aangekondigd.

ASSCHER
Dat klopt.

HEYMANS
En is dat in overleg met het Nederlandse kabinet geweest?

ASSCHER
Dat weet ik niet, dat zou de minister van Sport weten, we hebben dat vandaag niet aan de orde gehad in de ministerraad.

JANSEN (BNR)
Misschien nog even ook over de mensenrechten. In Nederland is de Europese Octrooiorganisatie gevestigd, daarvan heeft de Nederlandse rechter gezegd dat de mensenrechten van het personeel geschonden worden. En nu blijkt dat deze organisatie een spionageorganisatie heeft gezet op het eigen personeel. En wat heel dramatisch kan aflopen voor individuele personeelsleden. Tot nu toe zegt Nederland steeds hier is sprake van immuniteit voor die Europese octrooiorganisatie. Staat u hier dan met lege handen?

ASSCHER
Ook daar moet ik even voorzichtig zijn, de precieze feiten van die zaak ken ik nu niet. Het valt onder de staatssecretaris van Justitie, ik durf daar nu geen uitspraken over te doen, het spijt me.

WILTJER (ANP)
Het ANP meldt dat NS-topman Timo Huges zou zijn afgetreden, wilt u daar vast een eerste reactie op geven?

ASSCHER
Het past in het stevige gesprek waar wij het over hadden, dat het dit soort uitkomsten kan hebben. Maar ik ga daar nu verder geen commentaar op leveren.

VISCHJAGER
Ik wou u vragen, is er een verschil tussen de minister-president en de viceminister-president in hun bevoegdheden?

ASSCHER
Eens even goed antwoord op dit…

VISCHJAGER
Het is een moeilijke vraag.

ASSCHER
Ja.

VISCHJAGER
Is vermogen en heeft minder… kan u dat nog even…

ASSCHER
Ik ben de vervanger en niet andersom. Dus dat betekent dat de minister-president meer bevoegdheden heeft. Ik begrijp dat dat iedereen verdriet doet, maar…