Toespraak van minister-president Rutte bij afscheid Saskia Stuiveling als president Algemene Rekenkamer

Toespraak | 28-05-2015

Dames en heren, maar vooral: mevrouw de scheidend president van de Algemene Rekenkamer, beste Saskia,

Van jou is het citaat: 'Wij als colleges zijn zeg maar wat stabieler samengesteld dan ze op het Binnenhof zijn.' En met die uitspraak had je niet alleen je 'eigen' Algemene Rekenkamer op het oog, maar bijvoorbeeld ook de Raad van State, de Nationale Ombudsman en het Centraal Planbureau. Het lijkt me een stelling die moeilijk te betwisten valt. Maar het is evenmin voor discussie vatbaar dat jij zelf aan die stabiliteit een behoorlijk grote bijdrage hebt geleverd. Bijna 31 jaar was je aan de Rekenkamer verbonden, waarvan 16 jaar als president. Kom daar maar eens om in deze tijd. Ook in persoonlijk opzicht ben je dus een vrouw van de grote getallen.

In die drie decennia en zeker onder jouw leiding is het toezicht op de rijksbegroting niet alleen gemoderniseerd en intensiever geworden maar ook zichtbaarder en effectiever, met Verantwoordingsdag als culminatiepunt. Wat ik vanuit mijn eigen rol weet, en ook elk jaar weer zie, is hoe er op de departementen met spanning naar het oordeel van de Rekenkamer wordt uitgekeken. Welke woorden gebruikt Saskia Stuiveling dit jaar? En hoe streng kijkt ze daarbij? Dat telt echt.

Je zei daar zelf ooit over: 'We zijn niet mild in onze kritiek, wel mild in onze bewoordingen. (…) Het heeft niet zoveel zin om elke keer te zeggen dat iets een schande is. Dan ben je zo'n roeptoeter. We moeten voorkomen dat men denkt: 'Daar heb je de Rekenkamer weer.' Einde citaat. In dat karakter van de Rekenkamer als organisatie herkennen we volgens mij ook iets van het onderkoelde karakter van de president die vandaag afscheid neemt. Maar dat kan misschien ook niet anders na al die jaren.

Wat jou taakopvatting ook typeert, is dat je vandaag afscheid neemt met een inhoudelijk symposium over open data en digitalisering. Zelfs vandaag, op het moment dat je na meer dan 30 jaar afscheid neemt, praat je nog liever over de inhoud dan over jezelf. Want met 'de mens achter de president', daar heb je nooit zoveel mee gehad. 'PR voor mezelf interesseert me niets', zei je dan. En zo kennen we je ook, als een gedreven vakvrouw die bovenop de inhoud zit en van daaruit heel professioneel en consciëntieus naar buiten treedt.

En ja, alles wat te maken heeft met de moderne informatiesamenleving had en heeft je bijzondere aandacht. De 'Haagse profeet van de digitalisering', ben je wel eens genoemd. Wat eigenlijk toch opmerkelijk is voor iemand die zichzelf nog graag omringt met stapels en stapels conceptrapporten, boeken en andere papieren. Maar dat terzijde.

Je hebt ons allemaal vaak gewaarschuwd voor het risico dat de overheid de boot van de digitalisering dreigt te missen. Ook in de aanloop naar vandaag. Als mensen hun informatie overal vandaan kunnen halen wordt transparantie van de overheid en de beschikbaarheid van alle data nog meer een dwingende eis. Dat heb je ons steeds voorgehouden. Eenzelfde revolutie als ten tijde van de boekdrukkunst, noem je dat.

Het mooiste zou zijn als ik op je afscheid kon melden dat het vanaf vandaag allemaal pico bello geregeld is en dat je met een gerust hart met pensioen kunt gaan. Maar zo werkt dat natuurlijk niet. Het onderwerp van je afscheidssymposium is veelomvattend, het is werk in uitvoering en het is ook een ontwikkeling waarvoor een lange adem nodig is.

Maar er is wel degelijk naar je geluisterd en dat kan ik ook bewijzen. Het doet mij namelijk heel veel plezier dat ik je vandaag, mede namens collega Ronald Plasterk, een afscheidscadeau mag aanbieden dat past bij je inhoudelijke gedrevenheid en bij het onderwerp dat je als president van de Algemene Rekenkamer steeds zo nauw aan het hart lag. Beste Saskia, in plaats bloemen en een kistje wijn heb ik voor je meegenomen een nieuw in stellen 'Stuiveling Open Data Award', een jaarlijkse prijs die vanaf 2016 uitgereikt gaat worden aan een publiek initiatief dat het gebruik van Open Data bevordert, inzichtelijk maakt of stimuleert. Of dat allemaal samen natuurlijk. Maar hoe dan ook: een award die met recht jouw naam draagt.

Heel hartelijk dank voor je enorme inzet voor de Algemene Rekenkamer en ik wens je van harte alle goeds toe voor de toekomst. Ongetwijfeld gaan we nog van je horen. Dus ik zeg maar gewoon: tot ziens.