Koenders: 'Fundamentele waarden blijven basis voor partnerschap met oostelijke buren'
Nederland en de Europese Unie gaan de relatie met de oostelijke buurlanden verder intensiveren. Minister Koenders (Buitenlandse Zaken) maakte dit vrijdag bekend tijdens de Oostelijk Partnerschap-top in Riga, een samenwerkingsverband tussen de EU en Armenië, Azerbeidzjan, Georgië, Moldavië, Oekraïne en Wit-Rusland.
‘Tijden van toegenomen spanningen vragen om betere relaties en nauwere samenwerking’, aldus Koenders. ‘Het Oostelijk Partnerschap is meer dan ooit van belang, zeker nu Rusland de Krim illegaal heeft geannexeerd en zorgt voor destabilisatie in Oost-Oekraïne. De beste manier om conflicten te voorkomen, is door nauw met elkaar verbonden te raken en te blijven.’
Volgens Koenders moet de nauwere samenwerking tussen de EU en de oostelijke buurlanden niet worden gezien als een keuze tegen Rusland. 'Er is sinds de laatste top in Vilnius veel gebeurd, vooral in Oekraïne. Het is nu belangrijker dan ooit om vast te houden aan de doelstellingen van ons partnerschap, die gebaseerd zijn op fundamentele waarden zoals het respect voor de mensenrechten en goed bestuur', aldus Koenders.
‘Tegelijkertijd is het partnerschap geen voorportaal voor EU-lidmaatschap. We moeten in dit stadium geen verwachtingen wekken die niet kunnen worden waargemaakt. Dat zal slechts tot frustratie en ontgoocheling leiden’, zei de minister.
Het aangaan van nauwere relaties tussen de Europese Unie (EU) en de buurlanden is volgens Koenders vooral een keuze voor gedeelde waarden en rechten, zoals democratie, een vrije markteconomie, het beschermen van mensenrechten en goed bestuur. ‘Maar ook voor stabiele internationale betrekkingen. Het scenario zoals dat zich in Oekraïne voltrok na het niet tekenen van het associatieverdrag, willen we in andere landen niet herhaald zien.’
Voor Nederland en de EU is samenwerking ook van groot belang: ‘Het is de beste manier om bij te dragen aan stabiliteit en welvaart aan de oostgrens van de Europese Unie. Juist nu de spanning aan de grenzen van Europa toeneemt, is dat van belang’, aldus Koenders.
De afgelopen jaren zijn de EU en de oostelijke buurlanden al dichter naar elkaar toe gegroeid, constateert Koenders. ‘Dat komt onder meer door de associatieakkoorden met Georgië, Moldavië en Oekraïne. Die ambitieuze afspraken hebben een impuls gegeven aan de economische samenwerking en vrijhandel, maar ook aan de benodigde hervormingen, zoals verbetering van de rechtsstaat in deze landen’, zei Koenders. ‘Het uitvoeren van deze afspraken is een grote taak. Onze partners kunnen daarom rekenen op volledige steun van de EU en van Nederland in dit proces.’
De minister bracht tijdens de top ook MH17 ter sprake. Koenders: ‘We grijpen alle gelegenheden aan om de internationale steun vast te houden voor de onderzoeken naar de ramp’, aldus de minister. ‘Ik ben blij dat alle aanwezigen vandaag zich in de slotverklaring achter de oproep aan de betrokken partijen hebben geschaard om volledig mee te werken in het verdere proces rondom MH17.‘
Minister Koenders sprak en marge van de bijeenkomst ook met zijn Wit-Russische ambtgenoot Makei en vroeg aandacht voor de mensenrechten in het land en in het bijzonder de situatie van politieke gevangenen. 'Het respecteren van de mensenrechten is een voorwaarde voor langetermijnstabiliteit en economische ontwikkeling, hier is het Oostelijk Partnerschap ook op gericht'.
De nauwere samenwerking zal de komende tijd onder andere plaats gaan vinden op het gebied van economie en onderwijs. Koenders: ‘We maken het makkelijker voor MKB-bedrijven in Georgië, Moldavië en Oekraïne om te investeren in Europese landen. Dit is een belangrijke stap voor verdere integratie van deze landen in de Europese markt.’ Daarnaast komt er een uitwisselingsprogramma voor studenten uit de zes landen. ‘Daardoor kunnen jongeren gemakkelijker in Europa studeren en andersom. Het is belangrijk voor de toekomstige banden dat jongere generaties kennismaken met elkaars cultuur’, vindt Koenders.