Toespraak van minister Bussemaker bij de aftrap regeling muziekonderwijs voor 15 starterscholen

Toespraak | 21-05-2015

Aftrap muziekonderwijs 15 startersscholen

Geweldig dat we ons sámen hard maken voor meer en beter muziekonderwijs op basisscholen. Vandaag markeren we dat opnieuw. Ik zeg dat als minister, maar ook als hartstochtelijk muziekliefhebber en beoefenaar van muziek. Muziek heeft grote impact op mijn leven:

Ik kan genieten en zelfs emotioneel worden van The Russians van Sting - een weemoedig nummer dat gaat over meer begrip tonen voor elkaar, ondanks grote politieke verschillen. Ik kan geïnspireerd worden door de pianoconcerten van Mozart – ze hielpen me bij nieuwe inzichten tijdens het schrijven van mijn proefschrift. En voor mij geen mooier gevoel dan sámen naar muziek te luisteren, sámen te  spelen en sámen te zingen.

Ik kan mij een leven zonder muziek dus niet voorstellen. En dat geldt niet alleen voor mij, maar voor ons allemáál. Zoals Bono zegt: 'Music can change lives. Because it can change people'.

Wetenschappers door de eeuwen heen - van Darwin tot DWDD professor Eric Scherder – noemen muzikaliteit één van de meest bijzondere menselijke eigenschappen. En hoe meer we weten over hóe muziek werkt, hoe waardevoller het wordt.

We weten inmiddels dat: 

• muziek véle gebieden in onze hersenen activeert;
• muziek de verbinding tussen verschillende delen van ons brein stimuleert – dat houdt ons brein fitter en daarom kan muziek ook helpen bij herstel na hersenbeschadiging.

Muziek leert ons omgaan met onze emotie, traint ons vermogen tot samenwerking en verrijkt ons leervermogen. En (misschien nog wel het allerbelangrijkste) – muziek maken is een spel waar we samen ongelooflijk veel plezier aan beleven; je kunt er zelfs verslaafd aan raken.

We weten inmiddels óók dat:

• iedereen muzikaal is;
• dat amuzikaliteit een afwijking is, geen gebruikelijk fenomeen.

Gevoeligheid voor toonhoogte, ritme en melodie zijn aangeboren eigenschappen, baby’s ontwikkelen ze nog eerder dan praten. En de muziekvaardigheden van heel kleine kinderen zijn zelfs beter ontwikkeld dan bij grotere kinderen of volwassenen.

Het gaat er dus eigenlijk niet om dat we muziek áánleren bij kinderen maar vooral dat we hun bestaande muzikale aanleg zo goed mogelijk moeten helpen ontwikkelen (en het dus zeker niet áfleren). En dat brengt me bij het muziekonderwijs, en bij u – ik kijk de muziekdocenten in de zaal even aan:

De afgelopen jaren heeft in het onderwijs de nadruk gelegen op het aanleren van taal en rekenen, en is cultuur- en muziekonderwijs op sommige scholen teveel naar de achtergrond verdwenen. 1 op de 10 leerkrachten vindt zichzelf niet vaardig genoeg om goed muziekles te geven. Dat betekent dat we vooral kinderen die het van huis uit niet meekrijgen tekort doen, omdat ze daarmee hun kans op muzikale ontplooiing mislopen.

Dat wil ik – samen met leerkrachten, scholen, en musici en muziekinstellingen, graag veranderen.

Daarom steek ik de komende jaren 25 miljoen euro in meer en beter muziekonderwijs op basisscholen, voor álle kinderen in het hele land. Ik weet me daarbij gesteund door vele private en publieke partijen,  door wetenschappers en een hele stoet muzikanten, lerarenopleiders, wethouders en onderwijsbesturen. En (nóg veel belangrijker) door maar liefst 85% van de Nederlandse bevolking - die goed muziekonderwijs ontzettend belangrijk, leuk en waardevol vindt.

In het najaar kunnen alle Nederlandse basisscholen scholen zich inschrijven, om met dat geld hun docenten te trainen om meer en beter muziekonderwijs te geven aan onze kinderen én om samen te werken met alle partijen uit het muziekveld, zoals muziekscholen, harmonieën, brassbands, fanfares, orkesten en poppodia. Vandaag mogen 15 voorhoedespelers daar alvast mee starten. Deze scholen worden gevolgd. En hun ervaringen, projecten, samenwerking met de cultuursector én resultaten worden gedeeld, zodat de andere Nederlandse scholen daardoor geïnspireerd worden. Zo meteen ga ik de namen van die scholen bekend maken.

De Vlieger, die ons vandaag zo gastvrij ontvangt (waarvoor héél veel dank), is er 1 van. We hebben hier vandaag een programma georganiseerd om alvast in de stemming te komen. Om twee uur is er een train de trainers programma, verzorgd door Michel Hogenes van de Haagse Hogeschool. En we gaan zo meteen luisteren, kijken en misschien zelfs méédoen met een muziekles voor de kinderen van groep drie –  door alleskunner Pepijn Gunneweg & juf Rosalie van De Vlieger. Daarmee geven we vandaag, zoals dat hoort, het laatste woord aan de muziek. Want, zoals Stevie Wonder het mooi zegt: Music is a world within itself. In a language we all understand!