Persconferentie na ministerraad 13 mei 2015

Mediatekst | 13-05-2015

Asscher:
Gisteren is Nepal opnieuw getroffen door een nieuwe aardbeving, voor de mensen daar een catastrofe, of een ramp op een ramp, zoals het door de hulporganisaties genoemd wordt. Het blijft dus onverminderd belangrijk om daar hulp te bieden. Nederlanders hebben laten zien dat ze die hulp ruimhartig bieden, maar ik heb begrepen dat Giro555 nog steeds openstaat.

Deze week kreeg Nederland opnieuw goede economische cijfers. Het CBS meldt vandaag dat de economie het eerste kwartaal met 2,4 procent gegroeid is op jaarbasis. Nederlanders geven weer meer uit, winkeliers zien de verkopen toenemen, de productie in de industrie stijgt, de export en de investeringen nemen toe. Allemaal signalen dat het herstel tempo begint te krijgen en bovendien breder wordt, doordringt tot meer lagen van de Nederlandse economie. Dat is heel goed nieuws, maar uiteindelijk gaat het er natuurlijk om dat mensen thuis dat merken, dat ze meer ruimte krijgen in hun portemonnee en vooral dat ze een baan vinden. Het herstel van de werkgelegenheid zet ook door, maar langzamer, trager dan je eigenlijk zou willen. Daar is dus nog werk aan de winkel en het kabinet blijft zich onverminderd inzetten voor meer banen en meer groei.

Er is natuurlijk een enorm aantal hervormingen in gang gezet, maar veel van het beleid moet nog z’n echte effect gaan krijgen. Een belangrijk voorbeeld op de arbeidsmarkt is de Wet werk en zekerheid, de Wet werk en zekerheid die bedoeld is om een betere balans te vinden tussen flexibel en vast werk en om mensen die al heel lang flexibel werk doen meer zekerheid te gaan bieden. Je ziet in de aanloop naar het van kracht worden van een belangrijk stuk van die wet, per 1 juli, dat niet alle organisaties al handelen in de geest van die wet. Dat betekent dat je heel goed in de gaten moet houden wat de effecten zullen zijn. Het betekent ook dat we niet alleen naar de markt moeten kijken, maar ook de overheid zelf het goede voorbeeld moet geven. Dat hebben we ook met elkaar vandaag in de ministerraad weer vastgesteld. Daarom ben ik ook blij dat DUO, voorbeeld van de afgelopen week, besloten heeft die payrollers die het structurele werk daar doen, in principe in vaste dienst te nemen. Dat voorbeeld verdient navolging.

HEYMANS (RTL NIEUWS)
Meneer Asscher, de Europese Commissie heeft net plannen bekendgemaakt voor het verdelen, onder meer het verdelen van 20.000 bootvluchtelingen over heel Europa. Is Nederland bereid om extra vluchtelingen op te nemen?

ASSCHER
We hebben allemaal denk ik de beelden van wat er op de Middellandse Zee gebeurt vers op het netvlies, afschuwelijke huiveringwekkende beelden. Honderden mensen die verdrinken, aanspoelen, in brakke bootjes daar de Middellandse Zee oversteken. Dus het is duidelijk dat daar wat aan moet gebeuren. Voor Nederland gaat het dan om het aanpakken van de mensensmokkel, het beter uitvoeren van het asielbeleid, samenwerken met de landen waar mensen vandaan komen. Maar ook zorgen dat alle Europese landen hun verantwoordelijkheid nemen. Het is dus ook goed dat de Europese Commissie, dit is een bij uitstek internationaal probleem, zich hierover buigt. De voorstellen die de Europese Commissie presenteert komen letterlijk binnen terwijl ik met u sta te praten. Het kabinet gaat die voorstellen snel en goed bestuderen voordat ik u daar mededelingen over kan doen.

HEYMANS
Maar is er een principe-bereidheid?

ASSCHER
Nou Nederland neemt z'n verantwoordelijkheid als het gaat om het opvangen van vluchtelingen, hebben we altijd gedaan. Daar mogen we ook trots op zijn. Vorig jaar ik geloof 22.000 vluchtelingen, een stijging van 40 procent ten opzichte van 2013. Maar wat deze voorstellen nu precies behelzen, dat moeten we goed gaan bekijken.

HEYMANS
En is Nederland in principe ook bereid om mee te doen aan het vernietigen van bootjes van smokkelaars?

ASSCHER
Het kan een logisch gevolg van het aanpakken van de mensensmokkel, dat je ook wat wilt doen aan die bootjes. Dus ik begrijp ook heel goed dat de Europe Commissie daaraan denkt, dat mevrouw Mogherini daaraan denkt. Voor Nederland spreekt wel vanzelf dat dat altijd voorzien moet zijn van een deugdelijk volkenrechtelijk mandaat. Je kan niet zomaar in een ander land bootjes gaan vernietigen. Maar de gedachte is op zichzelf niet onlogisch, het is ook niet bij voorbaat dat we ertegen zijn. Maar het moet wel altijd in de juiste volgorde, als onderdeel van een bredere aanpak van het probleem en voorzien van een goed mandaat.

HEYMANS
Maar als ik u goed begrijp, zonder VN-mandaat zal Nederland daar niet aan meedoen?

ASSCHER
Een deugdelijk volkenrechtelijk mandaat is voor Nederland altijd voorwaarde voor het ingrijpen met dit soort middelen in het buitenland.

VULLINGS (RADIO 1)
Terug naar vorige week, majesteitsschennis is in een keer weer helemaal in, wordt het niet eens tijd om dat wetsartikel te herzien? Heeft het kabinet daar wellicht ideeën over?

ASSCHER
We hebben natuurlijk gezien dat daar een vervolging aan de orde was die nu weer ietsje op de lange baan geschoven is. Het is wel heel belangrijk, hoe ingewikkeld dat soms ook is, om bij dat soort zaken enige afstand te bewaren, want het OM moet in vrijheid kunnen bepalen als onafhankelijke instantie wie er wel en niet vervolgd worden voor strafbare feiten. En op het moment dat zo'n zaak speelt, past het voor het kabinet, als uitvoerende macht, om daar dan even geen commentaar op te geven. Nu heb ik ook gezien dat er vragen gesteld zijn door ik meen de groep Bontes en D66, ik weet niet of Bontes nu VNL heet of nu weer net niet, maar die twee organisaties, dus die gaat het kabinet beantwoorden.

VULLINGS
Maar het punt is ook: we kunnen zien dat het OM ermee worstelt. Iemand maakt zich schuldig aan majesteitsschennis, althans gezien de bewoordingen lijkt het daar sterk op, en dan weet het OM niet meer: willen we nu wel of niet vervolgen. Kortom, ze worstelen met het artikel: willen we dat wel handhaven. Daar zou de politiek bij kunnen helpen door bijvoorbeeld het artikel te schrappen.

ASSCHER
Dat zou kunnen, maar dat is op zich voor strafbare feiten. Je hebt verschillende beoordelingsmomenten. A: wil je vervolgen, is het opportuun om voor een bepaald strafbaar feit te gaan vervolgen. Besluit aan het OM waar je wel nog bij de rechter je over kan beklagen als je niet tevreden bent. En vervolgens aan de rechter zelf om te beoordelen of het ook strafbaar is, of het feit ook bewezen is. In die beide stappen past het voor de uitvoerende macht om enige afstand te bewaren, want het OM moet niet het gevoel hebben dat de regering zit mee te sturen, zit mee te duwen op wat ons wel  of niet zou uitkomen aan vervolging. Dat staat los van de vraag of dit soort  uitingsdelicten toe zijn aan revisie en modernisering. Daar gaan we naar kijken in antwoord op de Kamervragen.

VULLINGS
Maar ik moet dus eerst wachten op de antwoorden op de Kamervragen?

ASSCHER
Ja, dat is goed gebruik om de Kamer altijd netjes eerst te beantwoorden. En dat staat dus nog los van de terughoudendheid die ik - ik vind er van alles van, geen zorgen daarover - die hoort bij de rol om je niet te bemoeien met wat het OM nu doet.

VAN GALEN (NIEUWSUUR)
Over de Wet werk en Zekerheid: wat vindt u ervan dat juist overheidsdiensten zoals de Belastingdienst, UWV, Rijkswaterstaat, uw wet nu al misbruiken?

ASSCHER
Die stelling wil ik graag onderbouwt zien. Ik weet dat UWV, ik heb dat niet voor niets nagevraagd, netjes met die wet omgaat, naar de letter en naar de geest. Maar het is waar dat de afgelopen jaren talloze organisaties heel veel gebruik hebben gemaakt van flexibel werken. En soms ook op oneigenlijke manieren. En ook de overheid als werkgever zal zich moeten aanpassen aan de nieuwe balans tussen vast en flex, en moet ook het goede voorbeeld willen geven. Dus ik vind: als er voorbeelden komen zoals bijvoorbeeld bij DUO die aanleiding geven om wat te doen, dan moeten we daar ook op af, en dan moet het ook veranderen. Dat zal niet de laatste keer zijn.

VAN GALEN
Hoe kunt u nu van bedrijven ander gedrag verlangen als de overheid het zelf niet doet?

ASSCHER
Ik vraag het aan werkgevers, overheid en markt, die WWZ moet worden toegepast naar de letter en naar de geest. En dat zal echt nog wel wat discussies opleveren. Maar waar het om gaat, is dat je als je vast werk doet, structureel werk doet, niet eindeloos in flexibele contracten blijft zitten waardoor je weer geen huis kan kopen, waardoor het lastiger wordt om wat op te bouwen, waardoor je niet zeker weet wat je perspectief is, dat geldt zeker ook voor de overheid, we hebben daarom in de ministerraad nog eens gezegd: de overheid moet hier het goede voorbeeld geven. En waar dat niet zo is, wil ik graag de collega's die voor die diensten verantwoordelijk zijn daarop aanspreken.

VAN GALEN
Er zijn partijen, CDA, GL, D66, die u gesteund hebben in de Tweede Kamer, die nu een beetje bezorgd zijn. Bent u bereid om lopende het proces aanpassingen toe te passen als die wet niet doet wat hij beoogt, namelijk meer vast werk.

ASSCHER
Nou die wet beoogt vooral een goede balans tussen vast en flexibel werk. Flexibel werk is in onze economie cruciaal. Als iemand ziek wordt of als er een piek is in het hoogseizoen, dan moeten bedrijven daarop kunnen inspelen. Maar waar het om gaat is dat je zorgt dat werknemers na verloop van tijd ook perspectief krijgen, dat ze ook de kans hebben op wat meer zekerheid. En dat is iets wat gesteund wordt door vrijwel alle partijen in de Tweede Kamer, maar ook door de werkgevers en de werknemers zelf. Deze wet moet daar aan gaan bijdragen en daarom heb ik ook met de Kamer al afgesproken dat we hem versneld gaan evalueren. Normaal doe je dat na vijf jaar, bij deze wet na drie jaar. En dat we ook tussentijds de vinger aan de pols houden. Want het gaat om iets heel belangrijks. Het gaat erom dat je een fatsoenlijke arbeidsmarkt hebt waar natuurlijk flexibiliteit is, dat is ook heel normaal in onze moderne samenleving, maar ook zekerheid.

VAN GALEN
En wat zegt u tegen cynici die zeggen: vroeger werd je na drie losse contracten ontslagen en nu na twee.

ASSCHER
Ik denk, dat heb ik ook bij de introductie van de wet gezegd, die wet gaat er niet voor zorgen dat iedereen in Nederland een vast contract krijgt. Dat was al niet zo en dat wordt ook niet zo. De wet zal er wel voor zorgen dat mensen eerder weten waar ze aan toe zijn en dat een groter aantal mensen eerder zekerheid krijgt. Dat is niet alleen de verwachting, daar gaan we de wet ook op evalueren. Het is ook niet het enige wat we doen, we willen natuurlijk ook zorgen voor lagere lasten op arbeid, willen ook zorgen dat het aantrekkelijk is om mensen in dienst te nemen. Allemaal om te zorgen voor een moderne arbeidsmarkt, waarbij mensen flexibel moeten zijn in hun werk maar ook zekerheid verdienen. En ja, in sommige gevallen zal dat niet leiden tot dat vaste contract, tot dat vaste dienstverband, daar moet je ook niet omheen draaien. Maar in meer gevallen dan nu het geval is wel.