Eerste Kamer stemt in met nieuwe opzet corporatiebestel
De Eerste Kamer heeft, net zoals eerder de Tweede Kamer, unaniem ingestemd met het wetsvoorstel van minister Blok (Wonen) dat het corporatiebestel ingrijpend hervormt. In de gewijzigde Woningwet wordt het taakgebied van corporaties beperkt tot het bouwen en beheren van woningen voor lage inkomens. Verder wordt het toezicht versterkt en krijgen huurders meer zeggenschap. Het nieuwe corporatiebestel wordt op 1 juli 2015 van kracht.
De herziening van de Woningwet sluit samen met ingediende wijzigingsvoorstellen van de Kamer aan op de aanbevelingen van de Parlementaire Enquêtecommissie Woningcorporaties. Die rapporteerde eerder dit najaar over de problemen rond woningcorporaties.
Taakafbakening
Het bouwen en beheren van huurwoningen voor mensen met lagere inkomens wordt de wettelijk vastgelegde kerntaak van woningcorporaties. Die duidelijker taakafbakening voorkomt dat zij in commerciële projecten stappen waarvan verliezen ten koste gaan van de huurders. De heldere taakafbakening zorgt verder voor eerlijker concurrentieverhoudingen ten opzichte van andere marktpartijen. Voor hen wordt het met de wetswijziging aantrekkelijker om te investeren in middeldure huurwoningen waar veel vraag naar is.
Stads- en dorpsvernieuwing
Alleen onder strikte voorwaarden en waarborgen mogen corporaties nog projecten starten buiten hun kerntaak. Het gaat dan bijvoorbeeld om het bouwen van huurwoningen in de vrije sector. Voorwaarde is dat de gemeente heeft getoetst of er geen marktpartijen zijn die het project willen uitvoeren. Verder moeten de risico's beperkt zijn en gelden er rendementseisen. Deze markttoets is niet aan de orde als een corporatie bij herstructurering bestaand bezit sloopt en eigenaar is van de grond waarop het staat.
Toezicht
Het financiële en volkshuisvestelijke toezicht op de corporaties wordt bij de Inspectie voor Leefomgeving en Transport (ILT) ondergebracht in een Autoriteit Woningcorporaties. Bij corporaties zelf worden aan leden van de raad van toezicht voortaan wettelijke kwaliteitseisen gesteld. De minister krijgt de bevoegdheid om bij wanprestatie leden van de raad van toezicht te schorsen en bij de Ondernemingskamer voor te dragen voor ontslag.
Huurders
Huurders krijgen meer zeggenschap. Zo krijgt de huurdersvertegenwoordiging het recht om minstens een derde van de leden van de raad van toezicht voor te dragen. Bij bepaalde corporatiebesluiten zoals fusies geldt bovendien een instemmingsrecht voor de huurders.
De wooncoöperatie waarin bewoners naar een idee van senator Duivesteijn hun huurwoning kunnen kopen en gezamenlijk het onderhoud verzorgen, krijgt onder de nieuwe Woningwet een plek in het woonbestel. Ook wordt geregeld dat corporaties aan eigenaren met een lager inkomen leningen voor het onderhoud mogen geven.
Betaalbaar toewijzen
Corporaties worden verplicht de meest betaalbare huurwoningen toe te wijzen aan mensen die recht hebben op huurtoeslag. Dit moet de trend doorbreken dat een groeiende groep huurtoeslagontvangers een te dure huurwoning krijgt toegewezen. Corporaties die niet voldoen aan de nieuwe eisen, riskeren een boete.
Rol gemeenten
De wet regelt verder dat gemeenten een steviger rol krijgen door met corporaties afspraken te maken over wat lokaal aan woningen nodig en mogelijk is. Het gaat dan onder andere over het toewijzingsbeleid en de omvang van de woningvoorraad. Huurders moeten bij die prestatieafspraken worden betrokken.