Persconferentie na ministerraad 6 maart 2015

Mediatekst | 06-03-2015

INLEIDEND STATEMENT
Gisteren heeft het CPB nieuwe economische ramingen gepresenteerd. En wat we zien is dat de economische groei aantrekt. Dat stemt ook optimistisch. Je ziet dat het gestage herstel wat we al een tijdje zien, dat dat ook steeds breder wordt gedragen. We zetten de volgende stap: de export die trekt verder aan. Maar nadat die export al een tijdje met een voorzichtige groei bezig was, zie je dat nu ook de investeringen, en heel belangrijk ook de binnenlandse bestedingen aan het aantrekken zijn. En daarmee kun je eigenlijk zeggen dat het vertrouwen in de economie groeit en we tegelijkertijd ook weer meer geld durven uitgeven. Overigens: dit is ook waarom we natuurlijk begonnen zijn met dit kabinet in 2012, aan een zeer ambitieus meerjarenplan.

We hebben Nederland in de steigers gezet, met 51 miljard aan bezuinigen en ombuigingen. Tegelijkertijd een heel pakket op verbetering gerichte hervormingen. We wilden de overheidsfinanciën op orde krijgen en Nederland klaarmaken voor de toekomst. En daarbij is eigenlijk niks ongemoeid gelaten. De woningmarkt, sociale zekerheid, zorg, pensioenen, onderwijs, al die onderwerpen, al die onderwerpen, al die sectoren zijn op de schop genomen. Wat je eigenlijk ziet is dat uit die cijfers blijkt dat die meerjaren aanpak werkt. Maar dat we tegelijkertijd ook moeten vaststellen dat we er nog niet zijn. We moeten doorgaan op de ingeslagen weg. Bijvoorbeeld als je kijkt dat er nog te veel mensen thuis zitten zonder werk. Het goede nieuws is wel dat ook in deze cijfers blijkt dat er heel veel mensen zich nu extra gaan melden op de arbeidsmarkt. Dus het vertrouwen neemt toe, waardoor mensen die zich hadden afgemeld voor die arbeidsmarkt, dat die zich nu wel melen. Maar tegelijkertijd zien we toch dat we dat er nog te veel mensen thuis zitten en dat blijft dus een belangrijke motivatie om dit beleid door te zetten en om ervoor te zorgen dat iedere Nederlander uiteindelijk de effecten van het herstelbeleid zal ervaren.

Volgende week zult u Lodewijk Asscher op deze plaats aantreffen. Ik ga dan met mijn Belgische collega, Charles Michel en de families van de slachtoffers naar Sierre. Daar is dat verschrikkelijke busongeval geweest in 2012, op 13 maart. Er zijn toen 28 passagiers om het leven gekomen, onder wie ook veel Nederlandse en Belgische schoolkinderen. Volgende week is in Sierre de herdenking daarvan. Ik zal daarbij zijn, dus u zult Lodewijk Asscher hier dan aantreffen bij de persconferentie.

FRESEN
Wat vindt de premier van de uitspraken van de VVD-leider van gisteravond in het RTL-debat.

RUTTE
De premier is het daarmee eens omdat de uitspraak niet gaat over beleid. De uitspraak gaat over een opvatting, over een oordeel. De stelling vraagt naar een opvatting, een oordeel. Ik heb daar mijn opvatting en oordeel over gegeven en dat komt uiteindelijk voort uit wat je drijft. Wat mij drijft is ervoor te zorgen dat in Nederland geen aanslag kan plaatsvinden. Dat is uiteindelijk mijn diepste drijfveer waar het betreft ons veiligheidsbeleid. De stelling vraagt vervolgens naar een oordeel, naar een opvatting. Die heb ik gegeven, en die geef ik natuurlijk in al mijn rollen. Daar kun je geen onderscheid in maken. Dat zit diep in de persoon zelf. Vervolgens is de vraag wat het beleid is. Het beleid hebben we als kabinet natuurlijk hele stevige maatregelen, we zijn actief zoals u weet in Irak. We nemen allerlei maatregelen om uitreizen te voorkomen. We nemen maatregelen om terugkeer te voorkomen. En wat je ziet is dat de PvdA-ministers zeggen, ja, met die drive van Rutte, met die opvatting zijn we het niet eens. Maar dat geldt natuurlijk voor heel veel dingen die wij als kabinet doen. Dat we wel tot gemeenschappelijk beleid komen, maar wel vanuit verschillende opvattingen.

FRESEN
Maar als u zegt, het is geen beleid, maar ik ben het er als premier wel mee eens. Gaat u dan het beleid van dit kabinet veranderen?

RUTTE
De stelling vraagt niet om beleid, de stelling vraagt om een opvatting.

FRESEN
(..) een vrije goedkope opvatting die u daar kon ventileren, want het krijgt geen politieke gevolgen in de politiek.

RUTTE
Wacht even, u heeft de stelling gezien gisteren. De stelling vraagt niet om beleid, de stelling zegt wat vind je hiervan? Ik vind dit ervan. Ik heb daar naar volle overtuiging het groene lampje ingedrukt omdat ik het met de stelling eens was. En dat ben ik nog steeds. En dat komt voort uit mijn opvatting, mijn oordeel over deze kwestie. En dat heb ik in al mijn rollen. En vervolgens is de vraag welk beleid voeren we als kabinet en daar zijn het over eens. En dat natuurlijk de PvdA anders denkt over die stelling, zoals u vandaag zag, dat vind ik logisch.

FRESEN
Maar u zegt, als premier ben ik het er mee eens, maar u zegt het is geen beleid van het kabinet, dus mogen we er ook…

RUTTE
Maar waar vraagt de stelling naar beleid?

FRESEN
De stelling vraagt niet naar beleid, maar mijn vraag is als u het er mee eens bent dat ook gevolgen zou moeten krijgen voor het Nederlands beleid.

RUTTE
Maar hoe zou u dat voor zich zien dan?

FRESEN
Ik weet het niet, ik vraag het aan u? Want u zegt ik ben het ergens mee eens, u bent de politiek in gegaan om dingen te veranderen en beleid te maken. U bent het met iets eens en  ik vraag dus aan u, hoe gaat u hier beleid van maken?

RUTTE
Ik begrijp de vraag echt niet. Kijk, de stelling vraagt om een opvatting, om een oordeel. Die vraagt niet om beleid, die zegt wat vind je hier van? Ik vind dit. Ik heb, die stelling hadden wij al een tijdje in huis, de politieke partij. Dus we hebben er natuurlijk goed over nagedacht. Ik vind dit, dat zal ongetwijfeld wel tot reacties leiden maar ik geef mijn oordeel daarover. Wij voeren overigens buitengewoon stevig beleid. We zijn een van de weinige landen in Europa die bezig zijn met onze F16's om in Irak ISIS te bestrijden. We zijn onderdeel van een hele kleine coalitie van landen die ook bezig zijn om mensen op te leiden in Irak om daar ook op de grond te strijd te kunnen voeren. Wij helpen met die opleiding van militairen, en zoals u weet in Irak zijn er Nederlandse militairen betrokken bij die opleiding. Dus wij zijn daar actief en dat doen we omdat wij dat van belang vinden om te voorkomen dat er hier in Nederland aanslagen kunnen komen. Dat is mijn diepste drijfveer.

FRESEN
Maar u heeft dus een mening verkondigd die voor de rest geen consequenties krijgt voor het optreden en het handelen van het kabinet?

RUTTE
Nogmaals, ik daag u nog een keer uit hoe ik uit deze stelling, die een opvatting vraagt, een oordeel vraagt, hoe ik die moet omzetten in beleid waar wij al tot de kleine groep landen behoren die het meest stevige beleid voeren op Irak wat denkbaar is.

FRESEN
Maar als dat zo is dan is de vraag wat is de waarde van uw uitspraak dan eigenlijk?

RUTTE
Dit is een stelling die voor ligt. Die vraagt om een oordeel, een opvatting en die geef ik.

HENDRICKX (ALGEMEEN DAGBLAD)
Moet u dan niet gewoon toch proberen zo veel mogelijk jihadi's daar te vermoorden? Als u informatie heeft: er is een Nederlandse jihadist, dan moet u hem eigenlijk vermoorden of doden, dat zou dan toch de beste oplossing zijn.

RUTTE
Ik heb op de stelling gereageerd zoals ik heb gereageerd omdat ik dat vind. Wij zijn daar actief, onze F16's maken geen onderscheid als ze daar acties doen naar wie daardoor getroffen worden. Dat is ook onmogelijk om te zeggen o, daar loopt een Nederlander of daar loopt iemand anders, dat gaat gewoon simpelweg niet. Dus als je daar naartoe gaat, als je zo stom bent om je te laten bekeren tot die jihadstrijd, dan zullen wij er alles aan doen om te voorkomen dat je ook daadwerkelijk uitreist. We pakken je Nederlanderschap af en dat doen we omdat we weten dat als je daar eenmaal bent, dan ben je niet alleen een bedreiging voor onze militairen die daar zijn, dan kun je uiteindelijk ook daar weer leren bommen te maken en aanslagen te plegen die je hier zou kunnen toepassen als we er niet in slagen om je tegen te houden bij terugkeer. Dus we doen er eerst alles aan om te voorkomen dat je uitreist. En daarvoor doen we er alles aan om te voorkomen dat je tot de jihad bekeert. Maar als je daar nou eenmaal bent, ja dames en heren ik kijk recht in de camera, dan neem je zelf dat risico. Dan neem je het risico dat je inderdaad omkomt.

HENDRICKX
Als u weet bijvoorbeeld waar die koppensneller uit Almere zit dan wilt u niet ook het leger inzetten om hem te vermoorden of om hem te doden?

RUTTE
Daar kun je natuurlijk nooit iets over zeggen, onze, wij zijn als coalitie actief daar in de regio en we kunnen nooit informatie geven over precies welke acties daar plaatsvinden.

VULLINGS
Premier Rutte, het valt me op dat u het iedere keer heeft over de stelling. Die stelling, kunt u mij vertellen hoe de stelling luidde?

RUTTE
Ja, de stelling was dat het beter is dat iemand daar omkomt die jihadstrijder dan dat hij terugkeert naar Nederland.

VULLINGS
En uw argumentatie daarbij is, ik wil dat hier geen aanslagen worden gepleegd. Ja maar dat wil niemand natuurlijk.

RUTTE
Dan zijn we het eens.

VULLINGS
Maar dus dat kan je toch op een andere manier voorkomen?

RUTTE
Ja nogmaals, ik had die discussie net met uw collega Fresen, die stelling vraagt naar een opvatting. Die zegt, wat is je oordeel daar over? Als ik die stelling zo voor mijn neus krijg dan ben ik van mening dat het inderdaad beter is dat je daar omkomt dan dat je terugkeert.

VULLINGS
Dat is helder, dank u wel.

KORTEWEG (VOLKSKRANT)
Er is een aantal jihadstrijders teruggekeerd in Nederland, zegt u daar ook tegen ik had liever gezien dat je was gesneuveld?

RUTTE
Nee, dat zeg ik niet. Als je hier terug bent dan gaan we er alles aan doen om te voorkomen dat je weer radicaliseert. Als het enigszins kan sluiten we je op, anders zullen we je buitengewoon kritisch volgen.

KORTEWEG
Beïnvloedt wat u gisteravond heeft gezegd de opstelling van de Nederlandse regering tegenover die teruggekeerde jihadstrijders?

RUTTE
Nee. En als je kijkt hoe wij bezig zijn met het voorkomen van uitreizen, dat we een van de weinige landen zijn die daar daadwerkelijk aan de strijd tegen ISIS deelnemen en wat we in Nederland doen om verdere radicalisering te voorkomen en hoe we omgaan met teruggekeerde jihadstrijders dan denk ik dat we buitengewoon stevig beleid voeren.

STAAL (NRC)
Heeft u deze opvatting van tevoren gedeeld met uw collega's in het kabinet, ook van PvdA-zijde?

RUTTE
Nee, omdat wij in het kabinet kan ik u zeggen met de Partij van de Arbeid als VVD-ministers over bijna alles van opvatting verschillen. Het goede nieuws is dat we vanuit die verschillende opvattingen steeds tot gezamenlijk beleid komen en daar geldt ook de eenheid van kabinetsbeleid, die geldt ook voor beleid en hoe je dat beleid verdedigt en dat je dat uit verschillende opvattingen doet, dat geldt in een coalitie kabinet voor bijna alles.

STAAL
Is deze stelling vandaag nog besproken in de ministerraad?

RUTTE
Nee.

STAAL
Ook niet. Wat vindt u van de reacties die u losmaakt in Nederland? Contactorgaan Moslims en Overheid noemt het een schrikbarende uitlating.

RUTTE
Lees het debat zou ik zeggen.

STAAL
Ja? U voelt zich daardoor niet aangesproken van dat had ik beter niet kunnen zeggen?

RUTTE
Nee.

STANS (BNR)
Meneer Rutte heeft u er nog het volste vertrouwen in dat minister Opstelten volgende week ook nog minister is van Veiligheid en Justitie?

RUTTE
Ja, zeker. En verder vind ik het netjes om het daar ook bij te laten. Ik kreeg die vraag ook gisteren van de NOS maar er zijn inmiddels meer dan 100 Kamervragen gesteld en die gaat Ivo Opstelten beantwoorden en dat wil ik nu eerst een kans geven. Maar ik heb daar het volste vertrouwen in.

STANS
Even los van die beantwoording, ik zal de vraag dan iets anders formuleren, vindt u dat minister Opstelten de afgelopen dagen ernstig is beschadigd geraakt?

RUTTE
Nee dat vind ik niet. In het publieke debat kunnen er altijd feiten opduiken die noodzaken om heel precies uit te leggen hoe dingen zitten en dat gaat hij doen in de Kamervraagbeantwoording.

STANS
Hij zit niet zo ver in de rats dat het hem bijna onmogelijk wordt gemaakt?

RUTTE
Nee, absoluut niet.

MIKKERS (TELEGRAAF)
De CPB-cijfers wil ik nog even op terugkomen als dat mag. Dat ziet er redelijk positief uit natuurlijk, heeft u drie tot vijf miljard voor een belastingstelselherziening straks?

RUTTE
Dat zullen we moeten bezien. We hebben nu cijfers die gaan over de stand van zaken van begin maart. Dat is heel rooskleurig, wat je meestal ziet is dat dat nog wel wat verder doorwerkt maar dat weet je niet zeker. Dat moeten we echt afwachten. We moeten kijken, er wordt vaak gezegd ja Nederland heeft ook voordeel van de lage olieprijs en de lage dollarprijs. Natuurlijk, die tikt ook door in de positieve cijfers maar dat voordeel hebben ook alle omliggende landen en die doen het slechter dan Nederland. Dus je ziet dat het in Nederland echt een combinatie is van allereerst Nederland zelf wat een hele moeilijke tijd is doorgegaan. Onze werknemers, alle mensen die in het onderwijs werken, in de gezondheidszorg, in het bedrijfsleven, kabinetsbeleid wat randvoorwaardelijk is. En natuurlijk ook die olieprijs en die dollarprijs en we zullen echt moeten bekijken de komende maanden hoe veel ruimte er precies is voor de lastenverlichting. Maar dat die ruimte er is dat lijkt vrij zeker.

MIKKERS
Nu gaat het ook de goede kant op met het tekort. Weliswaar steeds een tekort. Maar tegelijkertijd wordt er veel waarde gehecht aan herziening van het belastingstelsel. Is het ook een idee om die financiering van die herziening in het tekort te laten lopen?

RUTTE
Dat vind ik geen aantrekkelijke gedachte, het is nu ook niet nodig omdat je ziet dat we ten opzichte van het startpunt van het kabinet voorzien hadden volgend jaar tekort van 1,9 procent en we komen nu volgend jaar op 1,2 procent. Dus dat levert een enorme ruimte op van 4,5 miljard euro. We hebben natuurlijk ook nog wel een paar tegenvallers te verwerken mogelijk, je ziet natuurlijk dat er nog discussie is over de aardgaswinning. In juli moeten we daar een besluit over nemen. Zou die lager komen dat hij nu gepland staat dan heeft dat natuurlijk een effect op de inkomsten. Dus je moet daarna echt even heel precies kijken hoe het er voor staat. Er zijn misschien nog een paar uitgavenwensen ook te honoreren, maar er is wel ruimte. Er is echt ruimte ook voor lastenverlichting lijkt mij op basis van deze cijfers.

MIKKERS
CPB-directeur Van Geest die zegt vandaag in een interview in De Telegraaf dat daarover ook best te praten valt met de Europese Commissie als je een dergelijke hervorming van een belastingstelsel wil laten lopen in een tekort.

RUTTE
Ja, dat denk ik wel maar ik moet zeggen, Jeroen Dijsselbloem als minister van Financiën en ook ikzelf, wij praten er natuurlijk veel over. We zijn beiden zeer gemotiveerd om er voor te zorgen dat de overheidsfinanciën aan het eind van deze kabinetsperiode ook echt weer helemaal, nou die waren we al gezond aan het maken volgens het startprogramma van het kabinet zouden we volgend jaar op 1,9 komen, nou volgens deze ramingen komen we zelfs op 1,2 procent. Dat laat in zichzelf wel wat ruimte maar om dan boven de 1,9 te gaan dat is allemaal heel stevig politiek besluit.

MIKKERS
Maar bent u bereid daarover het gesprek aan te gaan met de Europese Commissie?

RUTTE
Nee, want dan zouden we al besloten hebben dat we bereid zijn om een groter tekort te accepteren dan bij de start van het kabinet voornemens waren en ik was al heel blij dat we er in slaagden tweede helft vorig jaar om terug te gaan naar het tekort pad van het regeerakkoord. We zitten daar nu zelfs zo'n 4 miljard onder.