Nieuw perspectief voor Oost Groningen met het "Akkoord van Westerlee"
Een breed gedragen akkoord tussen de Oost-Groninger gemeenten Bellingwedde, Menterwolde, Oldambt, Pekela, Stadskanaal, Veendam, Vlagtwedde, de Drentse gemeente Borger-Odoorn, het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, de provincie Groningen en sociale partners vormt de basis van de oplossingen voor de arbeidsmarktproblematiek in dit gebied.
Het akkoord dat op 27 februari door alle partijen in Westerlee is ondertekend beschrijft de inspanningen die de betrokken partijen gaan leveren voor het vergroten van de deelname aan regulier werk door mensen met een arbeidsbeperking en voor het verbeteren van de arbeidsmarkt in Oost Groningen.
De afspraken, die de partijen onder leiding van de commissie Van Zijl hebben gemaakt, zijn een antwoord op de door de commissie aangetroffen buitengewoon complexe maatschappelijke opgaven in Oost-Groningen.
- Maatschappelijk: scholing, ontwikkeling, begeleiding en re-integratie op de reguliere arbeidsmarkt van mensen die nu binnen een sw-bedrijf werken of een bijstandsuitkering hebben en daarnaast: ontwikkeling van de werkgelegenheid.
- Politiek-bestuurlijk: samenwerking tussen de gemeenten vanuit een gemeenschappelijk en wenkend toekomstperspectief die mogelijk de lokale autonomie overstijgt.
- Organisatorisch: een effectieve en efficiënte uitvoering van de participatiewet, waarbij een logisch verband ontstaat tussen de domeinen onderwijs, werk, inkomen en economie.
- Financieel: het opvangen van de grote gevolgen van de sw-regeling vanwege het grote aantal SW-ers in de regio, de daardoor structureel ‘rode’ cijfers in het participatiebudget, en het oplossen van jaarlijks financiële tekorten van de bestaande SW-bedrijven.
Commissievoorzitter Jan van Zijl: “Eigenlijk zijn we met het bereiken van het bestuursakkoord afgeweken van de opdracht om een advies te schrijven over de positie en toekomst van de werkvoorzieningsschappen en de samenwerking met de gemeenten. Met dit bestuursakkoord hebben we een steviger resultaat bereikt. Nu gaan de verschillende partijen direct aan de slag en dat is winst”.
Eén uitvoeringsorganisatie
Belangrijkste opdracht voor de samenwerkende gemeenten is het ontwikkelen van een gemeenschappelijke aanpak voor doelgroepen, instrumenten, SW-organisaties en werkgevers. Er wordt toegewerkt naar één nieuwe uitvoeringsorganisatie, voor zowel de zittende SW'ers, beschut werk als ook de andere doelgroepen van de Participatiewet. De nieuwe uitvoeringsorganisatie gaat in 2016 van start.
De bouw van de nieuwe uitvoeringsorganisatie brengt de komende jaren aanzienlijke incidentele herstructureringskosten met zich mee. Gegeven het zeer grote aantal wsw-ers, de situatie op de arbeidsmarkt in de regio en de precaire financiële positie van de betrokken gemeenten, gaan deze kosten de financiële draagkracht van de gemeenten te boven.
Uitzonderlijke problemen
Daarom is het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid bereid in de periode 2015 – 2018 een financiële bijdrage van maximaal 18 miljoen euro beschikbaar te stellen. Onderdeel hiervan is een volgend - nog op te stellen - sectorplan . De verstrekking van de toegezegde middelen is wel verbonden aan de strikte voorwaarde dat de afgesproken doelstellingen en activiteiten in het plan van aanpak van de nieuwe uitvoeringsorganisatie ook daadwerkelijk worden gerealiseerd.
Volgens staatssecretaris Jetta Klijnsma van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is de precaire situatie van Oost-Groningen onvergelijkbaar met de rest van Nederland. Ook de Tweede Kamer heeft er bij het kabinet op aangedrongen een helpende hand te bieden, gezien de specifieke situatie in Oost-Groningen. Er werken meer dan drieduizend mensen bij Synergon en Wedeka, die de grootste werkgevers in deze regio zijn. Daarmee telt Oost-Groningen 3,5 keer zoveel SW’ers als in de rest van het land. Daarnaast leven er meer dan achtduizend mensen van een Wajong- of bijstandsuitkering en ligt het aantal arbeidsplaatsen aanzienlijk onder het landelijk gemiddelde. Jetta Klijnsma: “Dergelijke omstandigheden tref je nergens anders in Nederland zo aan”. Dit was dan ook aanleiding in oktober vorig jaar om een speciale commissie in het leven te roepen die het advies van experts heeft opgevolgd, wat tot het vandaag gesloten bestuursakkoord heeft geleid. Met de voorgestelde samenwerking hebben de betrokken partijen volgens staatssecretaris Klijnsma de sleutel in handen om de uitzonderlijke problemen in Oost-Groningen het hoofd te kunnen bieden.
Structuurversterking
De provincie Groningen zet in haar regionaal economisch beleid de komende jaren extra in op economische structuurversterking in Oost-Groningen. De provincie zet daarnaast onder andere in op de mogelijkheden van snelle en voor iedereen toegankelijke internetverbindingen. Ook op een verbeterprogramma waarin ‘slim vervoer’, ‘beter benutten’ en – indien urgent - uitbreiding of aanpassing van het wegennet onderdeel zijn. Verder gaat de provincie bijdragen in de personele kosten van een regievoerder die de bestuurlijke afspraken bewaakt.
De sociale partners, vakbonden en werkgevers, werken actief mee aan de nieuwe aanpak en werkwijze in Oost-Groningen. Belangrijk punt hier is dat de huidige SW'ers hun baanzekerheid houden (dat was eerder al afgesproken). Daarnaast willen ze bereiken dat vanuit de derde tranche sectorgelden, O&O fondsen en/of transitiefonds sociaal akkoord er een intersectoraal en regionaal fonds komt dat benut kan worden voor scholing en ontwikkeling van de doelgroepen in de Participatiewet in Oost Groningen. Verder zetten ze zich in voor het realiseren van 850 garantiebanen in Oost Groningen.
De gehele tekst van het Akkoord van Westerlee is te lezen op: www.provinciegroningen.nl