Toespraak van staatssecretaris Mansveld bij het tekenen van de Green Deal met NS en ProRail, Rotterdam

Toespraak | 24-02-2015

Dames en heren,

Hillary Clinton kreeg vorig jaar tijdens een speech over recycling een schoen naar haar hoofd gegooid, door iemand die het politiek niet helemaal met haar eens was. 'Nooit geweten dat recycling zo controversieel was,' was haar reactie. Wat mij betreft is het allemaal niet zo controversieel. Dus graag uw schoenen aanhouden.

Afval scheiden is voor de meesten van ons zo normaal, dat we er nauwelijks meer bij nadenken. Glas in de glasbak (op dit moment loopt de campagne'‘Glas in ’t bakkie'), papier in de papierbak en natuurlijk de Plastic Hero.

Toch doen we het in de openbare ruimte – zoals het station – nog veel te weinig. Als u nagaat dat elke dag 1 miljoen Nederlanders met de trein reizen, dan kunt u ook nagaan hoeveel afval er elke dag op stations en in treinen wordt opgehaald. Meneer Buck en meneer Van Roozendaal kunnen ons dat waarschijnlijk precies vertellen. Al dat afval wordt nu nog zoveel mogelijk achteraf gescheiden bij afvalbedrijven.

We kunnen dat efficiënter doen door het –  ook hier op het station – al gescheiden in te zamelen. Op die manier kunnen we makkelijker recyclen en hergebruiken. En als we dat doen, is er steeds minder afval en zijn er steeds meer grondstoffen voor nieuwe producten.

Nu is gescheiden inzamelen een flinke logistieke klus. En het vergt tijd. Maar daarom moet je het gewoon gaan doen en onderweg leren hoe je het nog beter kunt doen. Hoe voorkomen we afval op stations? Hoe kun je al die soorten afval het beste afvoeren? En hoe verleiden we treinreizigers om het in de juiste bak te gooien? Want uiteindelijk komt alles aan op gedrag. We kunnen regels en ambities vaststellen, maar het gaat er uiteindelijk om wat je doet. En daar gaan we reizigers bij helpen. Dat is ook de reden waarom ik begonnen ben met een programma dat Duurzaam Doen heet: praktische tips iedereen, die net dat steuntje in de rug geven om duurzaamheid in het dagelijks leven iets makkelijker te maken. Ik houd erg van 'gewoon doen' en daarom ben ik ook blij met deze Green Deal. Het is een afspraak om samen de handen uit de mouwen te steken – we zijn tenslotte in Rotterdam. En het is een afspraak om te leren van de proef die al een paar maanden loopt. Ons gezamenlijke doel is ambitieus: een kwart minder afval in de trein en op stations. En driekwart van dat afval moet hergebruikt worden. Daarom is het zo belangrijk om dit met de hele keten van betrokken partijen samen te doen.

Deze deal past daarmee in een groter plaatje. Want elke dag wordt in ons land 28.000 ton afval verbrand of gestort. Dat zijn 3.800 volle vuilniswagens, elke dag weer. Ik wil dat aantal in tien jaar tijd halveren. Dat is het eerste doel, maar uiteindelijk wil ik dat we het woord ‘afval’ kunnen schrappen uit de Van Dale. Want eigenlijk kunnen we prima zonder afval. Het is namelijk – letterlijk – weggegooid geld. De tijd dat afval waardeloos was, is voorbij. We kunnen er steeds meer mee, door hergebruik of door er een grondstof van andere producten van te maken.

Sinds dat ons doel is geworden, is er iets bijzonders gebeurd. Recycling en hergebruik heeft veel nieuwe markten en verdienmodellen opgeleverd. Wat we vroeger afval noemde, is dus nu een economische goudmijn. En het is een van de drivers van een nieuwe, groene economie.

Maar die komt er niet vanzelf. Daarvoor moeten we durven investeren: in nieuwe verdienmodellen, in onze eigen werkwijze, ons eigen gedrag en dat van anderen. Want die ambitieuze doelen voor duurzaamheid en afvalscheiding halen we niet vanzelf. Als we met die gedachte samen de schouders onder deze Green Deal zetten, weet ik zeker dat het een succes wordt. Ik kijk er naar uit om op elk station goed gebruikte papierbakken te zien!

Dank u wel.