Eerder hulp aan gemeenten met grote bijstandstekorten
Het ‘eigen risico’ voor gemeenten met tekorten op hun budget voor bijstandsuitkeringen en loonkostensubsidies gaat omlaag. Staatssecretaris Klijnsma van Sociale Zaken en Werkgelegenheid past hiervoor de huidige vangnetregeling aan. In een brief aan de Tweede Kamer schrijft Klijnsma dat gemeenten een beroep op extra geld kunnen doen als het tekort op het bijstandsbudget hoger is dan 7,5 %. Nu is dat nog 10%. De kosten hiervoor worden, net als voorheen, betaald uit het geld dat landelijk beschikbaar is voor bijstandsuitkeringen en loonkostensubsidies.
De hoogte van het budget dat gemeenten krijgen voor het verstrekken van bijstandsuitkeringen wordt met ingang van dit jaar vastgesteld met een nieuw verdeelmodel, dat is ontwikkeld door het Sociaal en Cultureel Planbureau. Met dit model kan het ministerie beter dan voorheen een inschatting maken van de noodzakelijke bijstandsuitgaven voor een gemeente.
Het nieuwe model houdt rekening met alle objectieve kenmerken van de huishoudens in een gemeente die van belang zijn voor de kans dat een huishouden een bijstandsuitkering ontvangt, zoals de gezinssamenstelling, leeftijd, opleiding en het wel of niet hebben van gezinsleden met een arbeidsbeperking. Ook wordt specifieke informatie over de regionale arbeidsmarkt betrokken bij het vaststellen van het budget. Op basis van deze gegevens is uiteindelijk het beschikbare geld voor 2015 - in totaal gaat het om ongeveer 5,5 miljard euro - onder gemeenten verdeeld.
Voor gemeenten waar toch grote tekorten ontstaan bestaat een speciale vangnet-regeling. Gebleken is dat gemeenten moeite hebben met het eigen risico en daarom pleiten voor een variant, die de Raad voor de financiële verhoudingen recent heeft gepresenteerd. In het model waar ook de VNG zich recent voor heeft uitgesproken krijgen gemeenten bij een tekort van meer dan 7,5% niet direct het hele tekort vergoed maar de helft. Als het tekort tot meer dan 12,5 % oploopt, wordt het gedeelte van het tekort van meer dan 12,5% wel volledig gecompenseerd.
In de brief aan de Tweede Kamer schrijft staatssecretaris Klijnsma dat ze in nauw overleg met diverse gemeenten, VNG, Divosa en de Raad voor financiële verhoudingen kijkt naar mogelijkheden om het nieuwe verdeelmodel nog verder te verbeteren.
Tijdens de zoektocht naar verdere optimalisatie is aan het licht gekomen dat twee gemeenten, Coevorden en Haarlemmermeer, vanwege onvolkomenheden in de onderliggende data dit jaar teveel bijstandsbudget ontvangen, waardoor de overige gemeenten licht zijn benadeeld.
Staatssecretaris Klijnsma heeft besloten dit bedrag niet terug te vorderen. Het gaat in totaal om een bedrag van 2,5 miljoen euro, wat gelijk staat aan 0,05% van het totaal, dat alsnog aan het landelijke budget voor bijstandsuitkeringen voor dit jaar zal worden toegevoegd. Voor de gemeente Amsterdam, dat meer dan 10% van het landelijke budget ontvangt, betekent dit bijvoorbeeld een onverwachte meevaller van een kwart miljoen euro.