Toespraak van minister Schultz van Haegen bij het TLN-congres

Toespraak | 24-11-2014

Dames en heren,

Graag wil ik beginnen met een vraag. Weet u wat onlangs is uitgeroepen tot uitvinding van de eeuw? ….

De container!

Volgens de Economist heeft de container meer voor de groei van de wereldhandel gedaan dan alle handelsakkoorden in de afgelopen vijftig jaar.

Het begon met een ingeving van een 23-jarige vrachtwagenchauffeur, ergens in 1937. In de haven van Hoboken bij New York, stond hij te kijken naar het verladen van zijn vracht. Hij was die ochtend aangekomen met zijn vrachtwagen vol katoen en moest urenlang wachten tot het klaar was. Het ging bundel voor bundel, met veel mensen en een hoop gedoe. Wat een verlies van tijd en geld, dacht hij. Waarom kan ik mijn hele oplegger niet in één keer verladen?

Jaren later verkocht hij zijn trucks, kocht van het geld een oude tanker die hij ombouwde tot containerschip, hij nam een patent op een nieuwe standaard container, laadde het schip in één keer vol met hele containers en het multimodale vervoer was een feit. Zijn naam was Malcolm McLean. Vijftien jaar later had hij 27.000 containers, 36 schepen en toegang tot meer dan 30 havens. Zijn schip was in 1967 het eerste containerschip dat in Rotterdam aanmeerde.
En nog steeds hebben wij profijt van zijn ingeving.

Het is een verhaal over kansen zien, risico’s nemen, investeren en innoveren. Zien dat het beter, sneller kan, met minder verlies van tijd en geld. Precies die eigenschappen die ook wij nodig hebben als een van de beste logistieke landen ter wereld. En het mooie is dat ik in deze sector van elf en een half duizend bedrijven en bijna 128 duizend werknemers regelmatig voorbeelden tegenkom waaruit blijkt dat ook u kansen ziet en risico durft te nemen. In het oosten van het land is dat bijvoorbeeld Bolk Transport en de firma Nijhof Wassink. Familiebedrijven die initiatiefnemer zijn van de binnenvaartterminal Combi Terminal Twente. Wat is hun drijfveer?

In hun eigen woorden: niet alleen vanwege de duurzaamheid van het concept. Maar ook omdat het mogelijkheden biedt om im- en exportlading te combineren, omdat het de betrouwbaarheid van de logistieke keten  verbetert en omdat het vestigingsklimaat van de regio wordt versterkt door de aanwezigheid van multimodale voorzieningen.

Een ander voorbeeld is de firma G. van der Heiden uit Ridderkerk. Dit bedrijf gaat de distributie van Heineken emissieloos uitvoeren. Cafés en restaurants in Rotterdam worden bevoorraad met een elektrische vrachtwagen met een laadvermogen van 9 ton. De eerste in zijn soort! Hoe meer voorbeelden ik tegenkom, hoe meer het ook mij prikkelt om investeringen te doen, ambities waar te maken en internationaal positie in te nemen.

U en ik staan voor belangrijke vraagstukken.

• Hoe kunnen wij de voorzichtige tekenen van economisch herstel krachtig verzilveren?
• Hoe kunnen we de potentie van ons land met een uitstekend wegen-water en spoornet, nog beter benutten?
• Hoe kunnen wij de internationale concurrentie aan en verladers verleiden?

Voorzichtig herstel: dat is het economisch beeld. Het omzetherstel bij wegentransport zet duidelijk door. In het eerste kwartaal van 2014 groeide de omzet met 3,7%. Veel indicatoren laten een groei van volumes zien. De transportsector klimt na jaren van recessie uit het dal. Dat is bemoedigend. Het is nu zaak deze trend vast te houden. Bijvoorbeeld door het verbeteren van de bereikbaarheid. Dat blijft mijn prioriteit.

Ik ben trots op het resultaat:

• Jarenlang investeren heeft ertoe geleid dat we het laagste fileniveau hebben sinds 1998!
• Onze infrastructuur en logistiek scoren internationaal hoog. Achter Duitsland zijn we het best logistieke land ter wereld. [En die Duitsers pakken we ook wel!]

De nieuwste cijfers laten wel zien dat er een einde is aan een dalende trend van files. De verwachting is dat ze de komende jaren weer met 1% zullen toenemen. Daarom ga ik door met investeren.

•  Het komend jaar breiden we ons wegennet uit met 237 km. Ongeveer net zoveel als het afgelopen jaar.
• Belangrijke trajecten worden opgeleverd. Denk aan de A4 Delft-Schiedam, de A15 Maasvlakte-Vaanplein en de A50 bij Ewijk.
• We zetten concrete stappen vooruit met grote projecten als de Blankenburgtunnel, de A13-A16 bij Rotterdam en de Ring Utrecht.

Even belangrijk is dat we – met u – werken aan een slimmere manier van bereikbaarheid. Vooral door de samenhang te zoeken tussen weg, spoor en water. We onderzoeken bijvoorbeeld de goederencorridors via Oost-en Zuid-Nederland, tussen Rotterdam en Duitsland. Ook TLN is hierbij betrokken. En begin volgend jaar worden nieuwe terminals geopend bij Nijmegen, Tiel en Alblasserdam die de combinatie weg-water verbeteren. Via onze topsector logistiek blijven we investeren in een excellent datanetwerk. Zodat we het vervoer over water, weg en spoor nog beter kunnen plannen en benutten. Opgeteld bij onze efficiënte douaneafhandeling, liggen hier grote kansen om verladers te laten kiezen voor ons land. Slim investeren doen we ook met het programma Beter Benutten. Ik heb net nieuwe cijfers gekregen en daaruit blijkt dat nu zo’n 17.000 automobilisten iedere dag de spits mijden!

We moeten ook verder vooruit kijken, naar de  kansen die de nieuwe technologie ons biedt. Ik geloof in die kansen voor ons land. Ons land heeft alles in huis om internationaal koploper te worden op het gebied van intelligente mobiliteit. Er zijn nog zoveel onbenutte mogelijkheden om gebruik te maken van data van de verkeersgebruiker zelf, of om parkeerdata aan elkaar te koppelen, of om verkeerslichten beter af te stemmen op bijvoorbeeld vrachtverkeer. Daar liggen hele nieuwe mogelijkheden om de doorstroming te bevorderen en te zorgen voor meer veiligheid. En daarom wordt Nederland een proeftuin voor dit soort nieuwe mogelijkheden. 

Eigenlijk zijn we dat al.

Want deze week was ik in Brabant. Daar zijn op de A58 en de A67 de eerste testen op de openbare weg met in-car rijadviezen begonnen. Wellicht doen sommigen van u er ook aan mee. Met deze proef is ook de eerste concrete stap genomen met de invoering van ITS op de internationale corridor Wenen-Rotterdam. Met mijn Duitse en Oostenrijkse collega heb ik afgesproken om op deze corridor samen te werken om te voorkomen dat er binnen Europa niet allemaal verschillende ITS-systemen gaan ontstaan.

Technologie betekent soms ook ogenschijnlijk eenvoudige verbeteringen, zoals een app waarmee de chauffeur kan zien hoe druk het op  parkeerplaatsen is. Zo’n nieuwe app hebben wij laten ontwikkelen en komt deze maand onder de naam Parckr de markt op. Hierdoor kunnen chauffeurs vooruit plannen en overvolle parkeerplaatsen vermijden. En waar blijft de zelfsturende vrachtauto? Dat vraagt u zich misschien af. Die techniek is nog pril, maar ik start binnenkort wel met TNO, Scania en TLN een eerste proef.  [Overigens blijft de vrachtwagen wel bemand, voor het geval iemand zich zorgen maakt over de werkgelegenheid]. Er gebeurt dus heel erg veel op dit vlak. En het is één manier om onze concurrentiepositie te verstevigen.

Die concurrentie is gegroeid de afgelopen jaren binnen Europa. De heer Van Dijk sprak daarover. Ik begrijp heel goed uw gevoelens na 10 jaar uitbreiding EU. Waar het mij om gaat is het zoveel mogelijk weghalen van onnodige belemmeringen. Het principe van vrij verkeer van goederen en personen staat ook bij mij voorop.

• Ik weet het: cabotage roept gemengde gevoelens op. Mijn standpunt is in ieder geval dat verdere liberalisatie van cabotage niet aan de orde is zolang er geen sprake is van gelijke condities binnen Europa.
• Positief is dat we stappen verder zijn we met het grensoverschrijdend vervoer van LZV’s en 45 voetscontainers. Dankzij inzet van Nederland is daarover nu duidelijkheid. Landen kunnen dit zelf regelen.

Met de Benelux-partners hebben we dit jaar een beschikking getekend waarmee die containers zonder belemmeringen de grens over kunnen. Een opsteker voor het vervoer tussen Rotterdam en Antwerpen.

• En met u streef ik naar een Europees papierloos transport. In ons land komt de digitale vrachtbrief volgend jaar beschikbaar. In een aantal Europese landen is nog een papieren vrachtbrief verplicht.
• Ik ben bereid dit te agenderen tijdens het Nederlandse voorzitterschap in 2016. Zeker als de TLN inzichtelijk maakt wat de baten en lasten zijn.  

Al deze voorbeelden tonen aan dat we het afgelopen jaar gezamenlijk stappen vooruit hebben gezet. De transportsector wordt innovatiever en meer concurrerend.

Daar hoort ook een sector bij die zijn verantwoordelijkheid kent en neemt.

• Bijvoorbeeld door chauffeurs die niet thuis kunnen slapen te stimuleren gebruik te maken van beveiligde parkings op het onderliggend wegennet. Dit verbetert de doorstroming! Ik nodig de markt van harte uit om het aantal parkings op dit wegennet te verhogen.
• Ook roep ik op om overbelading te voorkomen. Helaas blijkt uit onderzoek dat met name de zwaardere klasse de grenzen opzoekt. We blijven dit handhaven. Niet alleen met steekproeven op de weg, maar vanaf januari doen we dit ook op een slimmere manier, met gebruik van weegpunten in de weg.

Tot slot.

Ik begon met de uitvinding van de eeuw. Met drie verhalen van ondernemers die kansen zien voor een sector die wezenlijk is voor ons land. Zij innoveren, zoeken de samenwerking op en maken slim gebruik van onze infrastructuur. Dat zijn de eigenschappen die we steeds meer nodig hebben voor een gezonde toekomst van uw sector. Durf duurzaam te delen  is dan ook meer dan een thema van dit congres. Het is een uitnodiging om gezamenlijk te verder bouwen aan een sterk land dat volop in beweging blijft. Dank u wel.