Persconferentie na ministerraad 14 november 2014

Mediatekst | 17-11-2014

Goedemiddag, vanochtend zijn er nieuwe CBS-cijfers gepresenteerd. Daarin zien we dat het herstel van economie maar ook de arbeidsmarkt stapje voor stapje voorzichtig doorzet. De economie is het derde kwartaal 1,1% op jaarbasis en in vergelijking met het tweede kwartaal met 0,2% gegroeid. En als je kijkt waar die groei uit voortkomt dan zie je dat vooral de export heel erg sterk toeneemt. Hetzelfde geldt tot op zekere hoogte voor de investeringen. Tegelijkertijd zien we dat ook de consumptie van de huishoudens steeds meer bijdraagt na jarenlang te zijn achtergebleven of zelfs te zijn gedaald, ook steeds meer bijdraagt aan dat economisch herstel. En verder zien we dat in dat kwartaal het aantal werklozen, en dat is misschien nog wel het belangrijkste cijfer, met 37000 mensen is afgenomen. En tegelijkertijd is het aantal banen en vacatures gegroeid.

Dat geeft dus op zichzelf vertrouwen wat betreft het verdere herstel van de economie maar tegelijkertijd moeten we ook vaststellen dat het herstel nog steeds broos is. Er zijn sectoren die het nog steeds moeilijk hebben, kijk bijvoorbeeld naar de bouw, al zien we wel dat daar het aantal bouwvergunningen aan het toenemen is en er zijn ook nog steeds heel veel mensen op zoek naar een baan en dat blijft de aller eerste prioriteit. Het verlagen van de werkloosheid, mensen aan het werk krijgen, banen. Dit alles betekent dat we met elkaar moeten zorgen dat we koersvast zijn.

Dat alle inzet onverminderd gericht blijft om dat kwetsbare herstel uiteindelijk ook meer solide en meer duurzaam te maken. Er is heel veel gebeurd. Allerlei maatregelen op de woningmarkt, aanpassingen daar bijvoorbeeld bij koop en huur, aanpak ook van scheefwonen. Op het terrein van pensioenstelsel, zorgen we ook voor dat het pensioenstelsel nu op  langere termijn wordt zeker gesteld. Kijk onder anderen naar de maatregelen ten aanzien van de AOW-leeftijd, maar ook fiscale facilitering van de pensioenen via het zogenoemde Witteveenkader.

Deze week in de Tweede Kamer grote hervorming, het studievoorschot is aangenomen,  een hervorming die ook weer nodig is om verder te kunnen investeren in de kwaliteit van het hoger onderwijs om er voor te zorgen dat er meer geld beschikbaar komt voor die kwaliteit om dat zeer belangrijke hogere onderwijs ook weer voor ons verder herstelt. Ook daar zien we op zichzelf, als je naar al die elementen kijkt, ook de eerste resultaten: de huizenmarkt die trekt al een tijdje aan, de werkloosheid die daalt, nog onvoldoende, maar hij daalt nu ook echt, het overheidstekort loopt terug, en we zien de economie inderdaad voorzichtig groeien.

Tegelijkertijd realiseer ik me dat als je hier zo over praat dat heel veel mensen zullen zeggen ja, gooi het maar in mijn hoed of gooi maar in mijn pet, dat zijn hele abstracte cijfers. Uiteindelijk wat je wilt is dat mensen het ook zelf merken, dus dat die werkloosheid ook nog veel meer gaat dalen en niet alleen met de ongeveer 60.000 die we dit jaar gezien hebben, zo’n 10%. Die moet natuurlijk veel forser omlaag zodat het ook echt zichtbaar wordt voor mensen zelf en tegelijkertijd dat we met elkaar eraan kunnen werken om de koopkracht overeind te houden en bijvoorbeeld er voor te zorgen dat onze gezondheidszorg van hoog, zeer hoog niveau blijft.

Daarbij moet ik wel opmerken dat Nederland natuurlijk niet immuun is voor wat er in de rest van de wereld gebeurt. Zowel in economisch opzicht als ook breder zien we dat het internationale nieuws de afgelopen periode een zeer gemengd beeld oplevert. En daarom is het zo belangrijk dat we ook in Europees verband blijven werken aan herstel van de economie. Dus niet alleen in Nederland maar ook in Europa ons inzetten op groei en op werkgelegenheid. En dat betekent ook dat we ons in Europa moeten houden aan de afspraken waar het gaat om de begroting, ook waar het gaat om het verdere versterken van de economie.

Die thema’s zullen ongetwijfeld volgende week vrijdag, dan ben ik hier niet, dan zal Lodewijk Asscher mij hier vervangen. Dan zal ik zelf in Duitsland en Polen zijn. Ik heb in Berlijn onder andere een gesprek met Angela Merkel over deze thema’s. En daarna ga ik naar Gdansk waar ik een gesprek heb met Donald Tusk, die 1 december, zoals u weet, aantreedt als voorzitter, als nieuwe voorzitter, van de Europese Raad. Bij die gesprekken zullen we echt uitvoerig komen te spreken, opnieuw, over groei, over banen, over het verdiepen van de interne markt, alle kansen die daar nog liggen op het terrein van de digitale economie, de diensteneconomie, het versterken van die markt en het sluiten van handelsakkoorden. Maar uiteraard zullen we daar ook spreken over hoe we omgaan met de instabiliteit in de regio’s aan de randen van Europa.

FRESEN (NOS JOURNAAL)
Meneer Rutte, u had het net in uw inleiding over de noodzaak om koersvast te blijven, als kabinet. Kan dat nog wel met een PvdA waar het zo rommelt en onrustig is?

RUTTE
Ja, ik laat verder de kwalificatie voor de PvdA dan voor u, ik beschouw de gebeurtenis van gisteravond als interne aangelegenheid en ja mijn opvatting is dat de coalitie nog steeds zeer stabiel is.

FRESEN
Waar is dat op gebaseerd? Want er zijn in ieder geval niet zo veel gegarandeerde zetels in de Tweede Kamer meer als voor gisteren.

RUTTE
Maar nog steeds ruim voldoende.

FRESEN
77 is ruim voldoende?

RUTTE
Zeker.

FRESEN
Het is geen bedreiging voor de stabiliteit?

RUTTE
Nee hoor ik heb al eens met 76 zetels alle hervormingen door de Kamer gekregen, dus dat zal met 77 ook lukken.

FRESEN
Maar je zou denken er hoeft maar weer dit te gebeuren of het zijn er weer minder.

RUTTE
Ja, dat is eigenlijk een als-dan-vraag, ik heb daar geen aanwijzingen voor.

FRESEN
Heeft u met Diederik Samsom te doen? Want het is een bondgenoot van u in deze coalitie.

RUTTE
Ik ga er echt helemaal niks over zeggen. Het is echt een interne zaak van de PvdA.

FRESEN
Maar het raakt het kabinet niet?

RUTTE
Nee.

WESTER (RTL NIEUWS)
Heeft u misschien toch nog wel even gebeld? Van Diederik, wat is er aan de hand en hoe gaat het?

RUTTE
Ik doe daar eigenlijk nooit uitspraken over en hoe vaak Diederik Samsom en ik elkaar bellen, natuurlijk is er in die afgelopen twee jaar tot op de dag van vandaag bij wijze van spreken natuurlijk heel veel contact over heel veel zaken, maar u stelt die vraag in de context van de gebeurtenissen in de PvdA-fractie van gisteravond en daar wil ik me verder niet over uitlaten.

WESTER
Dan even over de ministerraad. Heeft u, misschien aan het begin, aan het eind, tussendoor, er in de ministerraad het er even over gehad?

RUTTE
Vanzelfsprekend.

WESTER
Toen vroeg u van, wat is er precies aan de hand, hoe gaat het verder?

RUTTE
Nogmaals, dan verleidt u mij weer om door iets te zeggen over wat we dan daar besproken zouden hebben toch op de kwestie zelf in te gaan en dat wil ik niet omdat ik erg hecht aan de scheiding van zaken. Er zijn zaken die de coalitie raken en hoe de partijen zich politiek opstellen, of je samen tot compromissen komt op de grote thema’s van vandaag en die raken aan de uitvoering van het regeerakkoord en er zijn zaken die echt binnen de partijen zich afspelen. Nou als dat binnen de VVD is, dan moet ik vanuit deze positie terughoudend zijn omdat ik hier als minister-president sta maar dan kan ik nog weleens een enkele keer die grens overgaan, maar nu het de PvdA betreft past mij niets dan erop te wijzen dat dat een interne PvdA-zaak is.

WESTER
Maar er zit wel een externe kant aan. Twee Kamerleden van Turkse komaf die zich afscheiden van de PvdA-fractie omdat ze het niet eens zijn over het integratiebeleid van het kabinet, minister Asscher het een en ander verwijten, uitsluitingsbeleid, te scherp over de Turkse organisaties. Bent u ook niet bang dat dit hele gedoe wat nu plaatsvindt, dat dat mogelijk weer kan polariseren tussen bepaalde bevolkingsgroepen, bijvoorbeeld de Turkse gemeenschap in Nederland en Nederlanders?

RUTTE
Nee totaal niet. Het integratiebeleid van het kabinet is gericht op integratie, op deelneming aan de Nederlandse samenleving, daar werken Lodewijk Asscher en ik gezamenlijk aan, hij natuurlijk allereerst als minister maar ook als kabinet als geheel, ik als voorman van de coalitie. Wij trekken daar echt aan één kant van het touw.

WESTER
Maar u ziet nou bijvoorbeeld dat een aantal Turkse organisaties in Nederland nogal fel reageren op datgene wat er in de PvdA gebeurt en zich niet meer gehoord voelen.

RUTTE
Ja ik kan alleen maar vaststellen waar het integratiebeleid op gericht is en dat is gericht op als je hiernaartoe komt, je toekomst gaat opbouwen in Nederland, dan willen we dat je ook een succes bent in de Nederlandse samenleving, dat je ook echt deelneemt, dat je ook echt integreert, een baan hebt, dat je hier iets van je leven maakt. Dat is van belang voor de mensen zelf, dat is van belang voor de samenleving als geheel. En daar is dat hele integratiebeleid op gericht.

WESTER
Ja, maar er is straks wellicht toch een fractie in de Tweede Kamer die uit twee personen bestaat die daar heel anders tegenaan kijken, wel een groep misschien in Nederland vertegenwoordigen die dat ook zo ziet, de tegenstellingen zouden daarmee wel groter kunnen worden.

RUTTE
Nou, dat geloof ik niet. Ik ken zelf heel veel Turkse Nederlanders op alle mogelijke maatschappelijke niveaus en volgens mij herkennen die zich heel goed in waar Lodewijk Asscher en ik voor strijden, namelijk dat als je hiernaartoe komt, als je legaal verblijft, als je ervoor kiest je toekomst in Nederland op te bouwen, dat het van belang is dat je ook echt integreert, dat je ook echt deelneemt aan de samenleving, dat je een succes van je leven maakt, je kinderen goed opvoedt, dat er alle ruimte voor is. En dat is het mooie van Nederland, dat kan hier. Ja er gaan ook dingen niet goed, er is weleens discriminatie, proberen we te bestrijden, vraagt ook iets van de mensen die hiernaartoe zijn gekomen om toch door te knokken als ze daarmee te maken hebben. En van de kant van Asscher en mij vraagt het om er alles aan te doen discriminatie te bestrijden. En mijn ervaring is, en nogmaals zowel in de Marokkaanse als Turkse gemeenschap ken ik ook privé heel veel mensen, dat voor het over- overgrote deel van de mensen geldt dat ze dit willen.

MIKKERS (TELEGRAAF)
Heeft u het idee dat de Turkse overheid anders dan langs diplomatieke weg invloed uitoefent op de Turkse gemeenschap in Nederland?

RUTTE
Nou goed, kijk het is bekend, er is een nieuwe president aangetreden in Turkije en de beïnvloeding ook toen hij nog premier was, in Duitsland heeft dat bijvoorbeeld gespeeld, van Turken in de diaspora, dat is een thema waar je natuurlijk altijd naar moet kijken.

MIKKERS
Dat is ook precies het punt dat hier aan de orde is natuurlijk.

RUTTE
Ja het ingewikkelde is natuurlijk dat, als je met de organisaties praat, eigenlijk iedereen zegt: dit vinden we inderdaad van belang. En tegelijkertijd is het ook logisch dat Asscher en ik natuurlijk scherp zijn dat allerlei organisaties die menen groepen te vertegenwoordigen, dat die ook aan de goeie kant van het touw trekken. Dus daar ben je met elkaar scherp op en doe je samen met die organisaties, dat is niet tegen die organisaties, dat doe je samen met die organisaties.

MIKKERS
Maar als dan de kritiek vanuit het kabinet is dat die organisaties niet transparant genoeg zijn, dan wordt de vicepremier door twee Kamerleden van de PvdA op het matje geroepen, zoals ze het zelf zeiden die twee.

RUTTE
Nou volgens wat de vicepremier doet is met iedere organisatie die probeert een positieve bijdrage te leveren aan integratie een robuuste dialoog te voeren. En als er over en weer reden is nog eens even heel scherp elkaar op de uitgangspunten te bevragen dan moet dat toch kunnen? Het zou toch raar zijn als dat niet mogelijk is?

MIKKERS
Mocht het nou zo zijn dat via Diyanet dat soort invloed wordt uitgeoefend, wat staat de regering dan te doen?

RUTTE
Ja maar dat is een als-dan-vraag. Wij voeren met alle organisaties, die in Nederland een bijdrage willen leveren waarvan wij aannemen dat die in principe dat ook positief willen doen, voeren wij die gesprekken. Dat doe ik niet allemaal persoonlijk, dat gebeurt grotendeels via de verantwoordelijke minister Lodewijk Asscher. Dat doet hij zeer intensief, soms ben ik er ook bij betrokken en als er organisaties zijn waarvan je zegt, hee, daar moeten we nog even wat indringender mee spreken, dan doen we dat ook en ik zou niet zien wat daar tegen is. Daarmee zeg je niks lelijks over die organisaties, daarmee probeer je elkaar scherp te houden.

MIKKERS
Niks lelijks, het is toch niet de bedoeling dat de Turkse regering zich hier via bijvoorbeeld Diyanet bezighoudt met politiek in Nederland?

RUTTE
Vanzelfsprekend niet en als er dus.. Nogmaals daarom is het dus zo belangrijk dat je altijd met de organisaties die zeggen en het in het verleden ook vaak hebben laten zien dat ze een positieve bijdrage willen leveren, dat je regelmatig het gesprek voert om elkaar scherp te houden. Juist ook op dit soort uitgangspunten.

MIKKERS
Welke organisaties waren dat die positief mee wilden werken, zoals u dat noemt?

RUTTE
Nogmaals er zijn verschillende organisaties de laatste dagen genoemd. Ik ga die hier niet nu recenseren. Ik stel vast dat Asscher heeft gezegd - en dat begrijp ik volledig, sta ik helemaal achter - met alle organisaties ben ik in gesprek en als er soms reden is elkaar kritisch te bevragen over de precieze uitgangspunten dan moet dat ook kunnen.

WESTER
Toch nog even misschien ook met enige schroom deze vraag, maar morgen komt Sinterklaas aan, vindt u niet dat de discussie een beetje uit de hand gelopen is?

RUTTE
Nou, ik stel vast dat ook daar een robuust debat plaatsvindt in de samenleving en de politiek gaat er niet over, ik heb het vaker gezegd. Zwarte Piet is zwart en dat is een gegeven, dat is geen politiek statement, dat is volgens mij een statement of fact, en verder hoe dat fenomeen Zwarte Piet zich maatschappelijk ontwikkelt, dat is echt een zaak van de samenleving.

WESTER
Maar voor u is Zwarte Piet nog steeds zwart?

RUTTE
Volgens mij is dat, anders heet hij geen Zwarte Piet.

WESTER
En dat mag hij dan ook gewoon blijven?

RUTTE
Nogmaals u vraagt mijn privémening maar dan moet ik oppassen, want ik vind dat de politiek er niet over gaat. Privé vind ik dat hij zwart mag blijven, maar verder gaat de politiek er niet over. Nou vraagt u mijn mening als Mark Rutte, maar de politiek moet oppassen om een mening te hebben over de kleur van Zwarte Piet. Dat is echt een zaak van de samenleving en dat kan die samenleving prima oplossen. Ik ben van een kleine overheid, zoals u weet, als liberaal en zou geneigd zijn om vooral hier geen taak voor de politiek te zien.

WESTER
Ja, maar bijvoorbeeld de burgemeester van Gouda ziet daar wel een taak voor hem als bestuurder, Stroopwafelpieten, Gele Pieten, Kaaspieten, noem ze allemaal maar op. Die laat zich er wel over uit. Hoe kijkt u tegen het fenomeen de Witte Piet aan of de Stroopwafelpiet?

RUTTE
Nogmaals ik verwijs naar mijn vorige antwoord, ik vind echt, u verleidt mij persoonlijke opvattingen te geven, u bent er al een klein beetje in geslaagd. Ik laat het daarbij, het is echt een zaak van de samenleving en het mooie is in dit land dat we, als het gaat om tradities die veranderen door de tijd, en ik heb vaak gewezen hier op Het Bureau van Voskuil, dat ging ook zoals u weet over het Meertens Instituut, heeft daar fantastisch onderzoek naar gedaan hoe in de volkscultuur door de tijd heen tradities ook weer veranderen onder beïnvloeding van allerlei maatschappelijke processen en één van de actoren die daar een minimale rol in moet spelen is de politiek.

WESTER
Maar nu zijn er morgen wel hier en daar demonstraties aangekondigd, demonstraties ook verboden, mensen die tegenover elkaar komen te staan in deze discussie. Wat zou u met het oog op morgen tegen die mensen willen zeggen?

RUTTE
Laten we van Sinterklaas gewoon een fantastisch mooi kinderfeest maken.

WESTER
En niet demonstreren?

RUTTE
Iedereen moet zelf weten wat hij doet. Ik ben liberaal, als iemand wil demonstreren gaat hij demonstreren. Maar als u mij vraagt: wat hoop je? Dan hoop ik dat de kindjes in Nederland gewoon dadelijk het spannend vinden, hun schoen gaan zetten, kijken wat erin komt, die wortel erin stoppen, cadeautje vinden, 5 december een mooie avond hebben en dat het gewoon een prachtig volksfeest blijft.

JANSEN (BNR)
Toch nog even terug naar het vorige onderwerp, meneer Rutte. Het valt mij op dat u nogal laconiek bent over het feit dat er twee zetels ontvallen aan de coalitie. Komt dat laconieke eruit voort dat u van Diederik Samsom de garantie heeft gekregen dat dit verder niet meer voorkomt in deze kabinetsperiode?

RUTTE
Garanties tot de voordeur, maar dat geldt ook voor de VVD. Ik heb van Halbe Zijlstra ook geen garanties gekregen dat er nooit iemand zal opstappen, ik heb er geen aanwijzing voor bij de VVD en ook niet bij de PvdA.

JANSEN
En daar heeft u met Samsom ook niet naar aanleiding van deze actuele zaken over gesproken?

RUTTE
Nee, want die vraag had ik al beantwoord, ik praat met Diederik Samsom heel vaak over heel veel onderwerpen maar door nu in te gaan heel specifiek wat we al of niet over dit onderwerp hebben besproken, maak ik mijzelf gevoelig voor vervolgvragen wat we dan besproken hebben en ik vind dat ik daar geen commentaar op moet geven. Het is een interne PvdA-aangelegenheid.

JANSEN
Een diplomaat van de Turkse ambassade in Nederland die heeft een feliciterende tweet verstuurd aan de twee heren die uit de PvdA-fractie zijn gestapt. Hij zegt, dit is precies het gedrag wat ik toejuich. Wat vindt u daarvan?

RUTTE
Ja, ten eerste dat diplomaten twitteren is een wens ook van de Nederlandse regering. U weet dat Frans Timmermans dat bevorderd heeft en voor zo ver ik weet zet Bert Koenders dat beleid voort, maar naar de inhoud geldt natuurlijk wel dat de Turkse regering hier helemaal niets mee te maken heeft.

JANSEN
Vindt u het belangrijk om dat aan de Turkse regering over te brengen?

RUTTE
Wij gaan eerst eens kijken hoe diep die tweet precies gaat in die zin van of dat ook een standpunt van de Turken is.

VISCHJAGER
Meneer Rutte wat is belangrijker: het Kerstfeest met de Kerstman of het Sinterklaasfeest?

RUTTE
Oe, nu wordt het gevaarlijk. Hier krijgt u een heel laf antwoord op. Beide. Nee, hier ga ik geen risico op nemen, er komen verkiezingen aan. Dames en heren goed weekend.