Toespraak luitenant-generaal J.H.Wehren bij uitreiking Herinneringsmedaille Vredesoperaties
Toespraak van Plaatsvervangend Commandant der Strijdkrachten, luitenant-generaal J.H.Wehren, tijdens de uitreiking van de Herinneringsmedaille Vredesoperaties op 6 november 2014 in Den Haag.
Let op: Alleen gesproken woord geldt!
Minister Opstelten, Eerste Hoofdcommissaris Bouman, dames en heren, onder moeilijke omstandigheden, ver van huis, jezelf inzetten voor anderen... Dat hebben deze dappere mannen en vrouwen gedaan. Maandenlang. Soms zelfs wel een jaar. En waarom?
Omdat veiligheid en stabiliteit lang niet overal vanzelfsprekend zijn. In sommige landen vinden gijzelingen plaats, komt terrorisme voor en zijn geweldsuitbarstingen normaal.
Burgers worden daar niet beschermd door hun regering. Nog niet...
Precies daarom zijn marechaussees en politiefunctionarissen in die landen aanwezig.
Samen bouwen zij aan het fundament voor een goed functionerende rechtsorde. Zodat de rechten van de mens kunnen worden nageleefd. Zodat mensen in die landen in de toekomst veilig zijn. Zodat mensen hier veilig zijn. Want veiligheid ver weg, betekent ook veiligheid dichtbij.
Neem Kosovo, een land dat slechts een klein stipje op onze wereldkaart lijkt, maar zich wel in de achtertuin van onze Europese Unie bevindt. Om te voorkomen dat conflict, terreur en corruptie in Kosovo overslaan naar andere delen van Europa zijn we daar nog steeds actief.
Ik noem bijvoorbeeld majoor Jos Bremer die operaties in het noorden aanstuurde en eerste luitenant Jos Jenner die op het vliegveld zijn collega’s advies gaf, en hen ondersteunde.
Samen hebben deze twee mannen er voor gezorgd dat hun Kosovaarse collega’s - die op het vliegveld in Pristina werken - een cursus kregen.
Een cursus over hoe om te gaan met reisdocumenten. Cruciale kennis voor iedereen die op een vliegveld werkt. Zeker als je je bedenkt dat op het vliegveld in Pristina wekelijks wel vier tot vijf vervalste paspoorten worden aangetroffen. Dankzij de cursus kunnen ze daar nu een vuist maken tegen reis- en identiteitsfraude, of tegen mensensmokkel. Dáár doen we het voor.
En dat geldt natuurlijk voor alle collega’s die zich in Kosovo hebben ingezet. Allemaal heeft u goed werk verricht. Want allemaal heeft u bijgedragen aan de opbouw voor een goed functionerende rechtsorde.
Bijvoorbeeld door de grenzen te bewaken, door te patrouilleren, door de rechtbank in Mitrovica te beveiligen, door verdachte personen aan te houden, door de lokale politie te ondersteunen... Stuk voor stuk ogenschijnlijk kleine - maar essentiële - stappen die zo hard nodig zijn voor veiligheid en stabiliteit in een land als Kosovo.
Dezelfde onvermoeibare inzet hebben ook uw collega’s in de Sinaï-woestijn getoond. Zij waren daar om waarnemers van de internationale organisatie MFO te beschermen. Zodat zij op hun beurt weer kunnen toezien op het vredesverdrag tussen Israël en Egypte.
Belangrijk werk. We moeten er dus voor zorgen dat deze mensen veilig dit werk kunnen blijven doen. Daar was u voor! U adviseerde over veiligheidsmaatregelen toen er op vijf kilometer van het kamp een helikopter werd neergeschoten. En u trof meteen de nodige veiligheidsmaatregelen toen er bij de Israëlische grens toeristen omkwamen door een bomexplosie. Zo konden de waarnemers veilig hun belangrijke werk blijven doen, en bijdragen aan vrede en stabiliteit. Daar doen we het voor!
En dat geldt ook voor onze marechaussees in Zuid-Soedan. Ook zij hebben geholpen om bij te dragen aan vrede en stabiliteit; door zich in te zetten voor de VN-missie UNMISS.
Een complexe missie. Want de missie vindt plaats in een land dat bijna 25 jaar burgeroorlog heeft gekend.
Toen Zuid-Soedan drie jaar geleden onafhankelijk werd, moest het vanaf de grond worden opgebouwd. Maar hoe doe je dat? Hoe zorg je ervoor dat bewoners zich beschermd en veilig voelen? Dan moet je bij nul beginnen. Daarom helpen onze marechaussees de politie in Zuid-Soedan om op eigen benen te staan. Zij dragen hun kennis en kunde over.
Maar dat niet alleen. Zij nemen de lokale politieagenten ook mee de wijken in, om met bewoners te praten. Om zo aan iedereen te laten zien dat de politie er is om de mensen te beschermen!
Maar, het gaat helaas niet altijd zoals we graag zouden willen. Zeker niet in een land als Zuid-Soedan. Zo werden een aantal van onze collega’s verrast door onvoorziene omstandigheden. Er braken gevechten uit tussen opstandelingen en het regeringsleger.
Politieposten vielen uiteen en duizenden mensen sloegen op de vlucht.
De VN moesten veel mensen opvangen in de eigen kampen. Dat betekende dat onze marechaussees snel moesten schakelen. Stel je voor: daar sta je dan opeens, met een geheel andere taak. Je ging naar Zuid-Soedan om politieagenten te trainen en te coachen, en nu werk je op een kamp met duizenden ontheemden; met wanhopige mensen die op zoek zijn naar eten, schoon drinkwater en sanitaire voorzieningen.
Een ware voedingsbodem voor spanningen en conflict. Daar moet je mee om kunnen gaan.
De marechaussees kunnen dat als geen ander. Ik denk bijvoorbeeld aan adjudant Dirk Jan Leurink en opperwachtmeester Xander Eising. Zij hebben hun taak gelaten voor wat het was en hebben van de ene op de andere dag orde gehouden op een kamp waar zo’n 40.000 ontheemde mensen zaten.
Aangetreden marechaussees, soms vlogen de kogels u om de oren. En soms moest u dingen doen, die u voorheen niet voor mogelijk had gehouden. Zoals de lichamen van mensen begraven die net buiten het kamp waren neergeschoten. Dat...vergeet je nooit.
Toch bent u zich met uw collega´s blijven inzetten. U heeft ontheemde mensen geholpen en de orde op het kamp bewaakt, en zo de situatie stabiel gehouden. Anderen hebben zelfs - als de situatie dat toeliet - het leven op het kamp draaglijker proberen te maken.
Zo bouwde Opperwachtmeester Nick Vermeulen met zijn collega’s een huisje op het VN-kamp in Juba, voor een alleenstaande vrouw met haar vijf kinderen. Ze was hem ontzettend dankbaar. Iedere keer dat ze de Opperwachtmeester tegenkwam, gaf ze hem een grote knuffel.
Dames en heren, dat maakt mij trots. Onder moeilijke omstandigheden, in een taaie werkelijkheid, altijd professioneel blijven, en ook nog eens andere mensen helpen. Dat toont een warme betrokkenheid en gedrevenheid. Mannen en vrouwen, bedankt!
Ik wil ook graag uw familie bedanken. Ik weet dat het voor u niet gemakkelijk was.
Het leven in Nederland gaat door, terwijl uw geliefde zich ver van huis inzet in gevaarlijke omstandigheden. Dat is alles behalve een geruststellende gedachte. Vaak heeft u in spanning gezeten. Toch bent u onze mensen blijven steunen en dat waardeer ik enorm!
Om u te bedanken is er straks voor de partner de Witte Anjer en voor de kinderen, die hun pappa of mamma al die tijd hebben moeten missen, het kindermedaillon. Want ook voor hen was het een echte missie. Dames en heren, mag ik een groot applaus voor onze marechaussees, politie en hun families?!
Dan reik ik nu graag samen met minister Opstelten, Eerste Hoofdcommissaris Bouman en de directeur veiligheidsbeleid van Buitenlandse Zaken, de heer Wijnands, de Nederlandse Herinneringsmedaille Vredesoperaties uit. Mijn adjudant zal daartoe de bijbehorende beschikking voorlezen.