Toespraak van staatssecretaris Teeven bij de introductie van het Ticketsysteem SODA
Toespraak van staatssecretaris Teeven (VenJ) bij de landelijke introductie Ticketsysteem SODA op 6 november 2014 in Scheveningen/Den Haag.
Dames en heren,
Als staatssecretaris van Veiligheid en Justitie moet je van alle markten thuis zijn. Dat blijkt ook vandaag weer. Ik sta hier in Scheveningen immers op een echte markt. Zo gek is dat trouwens niet. In het oude Griekenland werd de markt gehouden op de agora, een groot plein in het centrum van de stad. En de agora was in die dagen óók de plek waar politici bij voorkeur hun redevoeringen hielden.
Maar behalve politicus, ben ik vandaag ook een beetje een 'echte marktkoopman'. Ik ga hier namelijk iets aan de man brengen: een Ticketsysteem waarmee we daders van diefstal direct aansprakelijk kunnen stellen!
Als politicus van VVD-huize ligt het ondernemerschap mij uiteraard zeer na aan het hart. En het doet me deugd dat u, als marktkooplui, het uitstekend doet. Met een bedrijfsresultaat van 16,7 procent scoort u ruim boven het gemiddelde van 5,6 procent voor de sector Detailhandel als geheel! Maar toch: het gaat ondernemers - zeker in deze economisch zware tijden - niet voor de wind. Daarom is het extra belangrijk dat we barrières die een profijtelijk ondernemersklimaat in de weg staan zoveel mogelijk slechten.
Nu zult u zeggen: daar hebben we toch andere bewindslieden voor? Dat is toch niet de taak van Veiligheid en Justitie? Zeker. Maar al is het dan niet onze primaire verantwoordelijkheid, toch kunnen ook minister Opstelten en ik daar een bijdrage aan leveren. En wel door de criminaliteit tegen ondernemers aan te pakken! Een van de hardnekkigste delicten waar ondernemers mee kampen is de diefstal van hun koopwaar. In de detailhandel – ik heb het nog even opgezocht - gaat het om ruim anderhalf miljoen diefstallen per jaar. De schade bedraagt naar schatting 136 miljoen euro.
Daar hebt u, als marktkooplui, natuurlijk ook last van. Hoewel u – en dat is heel slim – meestal dichter op uw koopwaar staat dan uw collega’s in een winkel. En toezicht is – zoals we allemaal weten - een belangrijke voorwaarde om diefstal te voorkomen. Maar vooral als het erg druk is rond uw kraam, kunt u het overzicht wel eens verliezen. En ja, dan blijkt de open manier waarop u uw waren uitstalt toch kwetsbaar...
Maar goed: op de markt is ook veel sociale controle. Dus met een beetje geluk wordt zo’n dief al snel in de kraag gevat.
Maar dan...? Wat doe je dan als marktkoopman? De dief laten lopen, omdat je handel anders stokt? Nee, misdaad mag nooit lonen! Maar ja: wachten tot de politie komt, kost tijd - en tijd kost geld. Daarom ben ik blij dat - in navolging van de winkeliers – nu ook de Scheveningse en Haagse markt overgaan op de Directe Aansprakelijkheidstelling Aan Daders.
Voor winkeldieven bestaat Directe Aansprakelijkheidstelling al langer. Winkeldieven die op heterdaad worden betrapt krijgen, los van het eventuele strafrechtelijke vervolg, - hoppa - meteen een rekening van 181 euro. Dat bedrag is bedoeld als vergoeding voor de indirecte schade die winkeliers lijden door de tijd die zij kwijt zijn met zo’n akkefietje: de dief vasthouden, op de politie wachten, aangifte doen...
Die werkwijze slaat aan! In gebieden waar ze consequent wordt toegepast daalt de winkeldiefstal flink; soms met wel tientallen procenten! Geen wonder dat deze innovatieve aanpak van winkelcriminaliteit enkele jaren geleden een Europese prijs in de wacht sleepte!
Dames en heren, Veiligheid en Justitie wil dat Nederland deze kabinetsperiode echt veiliger wordt - voor burgers én bedrijven. Dat doen we in nauwe samenwerking met andere partners. Zo stimuleren we ondernemers om vaker aangifte te doen, we zetten gemeenten aan om een verbod op geprepareerde tassen op te nemen in hun APV en we ondersteunen een stevige, integrale aanpak van rondtrekkende bendes die winkels leegroven.
Tot dat rijtje behoort ook: het bevorderen van een effectieve, zorgvuldige toepassing van de Directe Aansprakelijkheidstelling door serviceorganisatie SODA. Het toezicht op een goede uitvoering is in handen van de landelijke stichting DAAD. Ook behandelt DAAD klachten van mensen die vinden dat ze bij de toepassing van de aansprakelijkstelling onheus bejegend zijn.
De landelijke invoering van het Ticket-systeem, waarvoor wij hier vandaag bijeen zijn, zal een goede uitvoering van de Directe Aansprakelijkheidstelling makkelijker maken. Behalve het aangifteformulier winkeldiefstal voor de politie, hoeft u op dit zogeheten SODA-ticket alleen nog uw bedrijfsnaam, de vestigingsplaats en de datum te zetten. U ondertekent het ticket, geeft een afschrift aan de politie én aan de betrapte winkeldief en that's it! De politie neemt de dief, het aangifteformulier en het ticket mee en u hebt er geen omkijken meer naar! Serviceorganisatie SODA gaat – waar nodig met hulp van de politie – achter uw geld aan.
Voor de detailhandel bijt het Regionaal Platform Criminaliteits-beheersing Midden Nederland het spits af. Alle winkels in de stad Utrecht en Dronten hebben een ticketblock in huis en kunnen zo - heel eenvoudig - de schade op de winkeldief verhalen. Via het computersysteem van de politie komen de gegevens van de dader snel bij SODA terecht. Uiteindelijk gaan 60.000 winkels in het hele land met het ticketblock werken.
Snel, eenvoudig én zeker. In die eigenschappen schuilt de grote kracht van het SODA Ticket-systeem. Geen wonder dat DAAD de uitbreiding naar andere delicten dan winkeldiefstal bevordert. Er zijn zelfs al enkele veelbelovende initiatieven:
Neem Amersfoort. Daar is SODA – in samenwerking met de politie – onlangs een proef gestart met toepassing van Directe Aansprakelijkheidstelling bij bedrijfsinbraken. Inmiddels zijn, namens 15 aangevers, twee inbrekers aansprakelijk gesteld voor de indirecte schade. Dit voor een bedrag van 251 euro per aangifte. Dat kan dus aardig oplopen!
En dit najaar start in Delft een proef in het Renier de Graaf ziekenhuis voor toepassing van Directe Aansprakelijkheidstelling in geval van agressie op de spoedeisende hulp.
In de steigers staan verder de toepassing van de regeling bij lichte verzekeringsfraude, het kraken van onroerend goed en oplichting van opkopers die te goeder trouw gestolen waren blijken te hebben gekocht.
Op basis van de goede ervaringen bij winkeldiefstal, waar de aansprakelijkstelling een sterk preventief effect heeft, verwachten we dat een vergelijkbaar effect zich ook bij die andere delicten kan voordoen. Wie weet maakt het Ticketsysteem zichzelf ooit nog wel eens overbodig...
Maar vooralsnog is nog veel werk aan de winkel – of moet ik hier zeggen: aan de marktkraam! Om te beginnen voor mijzelf... Met deze starthandeling wens ik het SODA Ticketsysteem een voorspoedige en effectieve introductie in Nederland toe!