Toespraak van minister Schultz van Haegen bij de lancering van de app 'overstroom ik?' en de site wwww.overstroomik.nl bij de proefsluiting van de Maeslantkering

Toespraak | 29-09-2014

Dames en heren,

Ladies and gentlemen,

First of all a special welcome for our guests from Texas, United States and from Bangladesh. I always enjoy talking to guests from abroad in this place as they always remind me of the fact that we live in an extraordinary place. I wish for your stay with us to be pleasant and may be educational. Please, let me continue in Dutch.

Dames en heren,

Welkom bij deze jaarlijkse proefsluiting van de Maeslantkering. Dit is voor ons land een magische plek. Hét sluitstuk van onze Deltawerken en een symbool van onze strijd tegen het water. Iets waar we trots op mogen zijn.

En daarom ontvang ik hier vaker buitenlandse gasten. Dit jaar bijvoorbeeld regeringsleiders uit Indonesië en Myanmar. En keer op keer spreken deze bezoekers uit het buitenland hun verbazing uit: “Hoe kan het dat jullie Nederlanders het zo normaal vinden om onder zeeniveau te leven, in een soort badkuip!”

Wij staan daar inderdaad niet bij stil. Wij staan er niet bij stil dat we 18.000 kilometer dijken en waterkeringen nodig hebben, ongeveer de afstand van Rotterdam tot Sydney, Australië. We staan er niet bij stil dat er ieder jaar één meter van onze kust verloren gaat als we niet ieder jaar zand opspuiten.

Dat is ook logisch want het gaat al heel lang goed met de bescherming van ons land. Eén keer [2007] moest deze Maeslantkering dicht vanwege een storm. Vorig jaar bijna tijdens de Sinterklaasstorm. En ieder jaar houden we een test -zoals vandaag- om de sluiting te oefenen, zo aan het begin van het stormseizoen.

Maar toch er is nu veel meer nodig dan testen, oefenen en onderhouden.

Na 60 jaar – toen de vorige Deltawerken werden bedacht – is er nu een nieuwe stap nodig. Want ons land is veranderd.

• Er wonen nu veel meer mensen, namelijk 9 miljoen, in een gebied dat kwetsbaar is voor overstromingen.
• In datzelfde gebied verdienen we nu 70 procent van onze economie.
• Bovendien weten we dat de zeespiegel stijgt en dat onze rivieren steeds meer water moeten afvoeren.

We zien ook steeds vaker dat kracht van de natuur onvoorspelbaar is. Denk aan de grote overstromingen in Midden Europa, aan New York na de orkaan Sandy, aan de overstromingen in Engeland en Wales dit voorjaar en in mei op de Balkan!

Het klimaat verandert en we merken de gevolgen nu. Daarom heb ik vorige week een nieuw Deltaplan bekendgemaakt. Met nieuwe investeringen om onze veiligheid te vergroten.

Een van de uitgangspunten is: voorbereid zijn. Nog nadrukkelijker dan in het verleden willen we rampen voorkomen en de gevolgen verkleinen. En dat raakt ons allemaal.

Want natuurlijk gaan de professionals met dit plan aan de slag. We gaan de dijken versterken waar nodig, we gaan de nieuwste technieken en inzichten toepassen om ons land slimmer in te richten. Maar dan nog biedt een Deltaplan geen 100% veiligheid. De mensen moeten ook zelf beter voorbereid zijn op wat er kan gebeuren. Te weinig mensen weten of hun huis en hun wijk droog blijft en waar ze naartoe moeten als er toch iets gebeurt. Moeten ze blijven? Moeten ze weg? En welke wegen zijn er dan begaanbaar? En als ze blijven wat hebben ze dan nodig?

Ik pleit niet voor een rubberboot op zolder, maar ik onderstreep wel het belang van het bewustzijn van risico’s en zelfredzaamheid. Want wanneer een dijk doorbreekt, de rivieren overstromen of er valt meer regen dan we kunnen verwerken, dan ben je de eerste dagen op jezelf aangewezen. En misschien moet je dan wel een paar dagen kamperen op zolder. Vandaag daag ik iedereen uit om daar meer bij stil te staan.

Met de techniek van nu geven wij mensen betrouwbare en precieze informatie over tot waar het water kan komen en wat je kunt doen. Iedereen kan zo zelf een afweging maken of het verstandig is om te blijven en in huis of in de buurt een droge plek te zoeken, of toch te vertrekken. Daarvoor hebben we nu twee nieuwe hulpmiddelen, een app en een website. De app heet: 'overstroom ik?' En de site overstroomik.nl. En die laat ik nu zien.

Iedereen kan aan de hand van de eigen postcode precies zien hoe hoog het water in de straat kan komen bij een maximale waterhoogte, waar de droge plekken in de buurt zijn en welke wegen zijn ondergelopen. Ook staan hier adviezen over wat goed is in huis te hebben als je blijft [dekens, voedselpakketten, belangrijke spullen op de droogste plek van huis bewaren] en wat je moet doen als je vertrekt.

De natuurlijke reactie is vertrekken, maar vaak is het beter te blijven en je daarop voor te bereiden. Deze site helpt daarbij.

Tot slot:

Ik roep iedereen op de app te downloaden en de site te bekijken. Ik realiseer me dat het een hele lastige boodschap is. Want het gaat al heel goed met ons land. En deze Maeslantkering beschermt ons, net als alle duinen en dijken en alle professionals die met het water werken. Dat geeft vertrouwen maar dat mag nooit omslaan in blind vertrouwen. Want in nood moet iedereen zichzelf kunnen beschermen. We zien steeds vaker in andere landen dat dit nodig is. Daarom is het goed om je nu enigszins voor te bereiden, nu er tijd is en geen sprake van nood.

Kijk naar je eigen situatie, denk even na wat het beste is om te doen en doe dit niet als het te laat is. Want we leven nu eenmaal in een waterland, een mooi land, en toch ook: een kwetsbaar land.