Toespraak bij herdenking inzet 1e Poolse onafhankelijke Parachutistenbrigade tijdens Operatie Market Garden door minister van Defensie Hennis-Plasschaert

Toespraak | 20-09-2014

Majesteit,
Mr President,
Your Excellencies,
Dames en heren, Ladies and gentlemen,

First of all I would like to extend a warm welcome to you, Mr President and to the veterans gathered here today.
Your presence here means so much to us.
Our heritage of freedom is built  upon your brave sacrifices.
We are deeply grateful to you!
It’s your story we commemorate today.
Please allow me to continue in Dutch to share that remarkable story.

Dames en heren,
Het moest de beslissende slag worden. Operatie Market Garden. Nu 70 jaar geleden. Een ambitieus plan om het naziregime - nog voor de kerst van 1944 - ten val te brengen. Het zuiden van Nederland werd bevrijd. Maar aan de noordkant van de Rijn strandde de operatie. De Duitse tegenstand was onverwacht én hevig. Een groot deel van de luchtlandingstroepen raakte bij Oosterbeek ingesloten. Op slechts 2000 stappen hier vandaan streden ze dapper, maar de overmacht was té groot.

Munitie, voedsel en water raakten op. De situatie werd elk uur meer kritiek én de zo vurig gewenste versterking vanuit het zuiden van Nederland liet al dagen op zich wachten. Veteranen van de Eerste Poolse Onafhankelijke Parachutistenbrigade, op 21 september 1944, de vijfde dag van Operatie Market Garden, werd u gedropt boven de weilanden en boomgaarden van Driel.

U had het zich anders voorgesteld. Na de verovering van Polen in 1939, ontvluchtte u uw vaderland, om uiteindelijk in het Schotse Fife terecht te komen. Onder de bezielende leiding van Generaal-Majoor Sosabowski werd u in drie jaar tijd gevormd tot een hechte en kundige parachutistenbrigade. Met dat éne doel: de bevrijding van Polen. Máár u vocht hier. En dat terwijl - 1600 kilometer verderop - Warschau in brand stond. U vocht in een ander land. Voor een ander volk.
Met een onmogelijke opdracht, de rivier oversteken en de Oosterbeekse linies versterken. Bij aankomst bleek het Drielse veer spoorloos verdwenen. Enkele kleine rubberen bootjes. Zonder peddels. Meer was er niet.

Met pioniersschoppen, geweerkolven en zelfs met uw blote handen, wist een klein deel van uw brigade de overkant te bereiken. Stenguns tegen artillerie en tanks. U voerde een ongelijke strijd, met vreselijke verliezen. Let wel, uw komst was een geweldige morele opsteker voor de ingesloten para’s. Bovendien vormde u vier dagen lang hier in Driel, een bruggenhoofd, waardoor vele geallieerden over de Neder-Rijn geëvacueerd konden worden. Zonder uw standvastige optreden waren zij verloren geweest.

Uw inzet deed ertoe. En meer dan dat. Met minimale middelen het maximale doen! 70 jaar later inspireren uw moed, uw vastberadenheid en uw onovertroffen veerkracht nog altijd.

Ná de oorlog wachtte u een bijzonder wrang welkom thuis. Het ongelooflijke gebeurde. U liep in Polen het risico vervolgd te worden. U had immers gevochten aan de zijde van de Westerse geallieerden. Pas vele, vele jaren later zou eerherstel volgen.

Meneer de president,
Vandaag de dag onderhouden Polen en Nederland intensieve politieke, economische en culturele betrekkingen, zijn we trouwe bondgenoten in zowel de NAVO als de Europese Unie. De relatie tussen Polen en Nederland is er één om te koesteren. De ontwikkelingen van het afgelopen half jaar hebben andermaal bevestigd dat onze vrijheid nooit vanzelfsprekend is.

En de NAVO-top, die begin september plaatsvond, markeerde dan ook een belangrijk moment in onze Transatlantische veiligheidsagenda. Laat het voor iedereen duidelijk zijn; de veiligheid en stabiliteit van het bondgenootschap is een zaak van ons allen. Zij aan zij. Voor- én met elkaar.

Aanwezige veteranen,
70 jaar geleden heeft u het fundament gelegd voor onze vrijheid van nu. En u ging daarbij tot het uiterste. Een ooggetuige zei – en ik citeer: 'Zij hebben gevochten tot er niets meer was om mee te vechten – en toen nog vochten ze door.'

Nederland is de Poolse helden van toen intens dankbaar! Wij zijn u dankbaar! En de uitdaging is om onze vrijheid recht te doen. Elke dag opnieuw. De vrijheid waarvoor u gestreden heeft.

Onze dank is eindeloos groot!
Dziękuję bardzo!