Stemfie blijft toegestaan

Nieuwsbericht | 19-09-2014 | 14:00

Minister Plasterk van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) is niet van plan de stemfie te verbieden. Wel zal in de voorlichting bij volgende verkiezingen opnieuw worden benadrukt dat het stemgeheim een groot goed is en niemand zich ook maar enigszins gedwongen moet voelen bekend te maken op wie hij of zij heeft gestemd. De verkiezing voor de Nederlandse leden van het Europees Parlement en de gemeenteraad zijn over het algemeen goed en zonder grote incidenten verlopen.

Dit blijkt uit de evaluatie van beide verkiezingen die minister Plasterk vandaag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Hierbij zitten ook de evaluaties van de experimenten met het centraal tellen van stemmen en met een nieuw model stembiljet voor kiezers uit het buitenland, en de reactie op het advies van de Kiesraad naar aanleiding van beide verkiezingen.

Stemfie

De stemfie kwam tijdens de gemeenteraadsverkiezingen in maart op als nieuw fenomeen. Zoals sindsdien door de rechter bevestigd is deze niet in strijd met de wet. Minister Plasterk deelt het standpunt van de Kiesraad dat het stemgeheim een van de belangrijkste waarborgen is van het verkiezingsproces, maar heeft geen aanwijzingen dat er stemfies onder dwang of als bewijs van een verkochte stem zijn gemaakt. Bovendien zijn dwang en omkoping al strafbaar. Ook is de vraag of een verbod wel te handhaven is. Daarom is de minister op dit moment geen voorstander van het wijzigen van de Kieswet om de stemfie te verbieden.

Gemeenteraadsverkiezingen

In 380 van de 403 gemeenten is een nieuwe gemeenteraad gekozen. De gemiddelde opkomst was 54 procent, tegenover 54,13 procent in 2010. Bij 5 gemeenten is geëxperimenteerd met het centraal tellen van de stemmen. Dit is goed verlopen. Centraal tellen biedt kansen om de kwaliteit van de stemopneming te verbeteren en de minister wil dan ook het aantal gemeenten dat aan de experimenten kan deelnemen vergroten.

Verkiezingen Europees Parlement

De opkomst lag voor het de Europees Parlementsverkiezingen op 37,3 procent, tegenover 36,8 procent in 2009. In de drie openbare lichamen was dat 11,5 procent. Voor het eerst konden kiezers in het buitenland stemmen met een nieuw model stembiljet dat per e-mail kon worden verstuurd. Bijna alle kiezers in het buitenland hebben met dit stembiljet een geldige stem uitgebracht. Nog nooit is het aantal ongeldige stemmen onder de kiezers in het buitenland zo laag geweest: 0,23 procent. Het tellen met dit stembiljet gaat sneller, is gebleken. Minister Plasterk wil het dan ook mogelijk maken om ook in Nederland met dit stembiljet te experimenteren. Daarvoor zal de Tijdelijke experimentenwet worden aangepast.

Verder gaat de minister proberen een werkwijze te ontwikkelen waardoor bij de volgende verkiezing voor Nederlandse leden van het Europees Parlement de media de voorlopige uitslag op partijniveau op zondagavond bekend kunnen maken direct om 23.00 uur, na het sluiten van de laatste stembussen in de andere lidstaten.

Documenten