Persconferentie na ministerraad 22 augustus 2014

Rutte:
De wereld is deze week opnieuw opgeschrikt door gruwelijkheden in het Midden-Oosten, waaronder de barbaarse moord op de Amerikaanse journalist door IS, de Islamitische Staat. Die laffe moord is gepleegd door een terreurorganisatie en die daad is in één woord onmenselijk. De meeste mensen in de wereld en Nederland delen ook die afschuw. Slechts in een heel kleine groep is er steun voor de brute en verwerpelijke ideeën van terreurgroepen als IS.

Nederland is een democratische rechtsstaat. Vrijheid van meningsuiting is hier een onbetwist recht. Maar zoals ik vorige week al zei: er zijn grenzen. En als die overschreden worden, dan zal de staat die grenzen vastberaden bewaken. We zullen alle middelen die de rechtstaat biedt gebruiken om de rechtstaat overeind te houden. Tegen personen in Nederland die willen deelnemen aan de strijd, die IS en andere terreurgroepen voeren, wordt al anderhalf jaar - sinds de verhoging van het dreigingsniveau - een breed palet aan maatregelen ingezet. We nemen zichtbare en onzichtbare maatregelen.
Uitreizen wordt zoveel mogelijk verijdeld, door onder meer paspoortmaatregelen (intrekken, het niet uitgeven). Van uitgereisde jihadisten worden uitkeringen ingetrokken en ze worden uitgeschreven uit de gemeentelijke basisadministratie. Teruggekeerde jihadisten worden nauw gemonitord en er lopen meerdere strafrechtelijke onderzoeken.

Het OM hanteert een strakke lijn. Het zwaaien met vlaggen van IS en Hamas wordt niet geaccepteerd. Verder is er een landelijk team van rechercheurs bij de Nationale Politie, speciaal voor onderzoek en opsporing van jihadisten. Maar het kabinet doet meer, zowel op preventief als op repressief gebied. We bereiden daarbij een integraal programma met maatregelen voor, waaronder een voorstel dat de mogelijkheden uitbreidt voor het ontnemen van het Nederlanderschap. En een wetsvoorstel over het nationaal gebruik van reisgegevens. Binnenkort zal  de Tweede Kamer daarover nader worden geïnformeerd. Samen met alle mensen van goede wil zet het kabinet zich in voor de rechtsstaat. We zullen die verdedigen tegen al die mensen die geen boodschap hebben aan vrijheid, democratie en beschaving. Bruut geweld en radicalisme zullen nooit overwinnen.

Uiteraard is vandaag ook gesproken over de verschrikkelijke ramp met de MH-17. Een onderwerp dat ook de komende tijd hoog op de agenda zal blijven staan. Gisteren heeft minister Timmermans van de Oekraïense regering alle steun toegezegd gekregen bij de inspanningen. Dit geldt zowel voor het zoeken naar menselijke resten en  bezittingen, het onderzoek naar de toedracht en het opsporen en vervolgen van de schuldigen. Wij zijn dit in de eerste plaats verplicht aan de nabestaanden, maar ook aan de internationale gemeenschap. Dat is de verantwoordelijkheid die wij dragen.

De gebeurtenissen in de wereld plaatsen ook natuurlijk Prinsjesdag in een ander licht. Zoals het CPB al aangaf: conflicten in de wereld kunnen ook de Nederlandse economie raken. Daar moeten we realistisch over zijn en daar houdt het kabinet ook rekening mee bij de voorbereiding van de stukken voor Prinsjesdag. De eerste begrotingsraden zijn inmiddels achter de rug. En ook in Diepenheim hebben we uitvoerig over de begroting en het komend jaar gesproken. Er staat ons veel te doen. Werk maken van banen en groei. Om mensen die nu helaas aan de kant staan, om die mensen perspectief te bieden. En om geld te verdienen om daarmee ook problemen in ons land te kunnen aanpakken. Op Prinsjesdag komt het kabinet met de plannen en cijfers.