Persconferentie na ministerraad 11 juli 2014

Mediatekst | 11-07-2014

RUTTE

Vanmorgen, u heeft een prachtige foto al kunnen zien in het avondblad NRC, een bezoek gebracht aan het Mauritshuis, met een kabinetsdelegatie. Grondige verbouwing en ik kan maar 1 ding zeggen, het is echt prachtig geworden. Het was een genoegen om de meesterwerken Het Meisje met de Parel, het Gezicht op Delft van Vermeer en natuurlijk het Puttertje maar ook het veel grotere De Stier van Potter, om dat weer te kunnen zien hangen. En ik raad eigenlijk, en ik richt me rechtstreeks tot Nederland, iedereen aan om daar te gaan kijken.

Vervolgens hebben we in de ministerraad kort gesproken over de stemming in de Eerste Kamer over de Wet maatschappelijke ondersteuning. Met de aanname van deze wet staat weer een belangrijke hervorming stevig op de rails en we gaan nu aan de slag om deze grote decentralisatieoperatie ook samen met de gemeenten, om die tot een groot succes te maken.

Verder gesproken over de hervorming van de studiefinanciering. We hebben daarvoor eerst gezocht naar breed draagvlak. De afspraken die we daarbij hebben gemaakt zijn nu ook in een gedegen wetsvoorstel gegoten. En dat betekent dat op termijn een bedrag vrijkomt voor investeringen in het hoger onderwijs, oplopend tot € 1 miljard. En ik denk dat dat van grote waarde is, omdat in het hoger onderwijs de kwaliteit behoorlijk is maar nog steeds hoger kan. Kortom, een belangrijke hervorming en ook op dit terrein is er voor het kabinet nog veel werk te verzetten.

Natuurlijk heb ik met jullie en iedereen woensdag met veel spanning gekeken naar de halve finale, wereldkampioenschap voetbal, tussen Nederland en Argentinië. Helaas, Nederland gaat niet naar de finale, maar de spelers van Oranje hebben net als in de voorgaande edities gevochten als leeuwen. Ik was in ieder geval razend trots op ons team. Ik denk dat heel Nederland de afgelopen weken heeft genoten, op het puntje van de stoel. Onder Louis van Gaal is er een prachtig toernooi gespeeld. We zijn nog niet klaar, want morgenavond gaan we er nog hard aan werken om in ieder geval de bronzen plak in de wacht te slepen, 3^e te worden.

VAN DER WULP (NOS)

Meneer Rutte, eerst maar even een vraag over uzelf en over Europa. Begrijp ik het goed dat u uitsluit dat u naar Europa vertrekt?

RUTTE

Nou, ik ga er iedere 2 maanden ongeveer naartoe. Dus ik ben er heel regelmatig, maar het bevalt me altijd goed om dan weer 's avonds weer terug te rijden, soms met 1 overnachting. En zoals ik ook vanmorgen heb gezegd in reactie op de Telegraaf, waar overigens verder volgens mij een feitelijk juist bericht stond, ben ik niet in de markt en ben ik ook niet gevraagd.

VAN DER WULP

Nou heb je in Den Haag ontkenningen en ontkenningen. Mag ik uw ontkenning zeg maar de meest stellige ontkenning noemen?

RUTTE

Ik laat het helemaal aan u over.

VAN DER WULP

Hoe gaat het spel de komende weken in z'n werk, want u gaat naar Brussel.

RUTTE

Ja zeker, woensdag is de Europese Raad.

VAN DER WULP

Wat is de inzet van u daar?

RUTTE

Ja, deze Europese Raad gaat waarschijnlijk alleen over een klein aantal posities. De verwachting is dat ten minste besloten wordt over wie de Hoge Vertegenwoordiger wordt, de High Commissioner, de High Representative, dus de opvolging van barones Ashton. Het is heel goed mogelijk dat er over een breder pakket functies gesproken wordt, dat inderdaad, waar het bericht vanmorgen over ging, voorzitter Europese Raad daarbij betrokken wordt. Dat daar ook over gesproken wordt, dat zou ook heel goed kunnen. Of het nog breder wordt moeten we afwachten, die consultaties zijn nu gaande. Wat voor Nederland natuurlijk vooral belangrijk is, is wat er in Den Haag gebeurt. Want daarna, ik ga ervan uit dat Juncker tegen die tijd, dat zal dinsdag moeten gebeuren, ook is bevestigd door het Europees Parlement als voorzitter van de nieuwe Europese Commissie en dan gaat hij natuurlijk op naar de samenstelling van die Commissie. Dus ook na die woensdag gaat het door om te zoeken naar de goeie plekken voor de goede mensen in die Commissie.

VAN DER WULP

Zou het ook kunnen dat volgende week bijvoorbeeld voor minister Dijsselbloem, dat het daar spannend voor wordt?

RUTTE

Ik kan niet anders dan al maanden terugvallen op hetzelfde antwoord, dat ik weet dat er allerlei namen gaan en inmiddels zie ik ook een hele reeks vrouwen toegevoegd worden aan de lijst, tot nu toe waren het allemaal mannen die u suggereerde, maar ik kan er niet op reageren omdat ik vind dat het mijn taak is om te zorgen voor een goeie plek voor een goeie persoon. En naarmate ik daar minder over zeg in het openbaar, bevorder ik het succes van dat proces.

HEYMANS (RTL)

Nog even over die eurocommissariaten. Wordt er nu woensdag alleen hooguit over Lady Ashton en zeg maar Van Rompuy besloten of worden er ook enkele eurocommissariaten al verdeeld?

RUTTE

Op dit moment kan het heel smal zijn, dat we alleen praten over de Hoge Vertegenwoordiger. Het kan iets breder zijn, dat er gesproken wordt ook over de voorzitter van de Raad. Of het nog breder is, dat laat zich nu echt niet voorspellen.

HEYMANS

Maar als dat wel zou gebeuren is dat toch raar? Want het is toch Juncker die in overleg met de lidstaten zeg maar zijn Commissie vaststelt? Dat doen toch niet de regeringsleiders?

RUTTE

Zo is het.

HEYMANS

Dus daar wordt dus niet over gepraat?

RUTTE

Nee, maar ja, regeringsleiders hebben vaak de neiging natuurlijk ook over dingen te spreken waar ze misschien niet meteen over gaan. Dus ik kan het niet uitsluiten.

BREMMER (AD)

Hoe belangrijk vindt u het dat wij in Brussel een goed eurocommissariaat binnenhalen? Wat is het belang van Nederland volgens u?

RUTTE

Nederland is lid van de Europese Unie en dat zijn we om hele goede redenen, omdat we handelsland zijn en ons ook verbonden voelen met andere landen in Europa, ook in een gemeenschappelijke waardengemeenschap. Het brengt ons veel, veel waarden, veel banen, veel welvaart. Dat betekent dat je de besluitvorming in Brussel over een aantal belangrijke kwesties die de markt raken, de bescherming van de buitengrenzen, een aantal zaken die op het Brusselse vlak spelen, dat je die ook probeert maximaal te beïnvloeden. Dus ja, wij hechten zeer aan een goeie man of vrouw op een mooie post.

BREMMER

Wat hebben bijvoorbeeld dan gehad aan Neelie Kroes, eerst een heel prestigieuze post, nu de laatste wat minder. Wat heeft dat Nederland opgeleverd concreet?

RUTTE

Die laatste post overigens is prestigieuzer en prestigieuzer geworden dankzij de persoon die erop zat. Inmiddels heeft zij de digitale agenda door de Raad en in belangrijke mate ook door het Parlement gekregen, die echt gaat over procenten extra economische groei in Europa, namelijk de digitale binnenmarkt. Dat is een heel belangrijk aspect van de gemeenschappelijke vrije markt die we met elkaar hebben, een ding dat eigenlijk niet goed ontwikkeld was. Dus van enorme waarde voor Europa en dus ook voor Nederland. Wij zijn een land natuurlijk met een grote IT-infrastructuur. Wij hebben buiten Amerika 1 van de modernste netwerken in de wereld. Vandaar ook dat heel veel internetbedrijven, IT-bedrijven zich hier vestigen. We hebben dus groot belang bij vrijhandel ook op dit terrein, daar heeft Neelie Kroes aan gewerkt dus dat is voor heel Europa van belang maar ook voor Nederland.

BREMMER

Maar goed, dat had een Let of een Pool misschien ook gekund.

RUTTE

Het aardige is natuurlijk dat een land als Nederland, dat heel erg naar buiten gericht is, dat exportgericht is, dat in belangrijke mate zijn geld in het buitenland verdient, dat wij ook een natuurlijke link hebben met de vrije markt, met vrijhandel, vaak meer dan de grote landmassastaten dat hebben. Simpelweg omdat wij nou eenmaal aan de zee liggend gewend zijn niet in de haven te liggen maar naar buiten te gaan. En dat zie je in iemand als Kroes terug, dat zag je ook in iemand als Bolkestein daarvoor die natuurlijk heeft gewerkt aan de interne markt, aan de dienstenrichtlijn bijvoorbeeld, die is toch wel weer wat verwaterd geraakt in het parlementaire proces maar toch. Er zijn toch goeie besluiten besloten.

BREMMER

Uw collega Dijsselbloem heeft gezegd, in Brussel kun je iets historisch tot stand brengen. Dat moet u toch ook aanspreken met uw achtergrond?

RUTTE

Je kan op heel veel plekken historische dingen tot stand brengen. Hiernaast het Mauritshuis vind ik ook historisch, ja ik weet niet, ik ben geneigd natuurlijk alle afspraken van Dijsselbloem tot de mijne te maken maar dit vergt om meer duiding wat hij hier precies bedoeld heeft.

BREMMER

Nou, dat u daar ook heel goed werk kan verrichten in Brussel.

RUTTE

Ongetwijfeld. Dat doet hij hè, eigenlijk parttime, hij is voorzitter van de eurogroep, hij heeft het heel druk.

MIKKERS (TELEGRAAF)

Volkert van der Graaf stapt naar de rechter vanwege de beperkingen die hem zijn opgelegd toen hij vrijkwam. Wat vindt u daarvan?

RUTTE

Dat ligt nu onder de rechter, dus ik kan daar nu niks meer over zeggen. Hij is naar de rechter gestapt, dus nu is het echt eerst afwachten wat daar gebeurt.

MIKKERS

Ja, maar u heeft daar vast wel een mening over.

RUTTE

Zeker.

MIKKERS

Vindt u het verstandig dat hij dat doet?

RUTTE

Nogmaals, we hebben scheiding der machten, dus als iemand de gang naar de rechter maakt, dan vind ik het ook gepast dat ik even me niet met die rechtsgang bemoei. Dat is de rolverdeling in Nederland en hoewel het op het puntje van de tong ligt om er van alles over te vinden, even niet doen.

MIKKERS

Is er überhaupt nog een rol voor de politiek weggelegd in dit dossier wat Volkert van der Graaf aangaat?

RUTTE

U stelt die vraag in de context van de vorige vraag en dan ga ik toch op die zaak in, dus ik moet daar gewoon over zwijgen.

JANSEN (TELEGRAAF)

(stelt een heel andere algemene vraag)

RUTTE

Toch totaal niet gelinkt aan het dossier-Van der G., begrijp ik. Nee, laat ik bij het vorige antwoord blijven, dan ga ik toch filosoferen over de kwestie en dan verleidt u mij, gezien uw kwaliteiten, tot uitspraken die niet passen in de rolverdeling in het Nederlandse staatsbestel.

DUIN (AD)

Ik had een vraag over Nederland-Argentinië. U had het er zojuist over. Afgelopen woensdag deed de RVD een verklaring uitgaan over Koningin Máxima. En nou wordt er altijd als de RVD iets zegt over het Koningshuis, wordt daar altijd goed over nagedacht. Die woorden worden behoorlijk gewogen maar de zin was: Koningin Máxima is Nederlandse en is dús voor Nederland. Toen daar de vraag werd gesteld, bent u voor Argentinië of bent u voor Nederland? Vond u dat een opmerkelijke zin?

RUTTE

Nee nee.

DUIN

Volgt dus altijd eruit dat als iemand Nederlander of Nederlandse is, dat die persoon daarom...

RUTTE

...Nee, maar wel bij Koningin Máxima.

DUIN

Maar dan slaat die 'dus' toch nergens op? Dan is het toch 'Koningin Máxima is Nederlandse én is voor Nederland'?

RUTTE

Jawel, want het is dus in de combinatie met Koningin Máxima, niet iedere Nederlander.

DUIN

Maar is er dus een verband tussen het paspoort hebben voor een voetbalelftal zijn?

RUTTE

Nee, er is een verband tussen Koningin Máxima die zich, even los van het paspoort, natuurlijk Koningin van Nederland is en zich ook als zodanig zeer met het land verbonden voelt. En heeft gejuicht voor Oranje afgelopen woensdag.

DUIN

Want ze is ook Argentijnse hè.

RUTTE

Jazeker, maar dat is omdat Argentinië niet toestaat je paspoort op te geven.

DUIN

Maar waarom is ze dan niet... Ze is dus ook Argentijnse en dus voor Argentinië?

RUTTE

Nee nee, maar ik zei u daar al. Het briljante van die zin is, het is goed dat u hem ook even opleest, dat 'ie gecontextualiseerd staat, niet alleen in algemene zin maar ook op de persoon toegeschreven.

DUIN

Voor wie is ze zondag?

RUTTE

Voor zondag? Ik ben voor 1 van de 2.

DUIN

Nee, voor wie is Máxima?

RUTTE

Aanstaande zondag? Dat weet ik niet, dat moet u haar vragen.

DUIN

Maar de RVD die gaat daar toch over?

RUTTE

De RVD gaat daar niet over, maar blijkbaar was er een gevoel omdat ze inderdaad ook nog een Argentijns paspoort heeft, want dat kun je niet inleveren, dat zij wellicht zou gaan juichen voor Argentinië en daar was geen sprake van.

DUIN

Dus ik moet de RVD nog bellen wil ik deze vraag beantwoord zien?

RUTTE

Ja, maar daar krijgt u geen antwoord op, denk ik. Nee. Maar ik ga daar niet, ja, ik ga daar wel over, nee, daar komt geen antwoord op. U kunt bellen, maar er komt geen antwoord.

ALBERTS (RADIO 1)

Ik wilde u wat vragen over het verlies van het Nederlanderschap bij deelname aan jihadistische trainingskampen. Wetsvoorstel van Teeven. Wat betekent dat concreet, al die ik geloof 100 zijn het er, voornamelijk jongens maar ook wat meisjes, die nu naar Syrië zijn gegaan, zijn die dus allemaal hun Nederlanderschap kwijt?

RUTTE

Dat is niet een automatisme. Het is buitengewoon ingewikkeld. Dit wetsvoorstel maakt het wel makkelijker, maar er zitten veel haken en ogen aan. Het Nederlanderschap kan worden ingetrokken, ook op basis van dit wetsvoorstel dat in de Rijksministerraad is behandeld, als iemand een opleiding volgt in een terroristisch trainingskamp of daar als instructeur aan meewerkt. Daar geldt wel bij dat iemand die deelneemt aan een jihadistisch trainingskamp zich zozeer tegen de essentiële belangen van de Staat richt, dat de band tussen hem en het Koninkrijk niet langer kan bestaan. Dat is de achtergrond ook van dit deel van het voorstel. Tegelijkertijd hebben we ook internationale afspraken die zeggen, het kan niet leiden tot statenloosheid. Dus dat begrenst natuurlijk ook de mogelijkheden, ook door de internationale verdragen. En het is zo dat er sprake moet zijn van een onherroepelijke strafrechtelijke veroordeling. Dus het is niet zo dat je op basis van dit wetsvoorstel iedereen die dat doet het Nederlanderschap kunt afnemen, het maakt het wel een stuk makkelijker en wij willen ook hiermee laten blijken dat waar die mogelijkheden zich voordoen, we ze willen benutten.

ALBERTS

Maar het lijkt me heel moeilijk te controleren of iemand nou wel of geen trainingskamp heeft gevolgd. Het is allemaal duister, chaotisch daar. Hoe komt iemand terug? Wat heeft hij aan bagage bij zich?

RUTTE

Ja, ik ben geen deskundige, maar ik denk dat u en ik ook zien hoe veel van de activiteiten daar toch vrij breed op de social media ook weer worden uitgevent. Je zou dan moeten bekijken of dat in een rechtszaak, als het gaat om een strafrechtelijke veroordeling, of dat voldoende bewijsmateriaal is. In veel gevallen zal dat denk ik zo zijn, maar dat moet natuurlijk dan ook in de rechtsgang blijken.

MEIJER (VOLKSKRANT)

(...)

RUTTE

(...) Dit kabinet heeft zich voorgenomen na de grote staatkundige wijziging van 10 oktober 2010, om de bevoegdheden die we hebben, heel strikt uit te voeren. En dat betekent dat, waar het betreft in het bijzonder ook de financiële situatie, wij onze bevoegdheden kennen. Voor Aruba ligt het natuurlijk anders, want Aruba was al sinds 1986 dacht ik, heeft een status aparte. Valt dus strikt genomen niet onder de regeling van 10 oktober 2010, maar het is wel zo dat op Aruba de ontwikkeling van de staatsschuld in de richting van de 80% en in sommige gevallen rentestanden van boven de 15%, buitengewoon ernstig zijn. Dat is reden om de gouverneur te steunen in zijn beleid om de begroting niet te tekenen zolang er geen onafhankelijk onderzoek naar de begroting heeft plaatsgevonden.

MEIJER

Maar een man op Aruba is het daar niet mee eens.

RUTTE

Klopt.

MEIJER

Hebt u rechtstreeks contact met hem gehad?

RUTTE

Ja, we hebben vorige keer 5 keer uitvoerig gebeld. Dat heeft ook geleid tot een persbericht waarin wij onze gezamenlijke lijn hebben neergelegd, onafhankelijk onderzoek. En hij is daarop teruggekomen. Vandaar dat vandaag de ministerraad heeft besloten om terug te vallen op het oorspronkelijke voorstel, wat er op neerkomt dat wij via de gouverneur willen dat die begroting op orde komt.

MEIJER

Want aan de dingen die vorige week waren afgesproken heeft 1 man zich deze week niet gehouden, zo kan ik het interpreteren?

RUTTE

Nou, volgens mij is het nu zaak om, nu de Rijksministerraad een stevig besluit heeft genomen, daar zo min mogelijk verder over te zeggen wat de verhoudingen verder onder druk zou kunnen zetten. Het is nu vooral van belang dat het besluit van de Rijksministerraad wordt uitgevoerd, dus ik moet daar even terughoudend zijn met al te zware woorden.

MEIJER

Maar ik vroeg ook aan het begin, gaat het wel goed in het Koninkrijk? Want er lopen bijvoorbeeld 2 integriteitsonderzoeken op Sint Maarten, Curaçao is van die aanwijzing af maar krijgt wel nu steeds brieven van het Cft dat ze wel goed moeten blijven opletten anders vliegt het weer de bocht uit. Geeft dat niet aan dat die hele constructie van 4 landen in 1 Koninkrijk sinds 2010, dat dat een wankele constructie is?

RUTTE

Ik denk dat iedere staatkundige structuur die je kiest, in dit geval, ik heb het vaker gezegd de geschiedenis heeft ons bij elkaar gebracht, 6 eilanden in het Caribisch gebied en Nederland, dat zou je niet bedenken, dat is door de geschiedenis zou gekomen, en we hebben daar uiteindelijk op 10 oktober 2010 een structuur in gekozen zoals die toen is gekozen. En ik heb bij mijn bezoek vorig jaar aan de eilanden gezegd, wat mij betreft staat die ook niet meer ter discussie. Er zitten allerlei voor- en nadelen aan, maar wat mij betreft is er nu maar 1 agenda en dat is samen heel veel geld verdienen. Wij zijn een ingang naar Europa, naar de Europese markt voor wat daar aan producten wordt geproduceerd en zij zijn een ingang voor ons naar Midden- en Latijns-Amerika voor spullen uit Nederland. Dus dat is de agenda, samen heel veel geld verdienen en verder zullen wij ten minste goed toezicht houden op de dingen waar wij volgens de wetgeving toezicht op mogen houden. En 1 van de belangrijkste elementen daarin zijn de financiën, maar is ook de justitiële zaak en vandaar ook dat bijvoorbeeld op Sint Maarten op dit moment een heel ingrijpend onderzoek gaande is door de gouverneur naar alle integriteitsvraagstukken daar. Mijn standpunt is simpel, er zijn 2 smaken: je kan uit het Koninkrijk, dat kunnen we faciliteren, maar als je in het Koninkrijk wil blijven dan doe je dat ook op basis van de afspraken die we gemaakt hebben.

Vraag Vischjager over Israël/Hamas

RUTTE

Ik moet het antwoord een beetje algemeen houden, grote zorgen over de situatie in het Midden-Oosten, omdat ik anders in een heel ingewikkelde zaak word getrokken.