Gezinnen met kinderen niet langer in een cel
Staatssecretaris Teeven (veiligheid en justitie) komt met een alternatieve locatie voor gezinnen met minderjarige kinderen en alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv’s), die anders in reguliere detentiecentra voor vreemdelingenbewaring of grensdetentie terecht zouden komen.
In deze nieuwe, ruim opgezette locatie in Zeist kunnen kinderen en ouders vrij bewegen op het terrein. Ze verblijven in woonpaviljoens, waar het gezinsleven en de privacy geëerbiedigd wordt. Zo kunnen de paviljoens bijvoorbeeld van binnenuit afgesloten worden. Om een huiselijke sfeer te creëren kunnen mensen zelf koken. Verder komt er een voorzieningencentrum met onder meer een winkelvoorziening, een buitenspeelruimte en internetfaciliteiten.
De locatie zal afgesloten zijn om het risico op onttrekking en daarmee het verdwijnen in de illegaliteit, te beperken. Hierbij zal de omheining door het groen goeddeels worden onttrokken aan het zicht van de bewoners. Het verblijf zal gericht zijn op werken aan terugkeer, dan wel nader onderzoek voor diegenen die een asielvraag hebben ingediend. Teeven hoopt de nieuwe locatie in het eerste kwartaal van 2015 in gebruik te kunnen nemen.
De staatssecretaris beloofde eind januari aan de Kamer om alternatieven voor bewaring van minderjarige kinderen te onderzoeken. Met deze brief doet hij die belofte gestand. Uitgangspunt zal zijn dat de kinderen samen met hun ouder(s) op een veilige en zo goed mogelijke manier op deze locatie zullen verblijven. Daarbij zal hun verblijf zo kort mogelijk zijn en bovendien zonder celbeleving. Zo zullen de medewerkers op de nieuwe locatie geen uniform dragen, en zijn de wooneenheden niet afgesloten met celdeuren.
De staatssecretaris heeft verschillende mogelijkheden onderzocht. Belangrijk hierbij was het bieden van een zo kindvriendelijk mogelijke omgeving, het beperken van de risico’s op kindersmokkel of mensenhandel, het voorkomen van verdwijning in de illegaliteit en de invulling van het grenstoezicht. Verder is gekeken naar de juridische aspecten, een inschatting van de kosten en de uitvoerbaarheid. Ook is gekeken naar de situatie in andere landen, waarbij een werkbezoek gebracht is aan Zweden.
Naast de nieuwe locatie wil Teeven al vanaf september dit jaar ook een nieuwe screening aan de buitengrens invoeren. Hiermee wil hij grensdetentie voor gezinnen met minderjarige kinderen nog meer een ultimum remedium laten zijn. Nu geldt nog als uitgangspunt dat een gezin dat niet voldoet aan de formele gronden om toegang tot Nederland te krijgen (zoals een paspoort of een visum), in grensdetentie wordt geplaatst. Vanaf september wil Teeven een screening invoeren indien deze gezinnen een asielaanvraag willen doen. Hierbij kijken de Koninklijke Marechaussee en de IND naar redenen om de toegang te weigeren, zoals een ongeloofwaardige familieband of vermoedens van kindersmokkel. Mocht er van dergelijke redenen geen sprake zijn, wordt het gezin naar de opvanglocatie in Ter Apel overgebracht om de asielprocedure te doorlopen. Als er inderdaad sprake blijkt van een vermoeden van kinderhandel of mensensmokkel, dan wordt de volwassene in grensdetentie geplaatst en het kind (tijdelijk) onder voogdij geplaatst. Als het gezin om andere reden de toegang tot Nederland wordt geweigerd, wordt het overgebracht naar de nieuwe locatie. De verwachting is echter dat veruit de meeste gezinnen na screening in een open asielzoekerscentrum kunnen worden geplaatst.