Toespraak van minister-president Rutte bij de uitreiking van de Four Freedoms Awards 2014

Toespraak | 24-05-2014

Majesteiten,
Koninklijke Hoogheden,
Geachte laureaten,
Mijnheer de commissaris van de Koningin,
Mevrouw Roosevelt,
Excellenties,
Dames en heren,

De vier vrijheden die we vandaag eer aandoen (honour), zijn fundamenteel en universeel. Ze gelden voor iedereen, overal en altijd. Althans, zo zou dat moeten zijn. Helaas is de realiteit dat het verschil uitmaakt waar en wanneer je geboren bent.

In ons deel van Europa herdenken we binnenkort 70 jaar D-Day - 6 juni 1944. Het is een dag die in het boek van de vrijheid en rechtsstatelijkheid met gouden letters staat opgetekend. Ook hier in Zeeland, dat met de slag om de Schelde het decor was van een van de allerzwaarste gevechten uit die periode. Dankzij de offers en de moed van de geallieerde helden van toen leven wij nu in vrijheid. Daar blijven we dankbaar voor.

Maar dat is onze werkelijkheid. Slechts een paar 100 kilometer naar het oosten was de bevrijding op veel plaatsen van korte duur en kwam de echte vrijheid pas veel en veel later binnen het bereik van mensen. Pas toen op 6 november 1989 de Berlijnse muur viel, veranderde dat de levens van miljoenen achter het IJzeren Gordijn. Ook dat historische moment, 25 jaar geleden, herdenken we in 2014.

Dat doen we uiteraard in het besef dat de vier vrijheden waarin president Franklin D. Roosevelt de essentie van de menselijke waardigheid vatte, nog steeds geen dagelijkse realiteit zijn voor iedereen. Vrijheid werd in de geschiedenis maar hoogstzelden zomaar cadeau gedaan. Helaas. Het is iets wat veroverd wordt door moedige mensen en organisaties, die in de moeilijkste situaties staan voor hun principes en overtuigingen. Zoals de laureaten van vandaag en alle winnaars van de Four Freedoms Awards voor hen. Zij verdienen de hoogste lof en ons diepe respect.

Wat mij steeds weer opvalt, is hoe bijna alle verhalen van de laureaten van de Four Freedoms Awards over de toekomst gaan. Over vrijheid en rechtszekerheid als voorwaarde om verder te komen, voor mensen, landen en regio’s. We zullen die verhalen ook vandaag weer horen. Verhalen over onderwijs en kansen op ontwikkeling. Over gezondheid en welzijn voor iedereen. Over bouwen aan een democratische en vreedzame samenleving, waarin mensen zich veilig kunnen voelen en economische zekerheid vinden. Al die begrippen hangen nauw met elkaar samen. Of in de woorden van president Roosevelt zelf: ‘True individual freedom cannot exist without economic security and independence. People who are hungry and out of a job are the stuff of which dictatorships are made.’ Einde citaat.

Dames en heren, in 1940 noemde president Roosevelt Nederland ‘a great democracy’ en ‘one of the earliest of all the democracies in the world’. Met die eervolle kwalificatie gaf hij uitdrukking aan de bijzondere relatie tussen de Verenigde Staten en ons land. Een band die we ook weerspiegeld zien in de hechte persoonlijke vriendschap  die hij en zijn vrouw Eleanor onderhielden met leden van ons Koningshuis.

Wij in Nederland koesteren die Trans-Atlantische vriendschap en we zijn trots dat de uitreiking van de Four Freedoms Awards vanaf het allereerste begin een rood-wit-blauwe rand heeft. Al sinds de dagen van Hugo de Groot staat ons land wereldwijd bekend als kampioen van de rule of law en als centrum van internationaal recht en internationale veiligheid. En die rol willen we ook graag actief invullen, zoals we kort geleden nog eens mochten laten zien als gastheer van de Nuclear Security Summit.

In zijn beroemde State of the Union van  6 januari 1941 zei president Roosevelt het kort en krachtig als volgt: ‘Freedom means the supremacy of human rights everywhere. Our support goes to those who struggle to gain those rights or keep them. Our strength is our unity of purpose.’
Deze woorden blijven ons inspireren. Net zoals u, de laureaten van vandaag, die ze met hun daden in praktijk brengen en zo het verschil maken voor talloos veel anderen. Die bijzondere inzet wordt vandaag terecht beloond. En misschien wel het belangrijkst: uw boodschap van hoop wordt vandaag over de hele wereld gehoord.

Dank u wel.