Toespraak Mansveld op bijeenkomst VNO-NCW regio Arnhem-Nijmegen

Toespraak | 13-05-2014

Vorige maand werd Hillary Clinton met een sportschoen bekogeld terwijl zij een presentatie gaf over afvalmanagement. Haar gevatte reactie luidde: "Ik wist niet dat afvalmanagement zo controversieel was”. Kortom, ik hoop dat U uw schoenen aan uw voeten houdt. En als u het ergens niet mee eens bent, kunt U mij ‘gewoon’ een vraag stellen.

Dames en heren ondernemers,
Sommige mensen beginnen hun verhaal over klimaat en milieu met doem en donkere tijden. En al draag ik graag zwarte kleren: ik ben niet van de alarmistische doemverhalen. Ik ben eerder een rasoptimist dan een alarmist, eerder van het glas is half vol dan half leeg. Ik heb het dan ook liever over economische kansen en de kracht van de energieke samenleving. En dat geldt ook voor het thema van vandaag: de circulaire economie.

Natuurlijk, grondstoffen worden schaars en daardoor duurder. Het milieu staat onder druk. De aarde warmt op. De circulaire economie draagt bij aan een oplossing. Maar is ook een kans onze economie te versterken. Om de concurrentiekracht van onze bedrijven te versterken. Een kans om kosten te besparen en als money maker. Groen en verantwoord ondernemerschap is de motor, het vervoerbewijs naar een gezonde en sterke economie.

Een van de wegen die we moeten bewandelen is de overstap naar een circulaire economie. Een systeem waarin we hergebruik van grondstoffen en producten maximaliseren, en waardevernietiging minimaliseren. Een systeem dat loont: meer banen, meer innovatie, minder verspilling en een beter milieu. Onderzoekers komen uit op ruim 7 miljard euro omzet per jaar en 50.000 nieuwe banen als we vol gaan voor de circulaire economie Kortom, de circulaire economie is geen hype, maar een game changer.

Circulair denken en doen gaat verder dan het hergebruik van afval. Binnen een circulaire economie bedenk je vooraf hoe je alle gebruikte materialen nuttig kunt blijven inzetten In eenzelfde product of in een ander product. Zonder kwaliteitsverlies. Zo voorkom je dat er afval ontstaat en sluiten we de kringloop.

Hoe gaan we die stappen zetten? En dan – het spijt me – dan kijk ik toch vooral U aan. Het zijn namelijk ondernemers die de omslag naar die noodzakelijke een groene economie mogelijk gaan maken. U bent de groene motor: creatief, ondernemend en innovatief. Het is mijn rol innovatief en duurzaam ondernemerschap mogelijk te maken. Drempels weg te halen, onnodige regels te verminderen, partijen bij elkaar te brengen, en af en toe een duwtje in de rug te geven. Ik wil Nederland tot hotspot van de circulaire economie maken door ondernemende koplopers te ondersteunen, de hoeveelheid afval te verkleinen en een slimme productie van goederen stimuleren. Samenwerking met bedrijfsleven en gemeenten staat daarbij voorop.

Dames en heren,
Begin dit jaar heb ik het programma Van Afval naar Grondstof gepresenteerd. Samen met bedrijven, andere overheden, maatschappelijke organisaties, kennisinstellingen wil ik de markt van duurzame producten en duurzamer consumeren stimuleren. Dat we op een verantwoorde manier omgaan met natuurlijke hulpbronnen en voor een betere recycling zorgen.

Om die circulaire markt te stimuleren wil ik alle onnodige belemmeringen wegnemen. Ik zet dan ook een steunpunt op waar U terecht kunt met belemmeringen die U ervaart. Ik krijg bijvoorbeeld steeds meer signalen van circulaire koploperbedrijven dat afvalregelgeving de mogelijkheden beperkt. Ook ondervinden bedrijven problemen rond hun financiering die te maken hebben met andere eigendomsverhoudingen en risicoverhoudingen. Daar ga ik een oplossing voor zoeken. Deze zomer verwacht ik het steunpunt te openen voor u ondernemers. Maar ik hoor vandaag ook graag Uw ervaringen.

Duurzaamheid leeft.
En ik wil het initiatief en energie laten waar die is. Bij het bedrijfsleven, bij burgers, bij lokale bestuurders. Ik wil die dynamiek van de energieke samenleving beter benutten. Daarvoor gebruiken we het instrument Green Deal. U heeft hier misschien over gehoord. Door het sluiten van Green Deals bieden we bedrijven, burgers en organisaties een mogelijkheid om samen met de overheid te werken aan groene succesverhalen. Initiatieven uit de samenleving staan daarbij dus aan de basis. De deal is dat de overheid eventuele belemmeringen voor groene initiatieven aanpakt. En dus zorgt voor het versnellen van dergelijke projecten.

Een mooi voorbeeld van een Green Deal is het fosfaatketen akkoord. Fosfaat wordt als kunstmest gebruikt en essentieel voor onze voedselvoorziening. Fosfaat is schaars. En wordt slechts op een paar plekken in de wereld gewonnen. In Nederland hebben we echter een paradoxaal probleem: er is een overvloed aan mest en daarmee een overvloed aan nutriënten als fosfaat in onze bodem en water. Dit is één van de grote milieuproblemen van Nederland. In het fosfaat ketenakkoord hebben producenten, afnemers, kennisinstellingen, innovatieve koplopers, waterschappen, en vele anderen afgesproken om gezamenlijk fosfaat terug te winnen. En tegelijkertijd ook een markt voor secundair fosfaat te ontwikkelen. Dat is nu al dagelijkse praktijk.

Dit is voor mij een prachtig praktijk voorbeeld van groene groei; anders kijken naar problemen, denken in kansen. Green Deals werken goed. Ze zijn er in alle soorten en maten. Indien u ideeën heeft voor een nieuwe green deal, meldt u aan!

Ik streef naar een ondernemersklimaat waarin circulair denken en doen centraal staat. Tal van bedrijven brengen dit al in de praktijk. Bijvoorbeeld het bedrijf Interface uit Scherpenzeel. Morgen zal Koningin Maxima de Koning Willem I prijs uitreiken aan de meest duurzame onderneming van Nederland. Ik ben daar ook aanwezig. Interface is genomineerd voor die prestigieuze prijs. Zij zijn wereldmarktleider in vloerbedekking. Een duurzame koploper. Dit bedrijf produceert tapijttegels met 100 procent recyclebare garen en hergebruiken een groot deel van de gebruikte tapijttegels. Zij hebben een stip aan de horizon gezet; een volledig duurzame bedrijfsvoering vóór 2020.

Interface wil zonder een druppel ruwe olie een succesvol bedrijf runnen en werkt consistent naar hun ambitie in 2020. Ander wat kleinschaliger voorbeeld is het bedrijf Enki Energy ook uit deze regio. Zij hebben een voedselvergister ontwikkeld. Deze vergister wordt bijvoorbeeld toegepast bij restaurant Van der Valk in Cuijk. Zij vergisten daar hun etensafval tot biogas en koken op dit zelfde gas. In Sneek passen ze dit principe zelfs al toe in een nieuwbouwwijk met circa 250 woningen!

En zo zijn er nog vele andere inspirerende bedrijven die duurzaam doen. Zij zijn het vliegwiel die de omslag naar een duurzame en circulaire economie op gang brengen.

Ik ga afronden. Ik hoop dat ik U heb kunnen overtuigen dat de overstap naar een circulaire economie noodzakelijk is. En tegelijk een economische kans is. Een kwestie van ‘gewoon’ nuchter en slim ondernemerschap. Je hersens gebruiken in plaats van schaarse en dure grondstoffen. En daar wil ik graag met U van gedachten over wisselen.

Dank u wel.