Nieuwe technologie slim gebruiken
Alleen zinnige en zuinige zorg verlenen. Niet maximaal, maar optimaal. Daartoe riep minister Schippers artsen en andere zorgverleners op tijdens de KNMG-Nieuwjaarsreceptie op 7 januari jl in Utrecht. “Zinnige en zuinige zorg kan de zorgkosten duurzaam onder controle brengen. Nieuwe technologie kan daarbij helpen, maar brengt ook risico’s met zich mee.”
Beste mensen,
Allereerst zou ik iedereen hier aanwezig een heel gezond, heel succesvol, maar ook een leuk en vrolijk 2014 willen toewensen.
Ik begin met een kort filmpje ter illustratie:
http://www.youtube.com/watch?v=KSwMauCno6o
Ja, dit is evident een heel Amerikaans filmpje!
En de vraag is natuurlijk: is dit ook voor Nederland reëel?
Of is dit Amerikaanse toekomstmuziek?
En het antwoord is snel gegeven:
Dit apparaatje komt voor de zomer naar Nederland.
Het meet gewoon thuis je hartritme, je temperatuur, bloeddruk, stressniveau, zuurstofverzadiging van het bloed, je kunt er een urine-onderzoek mee doen… En het kost 150 euro.
De bedenkers hebben via crowdfunding in 30 dagen 1,7 miljoen dollar bij elkaar gehaald voor de productie.
En u kent ook allemaal wel die Google Glass. Het Radboud UMC experimenteert momenteel met deze bril bij operaties. En in de ideale situatie geeft dit scherpe livebeelden, direct oproepbare informatie en kunnen artsen over de hele wereld meekijken met de chirurg die die Google Glass bril opheeft.
De rekenkracht van computers verdubbelt iedere twee jaar. De supercomputer Watson is inmiddels in staat om diagnoses te stellen. En 90 procent van de diagnoses is juist.
En robots zijn de science fiction fase al lang voorbij. We kennen robots in operatiekamers, de huiskamers en ook gedeeltelijk in patiënten.
En wat betekent dat nou eigenlijk?
Het is mooi om dit te inventariseren en het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport doet dat ook actief. Heel mooi.
Maar wat betekenen deze ontwikkelingen nou eigenlijk voor u en voor mij?
Wat zeggen deze ontwikkelingen eigenlijk over uw en mijn werk?
Ja, het gaat snel. Heel snel. Maar hoe zit het nou met de daadwerkelijke toepassing?
Laten we eerlijk zijn. Heel veel ziekenhuizen werken nog met ponskaartjes. Net als in de Jaren 50 van de vorige eeuw. Over het Elektronisch Patiënten Dossier hoef ik u niet bij te praten.
En de huisartsenposten… die werken niet met zo’n apparaatje. Het is nog steeds een afspraak maken en gesleep met je kind midden in de nacht.
Dus je zou kunnen denken: zo hard van stapel zal het niet lopen.
En dat dachten ze ook in de kledingbranche. Ze dachten dat in de reisbranche, in de muziekindustrie. Bedrijven als Kodak, Nokia. En bij de krant.
En allemaal werden ze verrast door de snelle technologie. Sneller, goedkoper, klantvriendelijker.
De luchtvaart had 70 jaar nodig om 100 miljoen mensen te bedienen, de telefoon 50 jaar, de Personal Computer 14 jaar en het internet 7. Facebook deed het in 4 en instagram in minder dan 2 jaar.
En ik weet: dit zijn onvergelijkbare grootheden. Technologie en de toepassing ervan. Maar waar het natuurlijk om draait is hoeveel sneller de wereld wordt. Vooral ook: hoeveel sneller kennis kan worden gedeeld. En die snelle kennisdeling, die creëert een totaal nieuwe werkelijkheid.
Maar dan weer: wat betekent dat in ons werk? Pakt de zorg deze trends op? Deze ontwikkelingen? Of missen we de boot? En als we “het” dan oppakken, wat is dat dan precies?
Nieuwe ontwikkelingen leveren ook ethische dilemma’s op. Willen we een oor dat op een muis is gegroeid? Willen we een orgaan – een nier - dat in een dier is gegroeid? Ik denk dat een ethicus in zijn studeerkamer daar heel anders over denkt dan een patiënt die doodziek op een wachtlijst staat.
Maar ook dit apparaatje dat we net in dat Amerikaanse filmpje zagen. Hoe voorkomen we nou bij de huisarts een vloedgolf aan bezorgde patiënten die ‘iets’ hebben ontdekt?
Hoe voorkomen we medicalisering en hyperigheid van gewone zaken die, als je niets doet, gewoon weer overgaan?
Hoe zorgen we dat deze nieuwe technologie helpt bij het vergróten van de zelfredzaamheid van mensen? Bij het betaalbaar houden van de zorg, het bevorderen van preventie en het verbeteren van de kwaliteit? Dat zijn de vragen die mij bezighouden.
Ik heb geen invloed op de technologische ontwikkeling, op de snelheid ervan, op de richting ervan, en dat zie ik dan ook als een gegeven.
En de behoefte van mensen om meer zekerheid te krijgen over iets dat ze altijd weer aangeven in allerlei enquetes als het belangrijkste in hun leven: hun gezondheid. Om daar meer zekerheid over te krijgen. Om meer service te krijgen. Om los van tijd en plaats zelf aan de slag te gaan. Dat is óók een gegeven.
De consequenties van deze ontwikkelingen voor uw werk, voor de betaalbaarheid, de toegankelijkheid en de kwaliteit van de zorg, dát is een aandachtspunt voor ons allemaal.
Deze ontwikkelingen die we zien – en als u een uurtje doorbrengt met mensen die hier professioneel van op de hoogte zijn en als u dan ziet hoe snel het gaat, hoe goedkoop het wordt, hoe handzaam het wordt - dan kun je ook concluderen dat deze ontwikkelingen enorm kunnen bijdragen aan de maatschappelijke doelen die wij met elkaar hebben: omgaan met de toenemende vraag naar zorg, oplossingen vinden voor het afnemende aantal mensen die al die zorg moet leveren in de toekomst.
Daar kan deze nieuwe technologie oplossingen voor bieden. Maar nieuwe technologie kan deze doelen óók ondermijnen.
En we kunnen zeggen: het zal mijn tijd wel duren. Maar ik denk dat dat te simpel is en dat wegkijken hier niet aan de orde is. Deze ontwikkelingen bieden ons kansen en het is onze gezamenlijke opdracht is om de kansen te pakken, de risico’s te inventariseren en te minimaliseren.
We hebben bij de hoofdlijnenakkoorden heel belangrijke afspraken gemaakt. En een van de meest belangrijke afspraken vind ik dat er alleen nog maar zinnige en zuinige zorg wordt verleend. Geen maximale zorg, zeg ik de Dappere Dokters in Amsterdam na, maar óptimale zorg. Gepast gebruik.
Deze afspraak is ongelooflijk belangrijk en als je dan naar dat filmpje kijkt en ook naar de nieuwe technologie die op ons afkomt, dan zal die afspraak cruciaal blijken.
Ik weet dat er heel veel geschreven wordt in allerlei kranten en iedereen heeft er een mening over: de stijging van de zorgkosten. Hebben we die nu in de hand of hebben we die niet in de hand?
Wat ik wel constateer is dat in 2001, 2002 de stijging van de zorgkosten boven de 10% lag. En dat wij met elkaar hebben afgesproken om dat dit jaar naar 1,5 % en volgend jaar naar 1% groei terug te brengen. 1% is de demografische groei.
En we moeten zeker 30 jaar terug willen we dat soort groeipercentages terugvinden. Dus ik denk dat – als het ons gaat lukken – dat een enorme prestatie is waar we trots op kunnen zijn. Als we ook die patiënt in de gaten houden en blijven leveren wat we moeten leveren. Kortom zinnige en zuinige zorg.
Ik denk dat zinnige en zuinige zorg leveren ook de enige manier om de zorgkosten duurzaam onder controle te krijgen. Zorg die echt nodig is, die de patiënt echt nodig heeft. Dat is een opdracht aan de fysiotherapeut, de dokter, de tandarts, de psycholoog, de psychiater, de verpleegkundige, de verzorgende…
Dat zij juist die taak uiterst serieus nemen: om zinnige en zuinige zorg te leveren. Niet meer, niet minder. Doen wat nodig is. Onderscheid maken tussen maximaal en optimaal.
Samengevat: onze gezamenlijke opdracht is om alles wat niet thuishoort in de zorg, als het ware terug te dringen naar het privédomein. Alles wat mensen zelf kunnen – en daar gaat de technologie ons zeker bij helpen als we die slim oppakken – mensen ook daadwerkelijk zelf te laten doen. Onze focus ligt op zorg waar professionals voor nodig zijn.
Het komend decennium wordt het decennium van de technologie in de zorg. Daar ben ik absoluut van overtuigd. Dat kun je niet tegenhouden. Maar je moet er slim gebruik van maken. Zorgen dat niet gebeurt waar je bang voor bent, daar moet je dus tijdig op reageren. En zorgen dat je wel in je werk gebruik maakt van de nieuwe mogelijkheden die ons nu worden geboden, dat je die inkapselt.
Ik denk dat er heel veel staat op ons to-do lijstje voor 2014. Ik ben niet ingegaan op alle wetgevingsperikelen. Daar ga ik ook helemaal niet op vooruitlopen. Maar er staat ontzettend veel op ons to-do lijstje voor het komende jaar. En graag wil ik met u proosten op onze gezamenlijke opdracht die we, hoe moeilijk ook, hopelijk met plezier ter hand zullen nemen!