Toespraak Rutte bij de opening van het Samenwerkingsforum tussen de Palestijnse Gebieden en Nederland

Toespraak | 07-12-2013

Minister-president Hamdallah, cabinet ministers, excellenties, dames en heren,

Marhaba, my friends, anna mabsoet inni hòhn (I am happy to be here). Your warm welcome makes me feel at home.

Een bekend citaat van de grote Edward Saïd, geboren in Jeruzalem, luidt dat ‘history is made by men and women, just as it can also be unmade and rewritten’. Saïd is de man die met zijn kritische intellect de wereld open naar de Arabische wereld leerde kijken. Hij waarschuwde voor onjuiste historische beeldvorming over ‘de Oriënt’, zoals dat in zijn werk heet. Maar de woorden die ik zojuist citeerde, bevatten ook de positieve boodschap dat mensen hun geschiedenis zelf in de hand hebben en die dus ook positief kunnen beïnvloeden. En dat lijkt me een boodschap die past bij dit eerste Samenwerkingsforum tussen de Palestijnse gebieden en Nederland. Want vandaag schijven we de eerste woorden op een volgende bladzijde in het geschiedenisboek van de relatie tussen onze volken. Laat dat een verhaal zijn niet van beperkingen en barrières, maar van ondernemerschap en initiatief en van kansen die we samen grijpen. Een verhaal over een gezamenlijke en succesvolle toekomst.

De Nederlandse betrokkenheid bij het Palestijnse volk is groot en op verschillende gebieden wordt al heel intensief samengewerkt. Zo zijn er lopende programma’s op terreinen als voedselveiligheid, watermanagement, versterking van juridische en bestuurlijke instituties en hulp aan Palestijnse vluchtelingen in de regio. Alleen al met deze programma’s was afgelopen jaar 54 miljoen euro gemoeid. Dat zijn cijfers die laten zien dat we de kennismakingsfase bij dit eerste Samenwerkingsforum kort kunnen houden.

En gelukkig zien we ook de bilaterale economische band tussen de Palestijnse Gebieden en Nederland sterker worden. De handelsvolumes zijn misschien nog niet heel groot, maar ze groeien wel razendsnel. De directe Palestijnse export naar Nederland is de laatste jaren verveelvoudigd en Nederland is al een van de belangrijkste exportmarkten voor Palestijnse producten in Europa. Dat geeft iets aan van de geweldige potentie die we met elkaar nog kunnen aanboren.

En daarmee raak ik aan de kern van deze bijeenkomst en onze gezamenlijke plannen met dit forum. We hebben beide veel te winnen bij een permanente versterking van de samenwerking. Het aanbod is wederzijds aantrekkelijk genoeg. Hier zien we een hoopgeleide en ondernemende bevolking en duidelijk opkomende sectoren als IT en toerisme. En ik verzeker u: Nederland is als Gateway to Europe bepaald niet minder ondernemend. Onze bedrijven en kennisinstellingen draaien mee aan de wereldtop in sectoren als water, agrofood, energie en IT. Daarachter gaan grote vraagstukken schuil die ook in de Palestijnse gebieden actueel zijn. Bijvoorbeeld rond de toekomstige beschikbaarheid van water en voedsel. Het is dus geen toeval dat juist deze sectoren op dit eerste forum vertegenwoordigd zijn. Met als centrale vraag: hoe kunnen we elkaars kennis en kunde benutten om succesvol te innoveren en economische voorspoed te bereiken voor onze inwoners.

Om met een voorbeeld aan te geven hoe waardevol dat bilaterale contact kan zijn, noem ik hier het ‘high value crops project’. Daarin werken Palestijnse boeren in Gaza en op de Westelijke Jordaanoever met Nederlandse steun aan het vergroten van de landbouwproductie en aan de certificering die nodig is om aan internationale markteisen te voldoen. De export van high value crops is booming en in de Jordaanvallei liggen nog volop kansen op meer succes, bijvoorbeeld in de productie van dadels, verse kruiden en groenten voor de buurlanden en de rest van de wereld.

Een ander goed voorbeeld is de Dutch - Palestinian Academic Cooperation in Water waarin vijf Palestijnse en vijf Nederlandse universiteiten gaan samenwerken in onderwijs, onderzoek en training. Onder dit samenwerkingsprogramma worden aan einde van de middag de handtekeningen gezet.

Er is bij de samenwerking tussen Nederlandse en Palestijnse partijen dus meer in het geding dan geld alleen. De Nederlandse regering is er sterk van overtuigd dat welvaart, vrede en veiligheid communicerende vaten zijn. Hoe sterker de economie, hoe meer mensen perspectief krijgen op een succesvolle toekomst voor zichzelf en hun kinderen, des te groter de kans op een vreedzame oplossing van de grote problemen waarvoor de Palestijnse bevolking zich helaas nog steeds gesteld ziet.

In mijn gesprekken later vandaag met president Abbas en premier Hamdallah zullen wij natuurlijk ook praten over de situatie in het Midden-Oosten, over de spanningen in de regio en over het belang van een oplossing voor de Israëlisch-Palestijnse kwestie. Ik wil graag mijn grote waardering uitspreken voor het leiderschap dat nodig was aan beide kanten om de besprekingen te heropenen en daarbij alle onderwerpen open op tafel te leggen. Dat biedt een historische kans om stappen vooruit zetten. Het zal de belangen van de Palestijnen in de regio en de relatie met Europa en de rest van de wereld goed doen. En het biedt perspectief op een toekomst waarin Israël en de Palestijnen in twee democratische staten – op basis van de grenzen van 1967 with mutually agreed land swaps – naast elkaar kunnen leven in vrede, voorspoed en veiligheid.

En er is reden om met vertrouwen vooruit te kijken. Want zoals zoals de wereldberoemde Palestijnse dichter Mahmoud Darwish zei: ‘Palestinian people are in love with life.’ En hij kon het weten. Het zijn woorden die doorklinken in het doorzettingsvermogen en de energie die zo kenmerkend zijn voor de mensen hier. Hét voorbeeld van de ‘can do’-mentaliteit die daar bij hoort, is natuurlijk Rawabi; een groene stad, uniek in deze regio, uitgerust met de modernste duurzame technologieën. Met 1 miljard dollar aan investeringen uit alle windstreken is dit het grootste bouwproject op Palestijns grondgebied ooit en een bewijs van de grote veerkracht en ondernemingslust van het Palestijnse volk.

Tegen die achtergrond wil Nederland een actieve en betrouwbare partner van de Palestijnse bevolking blijven. De Nederlandse regering, ons bedrijfsleven, onze universiteiten en heel veel andere Nederlandse organisaties - we willen samen met u de kansen grijpen die er liggen op versterking van de economische relatie. We willen kennis delen en we willen elkaar versterken. En dit Samenwerkingsforum is daarvoor een nieuw en veelbelovend instrument.

U, minister-president Hamdallah, wil ik graag dank zeggen voor uw gastvrijheid en voor uw steun bij het realiseren van dit initiatief. En u allen wil ik bij voorbaat danken voor uw aanwezigheid en uw actieve inbreng in dit forum. Want daaruit blijkt dat u kansen ziet voor intensivering van de samenwerking en voor meer gezamenlijk economisch succes in de toekomst. Ik ben zeer benieuwd naar de uitkomsten van dit eerste forum en ik wens u graag een inspirerende bijeenkomst toe met vooral een succesvol vervolg. De volgende keer, in 2015, treffen we elkaar in Nederland. U bent meer dan welkom. Dank u wel, shukrán lakum.