Spreektekst minister Schultz voor Havengildediner

Toespraak | 02-12-2013

Meneer Baud,

Beste mensen,

Wat hebben de Marine, gestapelde auto’s en gitaarstemmers met elkaar te maken?
Ze leveren allemaal een bijdrage aan een gezonde toekomst van de Nederlandse zeehavens. Ik ga u dat zo uitleggen.

Maar allereerst dank voor het welkom. Het is inmiddels traditie geworden om het Havengildediner bij te wonen. Maar dit jaar is er een extra reden om hier te zijn omdat het een bijzonder jaar is. 
Als je alles bij elkaar optelt kun je stellen dat de Amsterdamse haven  aan een nieuw hoofdstuk is begonnen.

Allereerst denk ik daarbij aan de verzelfstandiging sinds 1 april.
Een belangrijke stap en een stevige impuls voor verdere ontwikkeling.

Maar ik denk ook aan de nieuwe visie of Masterplan  [zoals het officieel heet] die dit jaar is vastgesteld voor het Noordzeekanaalgebied door de Provincie Noord-Holland met betrokkenheid van alle overheden, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties in dit gebied.
Essentieel voor een gezonde toekomst van het havengebied.

Een nieuw hoofdstuk is het ook vanwege een nieuwe voorzitter van Amports - Frans Baud. Na een tien-jarig voorzitterschap van Michiel Wijsmuller kun je spreken van een nieuwe periode.

Ik heb gelezen dat u bij de marine heeft gezeten .
Dat is alweer een tijdje geleden…
Maar ik zie het wel als een aanbeveling voor daadkracht en doorzetten!

Die eigenschappen kunnen we goed gebruiken want Amsterdam en het Noordzeekanaalgebied staan aan de vooravond van grote veranderingen.

Veranderingen die ook nodig zijn.
Niet omdat het nu slecht gaat. Helemaal niet zelfs.
Ook dit jaar was er sprake van groei.
- Voor het hele havengebied was dit de eerste helft van dit jaar 3,7%.
- Voor de Amsterdamse haven zelf 5,4%.
- Zeker 55.000 mensen verdienen hier hun brood.

Ook internationaal scoren we goed.
Onze haveninfrastructuur is de beste ter wereld!
Daar hebben we de afgelopen jaren keihard in geïnvesteerd met Betuweroute en Maasvlakte 2 en dat blijven we ook doen met de opwaardering van achterlandverbindingen en de geplande vervanging van sluizen, hier in IJmuiden en ook in Terneuzen.

Er is alle reden om trots te zijn op wat er in de Nederlandse havens en Amsterdam in het bijzonder wordt gerealiseerd.
Alleen al het feit dat 90% van het volume van alle Nederlandse im- en export over zee plaatsvindt is veelzeggend!
Veel mensen weten dit niet en we mogen dit best meer uitdragen.

De zeehavens zijn cruciaal voor de Nederlandse economie en er is veel inzet nodig om dit zo te houden.

De kernvraag is hoe we die goede uitgangspositie behouden en verder kunnen uitbouwen. Hoe kunnen we er samen voor zorgen dat de Nederlandse havens ook in de toekomst de concurrentie aankunnen en ruimte behouden voor nieuwe ontwikkelingen?

Want de wereld verandert snel.
Kijk alleen al naar de energiestromen die verduurzamen.
Hoe kan Amsterdam als belangrijke energiehaven hierop anticiperen?
Moeten we als Nederlandse zeehavens niet meer samen optrekken om de mondiale concurrentie aan te gaan?

We moeten vooruit denken en bewegen.
U pakt de uitdagingen op.
Met nieuwe visies op de Amsterdamse haven  en het Noordzeekanaalgebied.
U bent niet de enige. Alle Nederlandse zeehavens zijn met de toekomst bezig en stellen nieuwe visies op.

Ik vind het belangrijk dat we dat niet helemaal los van elkaar doen.
Daarom zijn we alle visies nu naast elkaar aan het leggen.
- Mikken we allemaal op hetzelfde paard?
- Op welke punten kunnen we beter samenwerken?
- Waar kan ik en mijn ministerie bij helpen?

Mijn bedoeling is om volgend voorjaar een gezamenlijk werkprogramma op te stellen voor en vooral met de zeehavens en het zeehaven-bedrijfsleven.

Een concreet actieprogramma waarmee we samen prioriteiten stellen voor de komende twee jaar.
Doel is om de havens individueel en collectief sterker te maken en de problemen waar havens tegenaan lopen aan te pakken.

De Nederlandse zeehavens mogen de komende tijd dus rekenen op mijn bijzondere aandacht. Want er is nu gezamenlijke actie nodig om de toekomst veilig te stellen!

Ik ben dan ook heel blij met de stappen die u hier in de regio Amsterdam heeft gezet.
Heel goed dat er gesprekken gaande zijn tussen Rotterdam en Amsterdam over mogelijke samenwerking. Volgende week spreek ik zelf uw actieve wethouder [Freek Ossel].

Mijn boodschap is steeds dat er nog voldoende kansen liggen voor een gezonde toekomst. Maar om die te benutten is er wel creativiteit nodig en samenwerking.

Laat ik de belangrijkste vraagstukken noemen die we moeten oppakken.

Ten eerste ruimte.
Ruimte is schaars en zal schaars blijven. Zeker bij u hier in Amsterdam.
Dat geeft altijd spanning. 
Waar de ene partij bij wijze van spreken mooie woningen aan het water van de Noordzeekanaal wil neerzetten, denkt de andere partij aan een mooi terrein voor havenbedrijven.

Cruciaal is dat de betrokken overheden niet tegenover elkaar staan maar meer in gezamenlijkheid kijken naar die vraagstukken. Dat is de enige manier om hieruit te komen.

Cruciaal is ook: creativiteit.
Want groei van de haven zal vooral op de bestaande ruimte moeten worden opgevangen.
Waarom zou je bijvoorbeeld geïmporteerde auto’s niet kunnen stapelen in plaats van naast elkaar parkeren voordat ze verder worden vervoerd? Dat scheelt een hoop ruimte.

Ik weet dat erover wordt nagedacht door Nissan en dat dit nog niet in kannen en kruiken  is maar het getuigt wel van creativiteit.

Ik noemde ruimte als eerste vraagstuk waar kansen liggen.
Tweede vraagstuk is de waardetoevoeging in de haven.

Ik hoorde een prachtig voorbeeld uit Moerdijk.
Daar zitten permanent zeven gitaarstemmers paraat voor alle Fender-gitaren uit Amerika.
Gitaren worden in Moerdijk uitgepakt, gestemd en van daaruit doorgestuurd naar de winkels in Europa.
Ik zou bijna willen zeggen: er zit letterlijk muziek in de zeehavens!

Amsterdam scoort al heel goed op waardetoevoeging.
Bekend voorbeeld is natuurlijk cacao en de chocola die hiervan wordt gemaakt.
Minder bekend is dat Russische benzine hier klaargemaakt/verrijkt voor de Europese en Amerikaanse markt.
En wellicht zijn er nog veel nieuwe mogelijkheden voor financiële dienstverlening.
In de ZuidAs zit veel financiële expertise. Wellicht kan die beter worden verknoopt met de haven.
De ZuidAs als een financiële binnenhaven!
[niet te verwarren met financiële vrijhaven!].

Vraagstuk is ook de arbeidsmarkt.
Er zijn duizenden onvervulde vacatures in de haven. Maar ook een groot arbeidspotentieel in de Amsterdamse regio. 
Hoe kunnen we dat beter op elkaar laten aansluiten?

Dan -  tot slot – de bereikbaarheid van de haven.
Amsterdam heeft perfecte achterlandverbindingen en dat blijft ook zo als het aan mij ligt.
Maar zonder goede toegankelijkheid aan de voorkant heb je daar niet veel aan.

We werken hard aan een besluit over de komst van een nieuwe zeesluis. De bedoeling is dat ik hier in februari een besluit over kan nemen.
Daarna kunnen we het traject beginnen over wie de sluis mag gaan bouwen, maar vooral ook over de kosten.
Het wordt een spannend jaar in dit opzicht, want de sluis moet uiteraard financieel wel passen.
Als het allemaal loopt zoals het moet lopen kunnen we hopelijk in 2015 met de bouw beginnen.

Beste mensen, Ik sluit af.
Ik heb het over de toekomst gehad en mijn inzet en wat ik van u verwacht.
Maar ik sluit af met iets dat afgerond en klaar is.
Bijvoorbeeld de nieuwe Westrandweg die dit jaar is geopend.
Die weg zorgt voor veel betere ontsluiting van de haven, bijvoorbeeld naar Schiphol.
Maar er is een bijkomend voordeel.
De weg loopt hoog, bijna dwars door het havengebied waardoor de haven vol in beeld is gekomen van iedere automobilist en Amsterdammer.

Dat beeld wil ik u tot slot meegeven.
Want dat is bijna symbolisch voor mijn inzet.
Ik wil er samen met u voor zorgen dat de Nederlandse zeehavens vol in beeld komen.
Met stevige ambities.
Met plannen voor meer samenwerking.
En het vooruitzicht op een gezonde toekomst.
We gaan een nieuw hoofdstuk tegemoet.
En daar ga ik samen met u aan beginnen!
Dank u wel.