Meer maatwerk en duidelijkheid in de bijstand
De bijstand (WWB) wordt verduidelijkt met nieuwe regels die bijstandsgerechtigden op de meest passende wijze moeten ondersteunen. De bijstand dient als vangnet en moet ertoe bijdragen dat mensen weer aan het werk gaan of op een andere manier actief deelnemen in de samenleving. Met dit voorstel wordt de bijstand meer activerend en tegelijkertijd helderder uitvoerbaar voor gemeenten.
De uitwerking van de nieuwe regels, die voortvloeien uit het Regeerakkoord, staan in een wetsvoorstel WWB Maatregelen van staatssecretaris Klijnsma van Sociale Zaken en Werkgelegenheid dat vandaag is aangeboden aan de Tweede Kamer.
Klijnsma: “Mensen moeten als ze niet of nauwelijks inkomen hebben een beroep kunnen doen op de bijstand. Tegelijkertijd vind ik het heel belangrijk dat mensen vanuit de bijstand meedoen in de samenleving. De aanpassingen in de Wwb zijn daar dan ook op gericht. Vanzelfsprekend blijft de bijstand ook in de toekomst een vangnetvoorziening voor mensen die het op eigen kracht niet redden.”
Meer maatwerk
Gemeenten krijgen duidelijkere instrumenten om in individuele gevallen maatwerk te bieden aan mensen in de bijstand. Zo komen er strengere en heldere regels voor uitkeringsgerechtigden die hun arbeidsverplichtingen niet nakomen. Het accepteren van algemeen passende arbeid wordt voor bijstandsgerechtigden de standaard.
Zeer ernstige misdragingen tegen medewerkers die de sociale zekerheidswetten uitvoeren, zijn nooit acceptabel. Als iemand zich ernstig misdraagt, kan de gemeente of het UWV/SVB een uitkering voor maximaal 3 maanden stopzetten. Ook wordt geregeld dat bijstandsgerechtigden hun sollicitaties niet mogen belemmeren door onaangepaste kleding en/of gedrag. Iedereen die een bijstandsuitkering aanvraagt, moet aantonen dat hij in de voorafgaande vier weken er zelf alles aan heeft gedaan om werk te vinden.
Kosten delen
Mensen die gezamenlijk in een huis wonen, hebben gezamenlijke kosten van de huishouding. Hierdoor zijn de kosten per persoon lager, dan wanneer deze persoon alleen zou wonen. Het kabinet wil daarom dat de hoogte van de uitkering wordt aangepast als een uitkeringsgerechtigde met meerdere mensen een woning deelt. De uitkeringsgerechtigde krijgt dan te maken met de ‘kostendelersnorm’: naar mate meer mensen in een huis wonen, ontvangt iedere afzonderlijke uitkeringsgerechtigde een lagere uitkering omdat meer mensen de kosten delen. Als een van hen werk vindt en deze persoon niet gehuwd is of een gezamenlijk huishouden voeren, wordt het inkomen hieruit niet verrekend met de overige uitkeringen in het huishouden, omdat werk moet lonen. De kostendelersnorm gaat behalve in de bijstand, ook gelden in de AOW, Anw, IOAW, IOAZ en Toeslagenwet. Het wetsvoorstel wordt vanaf 1 juli 2014 in een aantal stappen ingevoerd. Het wetsvoorstel levert tot 2017 ruim 150 miljoen euro aan besparingen op en daarna jaarlijks ruim 250 miljoen euro.
Bijzondere bijstand en geld voor armoedebestrijding
Het kabinet wil dat de bijzondere bijstand terecht komt bij de mensen die het zonder deze ondersteuning niet redden. Uit de bijzondere bijstand kunnen gemeenten op individuele basis mensen extra ondersteunen, bijvoorbeeld als hun wasmachine kapot is. De criteria voor de bijzondere bijstand worden daarom verruimd. Er komt extra geld beschikbaar voor de armoedebestrijding. In 2014 komt 80 miljoen euro beschikbaar om armoede en schulden aan te pakken. Daarna komt hiervoor jaarlijks 100 miljoen euro extra.