Persconferentie na de ministerraad 8 november 2013

Mediatekst | 08-11-2013

RUTTE
Ja, mijn excuses dat ik wat later ben, er was vandaag een wat ongebruikelijk programma voor de vrijdag. Ik heb niet met de collega's kunnen lunchen, maar het genoegen gehad om gastheer te zijn van mijn Belgische collega Di Rupo. Daarna heb ik een gesprek gehad met het Belgisch Koningspaar, dat is vooral een kennismakingsgesprek. Zoals u weet heeft ook België dit jaar een troonswisseling meegemaakt en in een eerder gesprek met mijn Belgische collega heb ik gesproken over het belang van economische groei in de Europese Unie, de werking van de Benelux. Ook gepraat over de groeiramingen van de Europese Commissie die deze week naar buiten zijn gekomen en met elkaar vastgesteld dat er op het terrein juist van economisch groei een belangrijke taak nu ligt voor onze lidstaten in de Europese Unie.  We hebben ook vooruitgeblikt op de Europese Raad in december, de Europese verkiezingen en met elkaar gesproken over de agenda voor de nieuwe Commissie die dan na de Europese verkiezingen volgend jaar rond de zomer, het najaar gaat aantreden.

Vandaag ministerraad, daar over een aantal zaken gesproken, onder andere over een brief aan de Kamer waarin een aantal ook nieuwe scenario's zijn opgesteld betreffende de nationale veiligheid. We hebben vandaag besloten om Leeuwarden formeel voor te dragen als Europese culturele hoofdstad van Europa. Ik was daar van de week ook zelf. Ik heb daar gezien dat er enorm veel energie is gestoken om dit heuglijke feit ook mogelijk te maken en wat ik bijzonder vond is dat niet alleen creatieve industrie, midden- en kleinbedrijf, bestuur hebben samengewerkt, maar dat er ook heel veel ruimte is gelaten aan heel veel creatieve mensen in Leeuwarden en rondom Leeuwarden die ook heel veel vrijheid hebben gekregen om dit voor elkaar te boksen. Het bestuur heeft zich daar wel mee bemoeid, maar het niet in de weg gelopen. Er is een mooi concept uit voortgekomen, qua kosten ook heel beheersbaar en dat geeft Leeuwarden merk ik een lift, een extra boost, het werkt heel motiverend op de middenstand, op de mensen, dat zij in 2018, en vandaag is dat dan ook officieel, culturele hoofdstad van Europa zijn.

Volgende week ga ik op handelsmissie naar China. Nederland en China hebben elkaar, zoals bekend, veel te bieden, op veel terreinen, de Chinese economie blijft nog steeds fors doorgroeien, zelfs in tijden van crisis, en waar we zien dat buitenlandse investeringen afnemen, zijn de Chinese investeringen in de afgelopen jaren gegroeid, dat is heel veelbelovend, ook voor Nederland. China is voor ons een belangrijke handelspartner. Nederland is binnen de Europese Unie de tweede handelspartner van China en wereldwijd de tiende. In het bijzonder op het gebied van landbouw, water, creatieve industrie, high tech, kunnen we veel van elkaar leren. Het zijn sectoren die ook in China sterk in opkomst zijn en het zijn sectoren waar Nederland heel veel expertise en kennis bezit. Als grote politieke en economische wereldspeler maakt China op dit moment ook grote hervormingen door, het is nu dus het moment om de onderlinge al bestaande banden sterke banden, verder te versterken.

Daarna ga ik naar Indonesië, van oudsher hebben we heel sterke banden, maar dit bezoek staat vooral in het teken van de toekomst. Ik ga daarheen met de grootste Nederlandse handelsmissie ooit naar Indonesië. Meer dan 100 bedrijven hebben zich ingeschreven. Indonesië is de grootste economie van Zuid-Oost-Azië. Het land maakt snelle groei door van op dit moment meer dan 6% per jaar. Nederland is de tweede handelspartner van Indonesië binnen de Europese Unie. De wederzijdse handel nam in 2012, en dat is tegen de trend in, toe met maar liefst 18%. En alle reden dus om de banden met Indonesië verder aan te halen. Door die bezoeken aan China en Indonesië ben ik de komende twee weken niet bij de ministerraad, mijn taken als voorzitter worden waargenomen door de viceminister-president Lodewijk Asscher en hij zal u dan ook de komende twee weken hier in de persconferentie te woord staan.

BREEDVELD (NOS RADIO 1)
Premier Rutte, Nederland had de hele actie met de Arctic Sunrise moeten voorkomen, die suggestie doet de woordvoerder van de minister van Buitenlandse Zaken van Rusland, wat vindt u daarvan?

RUTTE
Ik ben het daar niet mee eens, ik denk dat Nederland al het noodzakelijke nu doet, ook heeft gedaan, het zal zeker ook nog wel aan de orde komen in de gesprekken die minister Lavrov en minister Timmermans nog voeren en marge van het bezoek van onze, ons staatshoofd op dit moment aan Rusland. Ik ben blij dat nu de zaak ook bij het Zeerechttribunaal aanhangig is en wij wachten de gang van zaken nu verder af.

BREEDVELD
De woordvoerder zegt dat het een provocerende actie is, waarbij de Russische wet op grove wijze is geschonden, Nederland had daar weet van en had die actie moeten voorkomen.

RUTTE
Ja, dat is eigenlijk allemaal wat we ook bespreken natuurlijk in Hamburg, bij het Zeerechttribunaal, wij hebben daar van de week uitvoerig onze positie ook toegelicht, ik denk dat dat goed gedaan is. We hebben verzocht om voorlopige maatregelen voor te schrijven, waaronder de onmiddellijke vrijlating van bemanning en de vrijgave van het schip, dus dat proces is nu gaande.

BREEDVELD
Ja, ook die opmerking, verzoekt om vrijlating van de bemanning, wekt ergernis in Rusland, want zij zeggen, daar gaat de rechter over, kortom, in Rusland staat men op de, heeft men weer volop commentaar op de hele situatie, terwijl u verwijst naar een zaak die loopt.

RUTTE
Zo is het. U analyseert het geheel terecht.

BREEDVELD
Ja, en waarom stelt u zich heel formeel op en waarom horen we nu toch weer stevige bewoordingen vanuit Rusland op de dag van het bezoek van ons Koningspaar?

RUTTE
Ja, luister dit is een lopend conflict, Rusland heeft het volste recht om zich daarover te uiten. Nederland heeft die zaak aanhangig gemaakt in Hamburg, bij dat Zeerechttribunaal, die zaak loopt nu, we verwachten op 22 november, verwachten wij uitspraak. We hebben vertrouwen in de afloop en zo hoort dat.

BREEDVELD
Ja, diplomatie gedijd niet goed als er een hoop reuring is, dit lijkt toch weer op reuring?

RUTTE
Kijk, wij hebben een lopend conflict, op dit punt, onder goede vrienden is er ook soms een conflict. We hebben hier een conflict tussen goede vrienden, namelijk de kwestie van dit schip, de Arctic Sunrise en Greenpeace, wij zijn vlaggenstaat. Daar is in de wereld ook een tribunaal voor, in Hamburg, het Zeerechttribunaal, dat in dat soort zaken uitspraak kan doen. Daar is die zaak voorgelegd, wij hebben daar deze week uitvoerig onze positie toegelicht. Het staat de Russen volstrekt vrij om daar of in de media, ook hun opvattingen te geven, ik heb daar geen enkel bezwaar tegen.

BREEDVELD
Maar waarom was het nodig om uitgerekend op de dag van een Koninklijk bezoek aan Rusland ter afsluiting van het vriendschapsjaar, om deze uitspraken te doen, dat kan je toch niet anders opvatten dan ook weer een signaal?

RUTTE
U wilt er iets, u wilt mij daar iets over horen zeggen, is mijn indruk, ik voel dat goed aan, denk ik, ik ga dat niet doen omdat ik het er niet mee eens ben. Ik vind dat de Russen het volste recht hebben, waar Nederland het volste recht heeft om die zaak aanhangig te maken, dat de Russen het volste recht hebben om waar wij, als goede vrienden, op dit punt, een meningsverschil hebben, om zich daarover, als zij daarvoor kiezen, in de media te uiten.

BREEDVELD
En dat werpt geen schaduw voor u vooruit op een toch al beladen bezoek?

RUTTE
Dat bezoek is niet beladen, wij hebben een hele sterke band met Rusland, handelsrelaties, culturele relaties, historische relaties, ik heb daarover gesproken met de Russische president, een aantal weken geleden een telefoongesprek, er vinden nu ook in de marge van het bezoek gesprekken plaats tussen onze minister van Buitenlandse Zaken en de Russische minister van Buitenlandse Zaken, ongetwijfeld zal er ook de kwestie van het Greenpeace-schip aan de orde zijn. Er waren andere kwesties, die zijn in goed onderling overleg besproken, dat doet in mijn opvatting geen afbreuk aan de goede verhoudingen.

BREEDVELD
Nee, u zegt het is niet beladen, maar u zegt wel er is een lopend conflict, dus wat is het nu?

RUTTE
Ten aanzien van een Greenpeace-schip, ja, maar u en ik kunnen goede vrienden zijn, maar nog steeds wel ruzie hebben over een bepaalde kwestie, namelijk wat het dan ook precies is tussen ons als goede vrienden, dat gebeurt vaker.

BREEDVELD
Ja, er zijn verschillende kwesties, dus vandaar ook dat ik dit…

RUTTE
Er is een kwestie en dat is het Greenpeace-schip, daarnaast zijn er andere zaken geweest, zoals u weet, rond een paar diplomatieke incidenten. Aan de Nederlandse zijde heeft Nederland excuses gemaakt toen voor de politie-inval bij een Russische diplomaat, dat had niet gemogen, vanwege daarover vigerende internationale akkoorden. De Russen hebben toegezegd onderzoek te doen, heel strikt naar wat er in Moskou is gebeurd met onze tweede man, ik vond dat een adequate reactie van de Russische minister van Buitenlandse Zaken, ik heb een buitengewoon goed telefoongesprek gevoerd met de Russische president, die relatie is goed. Maar in die relatie, zoals dat zo vaak is in goede relaties, zijn er ook wel eens dingen die spelen, waar je dan ook met elkaar over moet kunnen praten.

BREEDVELD
Dus het bezoek wordt een succes?

RUTTE
Ik denk dat het bezoek een succes wordt, ja.

DUIN (NOVUM)
Ja, over die relatie met de Russen, u vertelde net dat u deze week in Friesland was, daar schrijft de NRC vandaag over, die doet verslag van dat u in een café was en dat u daar zei als ik met Poetin praat heb ik het ook eerst een uur over homorechten, pas daarna doen wij zaken

RUTTE
Ja

DUIN
Nu begrijp ik dat in een café-setting misschien de overdrijving een..

RUTTE
Het is letterlijk gebeurd, het is letterlijk gebeurd. Hij was in Amsterdam op 8 april en toen hebben wij eerst een tête-à-tête gehad, het was niet mijn plan om er een uur over te praten, maar de heer Poetin, zoals daarna ook bleek in de persconferentie had zich goed geprepareerd, hij had zijn commentaar op het feit dat wij een partij in Nederland hebben die, althans op dat moment, nog geen vrouwen op verkiesbare plekken had, dat wij een vereniging in Nederland hebben die pedofilie in zekere mate goedkeurt en dat dat mag van de Nederlandse wet, daar had hij commentaar op. Dus hij had zich goed geprepareerd, dus ik heb dat thema aangesneden, we hebben er uitvoerig over gesproken en uiteindelijk heeft dat ongeveer een uur, in overigens uitermate plezierige toon, zeker niet een verkeerde toon, maar wel een stevig gesprek over gevoerd.

DUIN
Daarna heeft u natuurlijk Poetin nogmaals gesproken, dat gesprek duurde maar 20 minuten, dus daar kan geen…

RUTTE
Nee, het gesprek daarna heeft drie uur geduurd, dat was een lunch in Sint Petersburg, in juni, en daar hebben wij korter over de homorechten gesproken dan op 8 april, maar ook daar zijn ze aan de orde geweest.

DUIN
En zal dat zelfde thema ook bij dit bezoek ook nog aan de orde komen?

RUTTE
Onze koning snijdt geen politieke kwesties aan, hij is ons staatshoofd, hij is het symbool van ons land. In de gesprekken tussen politici, uit Nederland en Rusland, en dat geldt ook tussen Nederland en andere landen waar wij vinden dat mensenrechten onderdeel moeten zijn, ook van de goede verhoudingen tussen landen om die in alle openheid te kunnen bespreken, over en weer, men mag ook op ons kritiek hebben, daar moeten we ook goed tegen kunnen, in dit geval had Poetin kritiek op ons, dan verdedig ik  mij, daar heb ik ook helemaal geen bezwaar tegen, kan dat aan de orde zijn. Maar niet in het gesprek van de Koning en de president, maar wel in de gesprekken en marge tussen de ministers.

DUIN
Ja, dus u heeft echt lange tijd met hem over gesproken, hebt u nou het idee eigenlijk dat jullie nader tot elkaar zijn gekomen op dit vlak?

RUTTE
Luister, ik snijd die thema's aan, we proberen elkaar natuurlijk te overtuigen, maar ik ga geen inschattingen geven van de mate waarin ik daar wel of niet resultaten heb, want dan zou ik inzage geven in de vertrouwelijkheid van die gesprekken. Dus ik kan u benoemen dat het thema aan de orde is, dat we er lang over hebben gesproken heb ik toen ook gemeld op 8 april 's avonds, op de persconferentie. Waar de vragen van u en anderen ook in belangrijke mate over dit onderwerp gingen en natuurlijk de trieste kwestie van de RTL, Stan Storimans, de RTL-cameraman, ook daar zijn heel veel vragen over gesteld, over uw collega Heijmans. Maar ook dus inderdaad over deze kwestie en ik heb toen ook verteld dat we daar uitvoerig over hadden gesproken.

HOEDEMAN (VOLKSKRANT)
Meneer Rutte, de u zeer bekende David Cameron heeft deze week met Poetin gebeld en de kwestie van de Arctic Sunrise aangestipt, mag ik hieruit afleiden dat u liever de politieke kaart speelt dan de Koninklijke  in deze kwestie?

RUTTE
Dit is echt een zaak waarin ook andere landen te maken hebben met nationaliteiten aan boord van het schip, onder andere iemand uit de constituency van mijn Britse collega, uit zijn kiesdistrict, maar ook andere Britten aan boord. Dus ik heb er alle vrede mee als collega's in Europa ook bilateraal de kwestie aan de orde stellen. Nederland is daar in de bilaterale verhoudingen nu terughoudend in, omdat wij het ook onder de rechter hebben gebracht, namelijk in Hamburg. Het kan opkomen, ook in het gesprek van Lavrov en Timmermans, dat zullen we afwachten, maar wij hebben gekozen nu, in allereerste instantie voor het juridische spoor, omdat wij de vlaggenstaat zijn. Het schip is Nederlands gevlagd hè, dus wij hebben daar een bijzondere juridische positie in.

WESTER (RTL NIEUWS)
Meneer Rutte, met welke boodschap is minister Timmermans vanmiddag op het vliegtuig gestapt naar Moskou, als het gaat om de Arctic Sunrise?

RUTTE
Ten aanzien van het bezoek aan Rusland is hij daarheen gegaan in de overtuiging dat wij een goede relatie hebben met de Russen, die is van oudsher, op het gebied van cultuur, handelsrelaties, natuurlijk ook historisch, mensenrechten zijn altijd onderdeel van de gesprekken, ook tussen Nederland en Rusland, dus die zullen ongetwijfeld aan de orde komen. Ten aanzien van het Greenpeace-schip Arctic Sunrise, dat is nu onder de rechter in Hamburg, het zou aan de orde kunnen komen, maar wij zijn daar terughoudend, omdat alles wat daarover besproken wordt ook in de diplomatie relaties van invloed kan zijn op de procesgang.

WESTER
U zegt het zou aan de orde kunnen komen, dat klinkt een beetje alsof, ja, als zij erover beginnen, maar er is toch alle reden voor dat Timmermans het zelf behoorlijk stevig over begint?

RUTTE
Ik denk het niet, omdat wij vlaggenstaathouder zijn en deze zaak ligt nu onder de rechter en wij zouden ook risico's kunnen nemen met onze Nederlandse juridische positie in de relatie tot Greenpeace, het schip en de Russen, nu het in Hamburg voorligt bij het Zeerechttribunaal als wij daar zelf heel openlijk een groot thema van maken, ook in die gesprekken. Daar moeten we dus terughoudend in zijn, omdat ik wil voorkomen en Frans Timmermans ook wil voorkomen, dat wij onze juridische positie zouden kunnen verzwakken. Tegelijkertijd is dit een thema tussen onze landen, dus het kan heel goed aan de orde zijn, maar mijn verwachting is niet dat het een hoofdonderwerp van gesprek zou zijn, vanwege het feit dat het voorligt in Hamburg.

WESTER
Maar juist op het moment dat minister Timmermans zo'n beetje op de vliegtuigtrap stond kwamen de Russen zelf nog met een verklaring, Buitenlandse Zaken, die de Nederlandse regering van alles en nog wat verwijten; kunt u zich dan voorstellen dat als de Russen er niet zelf over beginnen, dat hele thema niet besproken wordt?

RUTTE
Nee, kijk, Lavrov en Timmermans zijn goede vrienden, ze spreken Russisch met elkaar, natuurlijk zal gezegd worden wat speelt er op dit moment tussen onze twee landen, naast allerlei bilaterale economische kansen en mogelijkheden, dat zijn natuurlijk dit soort zaken. En dan zal Nederland, zal Frans Timmermans daar enigszins terughoudend in zijn omdat die kwestie op dit moment door ons onder de rechter is gebracht. En daarmee niet meer primair op het diplomatieke pad ligt.

WESTER
Hij gaat het niet zelf aan de orde stellen?

RUTTE
Ik zeg u net, het ligt voor de hand dat als twee goede vrienden met elkaar spreken, als u en ik elkaar vaak zien, en wij praten over allerlei zaken die ons allebei aangaan, ook al zijn misschien anderen daarmee bezig, dat je dat benoemt. Maar een uitvoerige onderhandeling daarover ligt minder voor de hand omdat het door Nederland onder de rechter is gebracht.

WESTER
Acht u het denkbaar dat ook in de omlijsting van het bezoek van het Koningspaar aan Poetin, dat er vandaag toch iets gebeurt?

RUTTE
Ik heb daar geen aanwijzingen voor.

WESTER
Hoopt u erop?

RUTTE
Ik hoop dat er een goed bezoek plaatsvindt en dat verwacht ik ook, ons staatshoofd is ons staatshoofd, symboliseert daarmee en vertegenwoordigt daarmee de eenheid van Nederland, hij vertegenwoordigt ons in het buitenland, het is de afsluiting van een belangrijk moment, het vriendschapsjaar Nederland-Rusland, een belangrijke handelspartner, historische, culturele banden, dus ik heb goede verwachtingen van dit bezoek. Dat zal een belangrijke, ja, volgende, begin zijn van een verdere relatie en een punt zetten achter dit vriendschapsjaar.

WESTER
Kan dit bezoek van de Koning en Koningin Maxima ook als een soort olie werken in de toch wat vastgelopen relatie met de Russen?

RUTTE
De koning gaat daar geen politieke gesprekken voeren, dat is natuurlijk aan de ministers en de politici, maar natuurlijk, het bezoek van ons staatshoofd… vandaag was de Belgische Koning op bezoek in Den Haag, en zijn vrouw, dat is een fantastisch bezoek, ik heb hele plezierige gesprekken met ze gevoerd, dat doet natuurlijk altijd iets in een relatie. Dit doet ook iets in de relatie tussen Nederland en Rusland, altijd.

WESTER
En het kan misschien ook nog helpen dan als het gaat om de vrijlating van de bemanning?

RUTTE
Ik wil daar geen link mee leggen, ik begrijp wat u met uw vraag impliceert, maar daar leg ik geen link tussen, omdat ik heel terughoudend ben over die kwestie, zoals u merkt, omdat wij als Nederland ervoor gekozen hebben om dat niet primair op het diplomatieke bord te leggen, maar ook onder de aandacht te brengen van het zeerechttribunaal in Hamburg en alles wat daar over in de openheid gezegd wordt, zelfs in het vertrouwelijke diplomatieke overleg, kan en mag, maar we moeten voorkomen dat dat leidt tot een verzwakking van onze positie in Hamburg.

WESTER
Nederland heeft het in handen gelegd van het Zeerechttribunaal, daar komen de Russen dan gewoon niet opdagen, heeft u dat ervaren als een schoffering?

RUTTE
De Russen hebben het volste recht om aan hun kant te doen wat zij doen, zoals Nederland het volste recht heeft om te doen wat wij doen, dus ik heb aan de Russische zijde verder geen commentaar. Wij menen dat er goede reden is om deze kwestie voor te leggen aan het Zeerechttribunaal en wij wachten op de uitspraak op 22 november en daar hebben we ook goede verwachtingen over die uitspraak. 

MIKKERS (TELEGRAAF)
Meneer Rutte, het kabinet heeft deze week voor het eerst weer gesproken over de pensioenen met de oppositiepartijen en ook met de coalitie. Mij viel op dat minister Dijsselbloem dat in eerste instantie doet en straks ook Asscher, niet meer de staatssecretarissen Klijnsma en Weekers; waarom is dat?

RUTTE
Dat is omdat deze kwestie direct samenhangt met het sociaal akkoord en direct samenhangt met de begroting, het gaat om veel geld, bijna om 3 miljard. Dus de parlementaire behandeling, als zaken weer terug zijn geïsoleerd op het dossier Witteveenkader, dan is dat weer natuurlijk aan de twee staatssecretarissen, er is nu een zodanige samenhang met het sociaal akkoord, Lodewijk Asscher, de begroting in de volle breedte, 2015 en verder, de bezuinigingen en de ingeboekte bezuinigingen, dat het voor de hand ligt dat het nu op het bordje ligt van de minister van Financiën en de minister van Sociale Zaken.

MIKKERS
Dus zij zullen de onderhandelingen doen en als er dan straks een akkoord mocht zijn dan nemen de staatssecretarissen het weer over om het te verdedigen in beide Kamers?

RUTTE
Ik denk dat gewoon de staatssecretarissen zijn zeer nauw betrokken, we hebben vanochtend nog een vierhoek gehad, dus de meest betrokken ministers op het gebied van de Financiën, de Sociale zekerheid, economische zaken, waarbij ook de twee staatssecretarissen van Sociale Zaken en Financiën aanwezig waren. Waar we uitvoerig ook over dit dossier hebben gesproken. Dus zij zijn meer dan in beeld, de reden dat de regie op dit moment gevoerd wordt door de twee ministers ligt besloten in wat ik u net zei, dat we hier een directe link hebben met het brede dossier van de begroting, met name 2015 en later en het Sociaal akkoord.

MIKKERS
Had deze onderhandelingsronde niet al veel eerder moeten plaatsvinden, aangezien het al een tijdje niet zo heel goed uitzag voor de pensioenonderhandelingen?

RUTTE
Ik zou niet weten hoe we dat hadden moeten doen, omdat het debat in de Eerste Kamer nog maar een aantal weken geleden heeft plaatsgevonden, dus het lijkt me ingewikkeld om het daarvoor te doen.

MIKKERS
Nou ja, het zag er toch al een tijdje niet zo heel goed uit toch, om een meerderheid te kunnen halen in de Eerste Kamer?

RUTTE
Het gekke is dat als we alles achter de schermen doen u zou zeggen waarom doet u alles achter de schermen? En als wij zoals het volgens mij gewoon hoort zeggen we doen dingen gewoon in het parlement (slecht verstaanbaar, red) en het was duidelijk in de Eerste Kamer dat er veel kritiek was op de voorstellen, veel reflecties, veel opmerkingen, ten aanzien van zekerheid voor premiedaling, ten aanzien van het opbouwpercentage, ten aanzien van wat gebeurt er met de inkomens tot 100 000 en boven 100 000 euro, op al die vlakken waren er veel opmerkingen, dat is de reden geweest waarom het kabinet heeft gezegd, wij gaan nu eerst opnieuw het voorstel studeren, wij gaan er ook politiek over sonderen, dat zijn we nu aan het doen. Ik denk dat dat de goede volgorde is.

MIKKERS
Wat betreft de planning, moet het allemaal dit jaar nog afgekaart worden?

RUTTE
Ik heb altijd planningen in mijn hoofd, maar ik praat er eigenlijk nooit over, omdat ik u nu zou zeggen wanneer ik denk dat het klaar moet zijn, u terecht hoor, u bent een goed journalist, onmiddellijk naar die partijen allemaal loopt die nu ook aan tafel zitten, en ook naar VVD en PvdA en zou zeggen 'ja, maar Rutte wil dat het dan en dan klaar is'. 'Oh, heeft hij dat gezegd, nou, dat zullen we nog wel eens even zien.' Volgens mij helpt dat niet.

MIKKERS
Maar zit er, er zit wel een zekere tijdsdruk op omdat ook de fondsen straks een jaar is altijd gezegd door het kabinet, voorbereidingstijd nodig hebben om dit allemaal rond te krijgen straks?

RUTTE
Ja, op alles zit tijdsdruk, maar dan geldt toch wel 'Yes minister, in the fullness of time, after careful consideration at the appropriate juncture'

MIKKERS
Oké, dus het kan ook nog in de loop van begin volgend jaar pas rondkomen?

RUTTE
Ik zeg u eerder: ik heb een tijdsschema in mijn hoofd en mijn collega's ook die de gesprekken voeren en de twee staatssecretarissen, maar daarover communiceren helpt niet in de succesvolle afronding van een gesprek.

MOERLAND (NRC HANDELSBLAD)
U heeft rondom (onverstaanbaar, red) in verband met Rusland, dat mensenrechten open besproken moeten kunnen worden tussen landen, hoe bent u van plan om dat volgende week in China te doen?

RUTTE
Kijk, in al deze gesprekken, ook met China, hebben wij goede contacten, ik heb ook al een aantal keren senior collega's, senior politici uit China hier mogen ontvangen in Den Haag, het is mijn eerste bezoek in deze functie aan China, ja, ik vind het heel normaal dat je als er zaken spelen, ook op het gebied van de onafhankelijke rechtsstaat, het functioneren van de rechtsstaat, allerlei andere aspecten in de  relatie met Rusland of andere delen van de wereld, dat je die aan de orde stelt. Dus ik denk ook dat dat nodig is omdat dat landen die zich ook economisch aan het ontwikkelen zijn helpt om meer investeringen aan te trekken en meer zekerheid te bieden voor bedrijven, dat er ook langjarig in zo'n land perspectief is op een goede ontwikkeling, dus ook in die context stel ik het vaak aan de orde.

MOERLAND
Dat gaat u ook doen in China volgende week?

RUTTE
Ongetwijfeld zullen we het daarover hebben, ja.

BERGSMA (ANP)
U heeft vanochtend met Eurocommissaris Olli Rehn gesproken, heeft hij u al een oordeel gegeven over het begrotingsakkoord?

RUTTE
Nee

BERGSMA
Heeft u er niet naar gevraagd ook, begrijp ik naar?

RUTTE
Het gesprek dat ik met Olli Rehn had was echt als liberalen, er spelen natuurlijk allerlei zaken nu richting de Europese verkiezingen. Hij was in Den Haag voor gesprekken gisteravond met Jeroen Dijsselbloem, Christine Lagarde van IMF, hijzelf en Rasmussen van de Europese Centrale Bank. Ik heb hem daarna ontvangen vanochtend om te praten over een aantal kwesties die spelen in de aanloop naar de Europese verkiezingen volgend jaar. Maar die raken dus meer de liberale familie in Europa dan zijn portefeuille als commissaris op het terrein van de monetaire unie.

BERGSMA
Heeft u met hen, zijde van dezelfde politieke familie, ook besproken wie er de volgende voorzitter van de Europese Commissie zou moeten worden?

RUTTE
Nee.

BERGSMA
Nederland zal ook weer een Eurocommissaris voordragen, nu is de PvdA al heel erg lang niet aan de beurt geweest, bent u van mening dat het tijd wordt voor een PvdA'er als Eurocommissaris?

RUTTE
Over de Eurocommissaris hebben Diederik Samsom en ik in de formatie afgesproken dat we dat samen oplossen en daar geen ruzie over gaan maken en zo gaat het gebeuren.

BERGSMA
Zou Frans Timmermans een goede zijn?

RUTTE
Den Haag zit vol met goede politici, maar ik ga niet nu ze allemaal afvinken en daar een smiley of niet bij zetten, want dan kunnen we nog wel even doorgaan. Dus ik houd het even bij het vorige antwoord.

CATS (FINANCIEELE DAGBLAD)
Tijdens uw eerste kabinetsperiode zeiden de werkgevers al wanneer gaat Rutte nou eindelijk eens een keer naar China, Merkel is er al geweest, etc. u gaat nu naar China, is dit een gevolg van die oproep van VNO-NCW destijds en wat hoopt u voor hen binnen te spelen daar?

RUTTE
Het antwoord is nee en ten tweede als ik op reis ga neem ik altijd bedrijven mee, ook naar China gaan bedrijven mee, niet zo'n grote delegatie als naar Indonesië, want dat is een langer bezoek, China is een wat korter bezoek, maar er gaan wel een aantal grote ondernemingen mee en ik heb daarbij nooit persoonlijk een doel, wat ik ga binnenslepen voor die bedrijven. Het werkt zo dat door een politiek bezoek te combineren met een bedrijfsleven-missie, het over en weer deuren opent en over en weer ervoor zorgt dat zich economische kansen voordoen. Je kunt dat nooit van tevoren helemaal precies voorspellen, maar et feit dat er iedere keer weer, zoals naar Indonesië ook, over de 100 bedrijven zich inschrijven en een paar jaar geleden 90 bedrijven meegingen naar Rusland, vorig jaar bijna 90 bedrijven meegingen naar Turkije, laat zien dat het meestal succesvol is.

CATS
Maat dat heeft dus niet zoveel te maken met die oproep van destijds?

RUTTE
Nee

CATS
Oké, en Indonesië, wat verwacht u daarvan, er zouden nog wat lijken uit de kast kunnen komen, bijvoorbeeld woedende weduwen, nog vanuit de politionele acties destijds?

RUTTE
Ik merk heel sterk als ik met Indonesische politici spreek, of met de ambassadeur, of met anderen dat men heel erg naar de toekomst wil kijken, en dat wil ik ook, we hebben een hele sterke band natuurlijk, een historische band, maar ik merk heel snel, ook bij Indonesië, dat men het verleden het verleden wil laten en echt ook zo'n missie als deze en zo'n politiek bezoek als deze wil gebruiken om weer nieuwe accenten te zetten in de relatie.

VISCHJAGER
Meneer Rutte, u laat toe dat homo's in Rusland worden vervolgd asiel kunnen aanvragen in Nederland. De Russen zijn daar boos over, komt dat ooit nog eens goed tussen Nederland en Rusland?... een moeilijke vraag.

RUTTE
Dat is een misverstand, ik schrijf dat even… ik houd het maar even bij misverstand, dat is het kortst

VISCHJAGER
Oh…

RUTTE
Ja, oké, alsjeblieft. Goed weekend.