Campagne Alert Online

Toespraak | 29-10-2013

Dames en heren,

Dank u, mevrouw Albayrak, voor deze behartenswaardige woorden. Veel dank ook aan Shell voor de geboden gastvrijheid. Ik vind het een voortreffelijke keuze om de kick off van de nieuwe Alert Online campagne hier, in dit prachtige Shell-hoofdkantoor, te laten plaatsvinden. Tenslotte is Shell een van de belangrijkste private partners van de overheid, op weg naar een digitaal veilig Nederland.

Niet alleen is Shell een grote en zeer aansprekende multinational, die deel uitmaakt van een – internationale – vitale infrastructuur. Ook kan Shell voor veel bedrijven dienen als lichtend voorbeeld, waar het gaat om aandacht voor veiligheid. Van oudsher al voor de fysieke veiligheid – denk bijvoorbeeld maar aan de ontruimingsplannen die in elk gebouw, op elk boorplatform, tot in elke vergaderzaal aan toe, opvallend aanwezig zijn. En de laatste jaren ook steeds meer en beter waar het gaat om cyber security. Zo is Shell, mevrouw Albayrak refereerde er al aan, een prominent, zeer actief en gewaardeerd lid van de Nationale Cyber Security Raad.

Die aandacht voor cyber security is overigens lang niet zo vanzelfsprekend. Het heeft iets geks. Veel organisaties beschouwen aandacht voor fysieke veiligheid als iets volstrekt vanzelfsprekends. Maar van de risico’s die ze lopen in het digitale domein zijn ze zich vaak nog onvoldoende bewust. Of ze denken dat het daarmee wel los zal lopen. Dat is zoiets als op vakantie gaan en de voordeur zorgvuldig afsluiten met drie stevige sloten, terwijl je de achterdeur gewoon op een kier laat staan... Het meest recente Awareness Onderzoek laat weliswaar zien dat cyber security inmiddels wat scherper op het netvlies staat dan het afgelopen jaar, maar de noodzaak om de alertheid en de kennis op dit terrein te vergroten, is onverminderd groot! Sterker: nu is het zaak om het niet alleen te weten, maar er ook naar te handelen. De stap van onbewust naar bewust hebben we gemaakt; nu moeten we verder: van bewust naar bekwaam!

Er is, kortom, behoorlijk nog wat werk aan de winkel! Wil van Gemert, directeur Cyber Security bij de NCTV, zal daar zo meteen nader op ingaan. Maar één ding lijkt me nu al duidelijk: een stevige bewustwordingscampagne als Alert Online, waarvoor we vandaag de aftrap gaan geven, is beslist geen overbodige luxe!

Dames en heren, bewustmaking en vergroting van kennis, de twee doelen die we nastreven met Alert Online, vormen ook een belangrijke pijler onder de nieuwe Nationale Cyber Security Strategie. U zult zeggen: een nieuwe strategie? En de vorige dateert nog maar van anderhalf jaar geleden? Dat klopt. Maar u zult begrijpen: de ontwikkelingen in de digitale wereld gaan supersnel – plastisch uitgedrukt: met tientallen Gigabytes per seconde...  In die razendsnel veranderende wereld is het enorm belangrijk alert te blijven en in te spelen op kunnen inhouden.

Deze nieuwe Nationale Cyber Security Strategie bouwt voort op het fundament – het stevige fundament - dat we gelegd hebben met de eerste strategie. En daarbij leggen we de lat hoog: onze ambitie is – niets meer en niets minder – dan Nederland leidend maken op het gebied van cyber security!

Een stevige ambitie – maar voor minder doen we het niet. Zeker niet op dit belangrijke terrein van cyber security.
Nederland leading maken dus. Wat verstaan we daar precies onder?
• In de eerste plaats dat de Nederlandse samenleving op een veilige manier optimaal gebruik weet te maken van de voordelen van digitalisering
• Daarnaast willen we ook dat het Nederlandse bedrijfsleven en de wetenschap vooroplopen op het gebied van security- en privacy-by-design
• En – ten derde - dat Nederland, samen met zijn internationale partners, een vooruitstrevende coalitie vormt voor het beschermen van fundamentele rechten en waarden in het digitale domein.

Een drieledige ambitie dus, die we de komende jaren vorm gaan geven aan de hand van de volgende strategische doelstellingen voor 2016:

- Als Nederland zijn we weerbaar tegen cyberaanvallen en we beschermen onze vitale belangen in het cyberdomein
- We pakken cybercriminaliteit aan
- We investeren in veilige en privacy beschermende ICT-producten en –diensten
- We bouwen mee aan coalities voor vrijheid, veiligheid en vrede in het cyberdomein
- We beschikken over voldoende kennis en kunde op het gebied van cyber security en investeren in ICT-innovatie om onze cybersecurity doelstellingen te behalen.

Hoe gaan we dat doen? In de nieuwe Nationale Cyber Security Strategie hebben we 10 actielijnen geformuleerd, die ons naar deze toppositie moeten leiden. Daarbij – en dat zal u niet verbazen – is niet alleen een belangrijke taak weggelegd voor de overheid, maar ook voor private partners. En daarbij gaan we zelfs een stap verder dan in de eerste Strategie. Ging die nog uit van publiek-private samenwerking, in de nieuwe Strategie zetten we duidelijk de beweging in naar publiek-private participatie. En dat is een wezenlijk verschil. Het betekent niet alleen dat we meer van elkaar mogen verwachten, maar ook dat we elkaar mogen aanspreken op het behalen van concrete resultaten. Resultaten die we met elkaar hebben afgesproken.

Concreet: wat gaan we doen? Uit de vele maatregelen zal ik er enkele uitlichten:
• We gaan de eigen capaciteiten op het terrein van cyber security versterken. Het NCSC was al een computer emergency respons team. Nu gaan we het doorontwikkelen tot een security operations centre ten behoeve van alle samenwerkende partijen.
• Die versterking moet onder meer leiden tot betere risico-analyses en hogere veiligheidseisen. Maar ook – heel belangrijk – tot het beter delen van cruciale informatie.
• Via de Taskforce Cyber Security Onderwijs en de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek investeren we in onderwijs en onderzoek op het terrein van cyber security. Dit alles om ervoor te zorgen dat de BV Nederland – nu én in de toekomst – kan beschikken over goed opgeleide mensen. En dan bedoel ik over het gehele, brede spectrum: van elementaire ICT-gebruikers die vooral behoefte hebben aan basiskennis, tot hoogwaardige specialisten.
• En verder zal de overheid - waar nodig en mogelijk – op dit dossier ook meer sturend gaan optreden. Dit alles met als doel de digitale veiligheid van ons land verder te versterken en Nederland op het terrein van cyber security daadwerkelijk leidend te laten zijn.

Dames en heren, ik had het zojuist over kennis vergroten. Dat voert ons terug naar de campagne waarvoor we vandaag het startschot gaan geven: Alert Online. Immers: om alert te kunnen zijn, moet je wel eerst goed weten wat nu eigenlijk precies die risico’s zijn die je bedreigen, in de digitale wereld.

Alert Online 2013 wordt georganiseerd door de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding. De NCTV doet dat samen met - verheugende ontwikkeling - dit jaar al meer dan 50 partners! Partners, afkomstig uit overheid én bedrijfsleven. Publiek- private participatie – weet u nog? Het thema voor dit jaar is “Smart Security”: samen slim investeren om van Nederland de meest open, maar tegelijkertijd veilige samenleving te maken.

Op de campagnewebsite www.alertonline.nl kunt u de veelheid aan activiteiten, initiatieven en projecten zien die in het kader van deze awareness-week worden ondernomen. Ook het Awareness onderzoek en de Nationale Cyber Security Strategie - waar ik eerder over sprak – kunt u terugvinden op de site.
Een van de mooiste – en sterkste – punten aan de campagne vind ik overigens al die prima eigen activiteiten en initiatieven die onze partners onder de brede paraplu van Alert online ontplooien.
• Zo starten diverse bedrijven en overheidsinstellingen deze week hun eigen, interne cyber security awareness campagnes
• De NWO presenteert de Cyber Security Research Agenda – eveneens een moment om naar uit te kijken
• Er vinden verschillende masterclasses en seminars over cyber security plaats – onder meer georganiseerd door de Cyber Security Raad
• En het Openbaar Ministerie – u hebt er vast al over gehoord – heeft via Facebook  een week lang met jongeren gediscussieerd. Het OM wilde van hen zelf horen hoe zij tegen cybercrime aankijken en welke ideeën zij hebben voor de aanpak ervan. Dat sloeg aan! Elke campagnedag deden er méér jongeren mee. Ze gaven hun mening of suggesties aan de hand van herkenbare situaties, zoals het hacken van het schoolsysteem of het versturen van online bedreigingen. “Waarschuw ons actief voor de risico’s op internet en betrek ook school en ouders daarbij” was een vaak gehoord advies. Ook bleken veel jongeren zich te realiseren dat ze zelf voorzichtig moeten zijn. Bijvoorbeeld met het delen van wachtwoorden, of het versturen van afbeeldingen. De jongeren die het actiefst hebben meegedaan en met goede ideeën zijn gekomen, mogen als beloning een dag meelopen met de landelijk officier cybercrime.
• En zo zijn er nog veel meer uitstekende initiatieven in het kader van Alert Online. Het voert te ver om die hier allemaal te noemen. Wel kan ik u vast verklappen dat we tot besluit van de week nog een geweldige uitsmijter hebben: een Grand Conference, waarop een keur aan gezaghebbende sprekers op het terrein van cyber security acte de présence zal geven

Dames en heren, u hoort het: ik denk dat we niet snel genoeg met deze fantastische campagne kunnen starten! Dat moet uiteraard, in stijl, op digitale wijze gebeuren. Ik heb begrepen dat ik een virtuele knop moet aanklikken op deze iPad.

(NB: U krijgt de Ipad met de digitale rode knop nu aangereikt!)

En na al die waarschuwingen kan het natuurlijk niet anders dan dat die goed beveiligd is: er zit een viercijferige pincode op.

En nu ga ik iets doen waarvan ik u reeds bij voorbaat zeg: don’t try this at home – or at the office... Ik ga u mijn pincode geven: twee, acht, één, nul... Tezamen staan ze voor 28/10: vandaag, 28 oktober, de dag waarop Alert Online 2013 officieel van start gaat!

Ik wens alle deelnemende partners een goede, succesvolle campagne toe! Op naar Nederland als de meest open en veilige online samenleving!