Persconferentie na de ministerraad 11 oktober 2013

Mediatekst | 11-10-2013

Vandaag in de ministerraad uiteraard ook gesproken over de lopende begrotingsgesprekken. Dat zijn gesprekken met de vijf partijen die op het ministerie van Financiën aan tafel zitten. En ik kan vaststellen dat we daar nog steeds vooruitgang boeken. We zijn er nog niet. Het is een proces dat we stap voor stap willen doorlopen. Het belang van Nederland staat daarbij voor iedereen voorop. Bij iedereen die aan tafel zit. We voelen allemaal de noodzaak om een compromis mogelijk te maken, om een compromis te vinden. U kent onze opvatting als coalitie, belang van gezonde overheidsfinanciën, economisch herstel en een evenwichtige inkomensverdeling. Niet alleen om Nederland uit de crisis te halen, maar ook om ervoor te zorgen dat Nederland ook in de toekomst een land is waar het goed toeven is. Daarom ook is er bij alle deelnemende partijen de intentie om er gezamenlijk uit te komen en we hebben onszelf daarbij geen harde deadlines opgelegd. Het gaat hier om het resultaat. 

Dan hebben we ook het nieuws te horen gekregen vandaag dat de Nobelprijs voor de Vrede is toegekend aan de organisatie voor het verbod op chemische wapens, beter bekend als de OPCW. Een belangrijke opsteker, want de inspecteurs van de OPCW zijn net begonnen met de ontmanteling van het chemisch wapenarsenaal in Syrië. Dat is een hele lastige klus, waar de hele wereldgemeenschap achter staat. En deze prijs onderstreept die grote steun van de wereldgemeenschap. Er zit ook een Nederlands tintje aan: de OPCW is gevestigd in het kenmerkende halfronde gebouw tegenover het Catshuis hier in Den Haag. Bij het gebouw staat het monument ter nagedachtenis aan alle slachtoffers van chemische wapens. In 2007 onthuld door toen koningin Beatrix om te vieren dat de OPCW 10 jaar bestond. De organisatie zet zich al sinds 1997 in om te voorkomen dat deze afschuwelijke wapens, waar ook ter wereld ooit nog kunnen worden gebruikt. Het is dus zeer terecht dat het comité de Nobelprijs voor de Vrede heeft toegekend aan de OPCW.

WESTER (RTL)
Die onderhandelingen, stap voor stap gaat het verder, dat horen we al een paar dagen. Er worden meters gemaakt, stappen gezet, geen deadline. Maar heeft u enig idee wanneer het rond kan zijn?

RUTTE
Ik heb daar natuurlijk wel mijn private vermoedens over, maar ik spreek die niet uit omdat alles wat ik zeg over snelheid of wanneer het klaar zou kunnen zijn, ook reacties zou oproepen bij andere deelnemers aan de gesprekken. En het laatste wat ik wil doen als voorman van de coalitie is de kansen verkleinen dat we er gemeenschappelijk uitkomen door irritatie toe te voegen door mij openlijk uit te laten over deadlines. 

WESTER
Dat klinkt alsof het een heel delicaat proces is?

RUTTE

Het is uiteraard een heel delicaat proces. Er zijn drie oppositiepartijen die bereid zijn om verantwoordelijkheid te nemen voor belangrijke aspecten van een politieke koers voor Nederland, waar het betreft onze financiën, de economie en allerlei aspecten van die economie. Het zijn oppositiepartijen, zij zijn bereid die verantwoordelijkheid te nemen. Uiteraard is dat een delicaat proces. 

WESTER

U zou het niet erg vinden als de onderhandelingen nog even voortduren na het weekeinde?

RUTTE

Niet langer dan nodig is. Maar hier telt het resultaat en als het nodig is, gaan we dinsdag verder. 

WESTER

Even heel iets anders. Kookte u niet van woede toen u de reactie van de Russen zag op wat zich afgespeeld heeft in Scheveningen bij de Russische diplomaat?

RUTTE

Ik probeer ten aanzien van de buitenlandse politieke verhoudingen altijd zo neutraal van emoties mij daarmee te verhouden. We hebben ook moeten vaststellen dat wat daar gebeurd is, in strijd is met de conventie van Wenen, daarom zijn er ook excuses aangeboden, terwijl we tegelijkertijd ook natuurlijk begrip hebben voor het feit dat de politie heeft opgetreden, gegeven ook de situatie zoals ze die daar hebben aangetroffen. 

WESTER

Staat u vierkant achter de agenten die daar hebben opgetreden?

RUTTE

In die zin dat ik begrip heb voor wat de agenten hebben gedaan, als politiemensen, maar tegelijkertijd wel moet vaststellen dat wat daar gebeurd is in strijd is met de conventie van Wenen en om die reden ook noodzaakt dat we excuses hebben aangeboden. 

WESTER

Excuses, maar de Russen willen nu ook strafmaatregelen tegen de agenten. 

RUTTE

Die zijn wat ons betreft, wat betreft de Staat der Nederlanden, niet aan de orde en ook het feitenrelaas geeft daartoe geen enkele aanleiding. 

WESTER

Gaat u dat Poetin ook zelf uitleggen?

RUTTE

Zo die gelegenheid zich voordoet zal ik dat doen. Het is gebruikelijk dat bij dit type conflicten nu eerst ambassadeurs en ministers van Buitenlandse Zaken aan zet zijn, maar natuurlijk als het dienstig is dat ik daar een rol in speel, dan zal ik die ook rechtstreeks pakken. 

WESTER

Stel dat nou Nederlandse diplomaat elders op de wereld dit had uitgehaald, hoe zou de Nederlandse reactie dan geweest zien ten aanzien van die diplomaat?

RUTTE

Dan zullen wij het feitenrelaas willen hebben. We zouden precies willen weten wat er gebeurd is en ik kan niet in ‘als dan’ situatie spreken, want dat zal altijd in alle gevallen weer anders zijn, maar vanzelfsprekend: als er een incident zich voordoet, is dat: een, precies de feiten op een rij hebben en op basis daarvan ook de vervolgstappen zetten. 

WESTER

U zou dus niet op voorhand zo hoog van de toren hebben geblazen?

RUTTE

Ik ga geen commentaar indirect geven op het optreden van de Russische autoriteiten. Die hebben gereageerd zoals ze hebben gereageerd. Ik neem daar kennis van. In de context van het antwoord dat ik gaf op uw eerste vraag. En ook met die mindset. En we proberen stap voor stap ervoor te zorgen dat we de feiten op tafel hebben, dat we daar met de Russen over in gesprek zijn en ervoor te zorgen dat wij ook gezamenlijk tot een beeld komen wat er nu precies gebeurd is. 

WESTER

Schaadt dit de verhouding tussen Rusland en Nederland niet?

RUTTE

Dat hoeft niet. Het kan als we het met elkaar niet goed aanpakken. Maar ik denk dat we er allebei belang bij hebben, en ook een heel langjarige relatie hebben die ver teruggaat in de geschiedenis… Nog vandaag is Sharon Dijksma, sms’te mij vanmorgen toen ze om 9 uur in het vliegtuig stapte in Moskou, heeft daar voor 13,5 miljoen euro contracten gesloten in de agrarische sector, op het terrein van allerlei zaken die te maken hebben met landbouwmachines, producten, etcetera. Dus we zijn ook gewoon met elkaar, ook tijdens deze situatie – en het uitzoeken van wat hier gebeurd is – zijn we gewoon met elkaar zaken aan het doen. 

WESTER

En het bezoek van de Koning en Koningin over een aantal weken aan Rusland gaat ook gewoon door?

RUTTE

Dat gaat gewoon door. 

VAN DER WULP (NOS)

U zei: als wij dit handig aanpakken: hoe beoordeelt u de Facebook-post van minister Timmermans een dag na zijn excuses aan de Russen?

RUTTE

Die beoordeel ik ook in de context van wat hij er zelf over gezegd heeft. U refereert aan de Ediath Piaf: je ne regrette rien. Hij heeft ook later zelf, toen daar iets over ontstond, dit was dacht ik ter gelegenheid van het herdenken van het jubileum, sterfdag of in ieder geval van mevrouw Piaf, heeft hij ook later uitgelegd dat het niets te maken had met de excuses aan Rusland. 

VAN DER WULP

Had hij niet kunnen weten dat die link makkelijk gelegd zou worden?

RUTTE

Die link is gelegd. En wat je volgens mij moet doen als je iets doet en het legt en link en je hebt die link niet bedoeld, dan leg je uit dat de link niet bedoeld was. En dat heeft hij ook keurig gedaan. 

VAN DER WULP

Maar past dat dan in dat handige aanpakken van deze situatie?

RUTTE

Ja, door meteen uit te leggen als blijkbaar een misverstand ontstaat, door direct uit te leggen dat er een misverstand is. 

VAN DER WULP

U legt nog geen Facebook verbod op aan minister Timmermans?

RUTTE

Nee. 

VAN DER WULP

Niet eens aan gedacht?

RUTTE

Nee. 

VERBEEK (BNR)

U zegt: als het nodig is gaan we dinsdag verder. Laat u maandag buiten beschouwing vanwege de Brusselse verplichting van Dijsselbloem?

RUTTE

Ja. De opbouw iedere dag die we nu geleidelijk aan ontwikkeld hebben, is dat er overdag allerlei zaken ambtelijk worden voorbereid en uitgezocht, dat dan meestal blijkt deze week ook, in de middag de financieel woordvoerders bij elkaar komen onder leiding van Dijsselbloem en ’s avonds Dijsselbloem en ik dan weer samenkomen met de fractievoorzitters en financieel woordvoerders – in het begin van de week ook trouwens de woordvoerders op andere terreinen om met elkaar te kijken naar waar we staan en hoe we vervolgstappen zetten. 

VERBEEK

En dat kan dus maandag niet?

RUTTE

Nee, voor dat proces is het echt belangrijk dat Dijsselbloem er zelf bij is omdat hij ook natuurlijk toegang heeft tot het departement. Laten we zeggen ook het hele dossier als geen ander het totale overzicht heeft. Dus ik denk dat we maandag gewoon echt zouden moeten schrappen.

VERBEEK

Maar de zondag was al geschrapt?

RUTTE

Ja, maar luister: we willen het zo snel mogelijk doen, maar het is niet zo dat deze zaak hangt op een enkele dag. 

DU PRE (VOLKSKRANT)

Wat hoopt u te bereiken?

RUTTE

Als het af is, zult u zien wat er af is. 

DU PRE

Maar al die mensen die we bij al die nachtelijke vergaderingen zien, kunnen we ervan uitgaan dat dit voorlopig voor het laatst is, of is dit het begin van een proces dat we komend jaar nog heel vaak herhaald zullen zien?

RUTTE

Ik moet naar het vorige antwoord verwijzen. Want alles wat ik nu zeg over wat er af is als het af is, dat kan ook weer reacties oproepen bij andere deelnemers aan de gesprekken en dat wil ik niet. Want ik wil niets zeggen hier in deze persconferentie of elders in de richting van de media wat kan leiden tot reacties van andere deelnemers aan de gesprekken, waardoor de gesprekken zelf minder snel voortgang hebben.

DU PRE

Hoe belangrijk is dit voor u? 

RUTTE

Het is in die zin natuurlijk buitengewoon relevant omdat wij zoeken naar een breder draagvlak voor belangrijke elementen van het financieel, sociaaleconomisch beleid van het kabinet in een tijd waarin Nederland de eerste hele voorzichtige tekenen ziet van een heel voorzichtig herstel. We komen natuurlijk uit een zware periode. Het is nu zaak dat we ook de goede maatregelen nemen om dat hele voorzichtige herstel te begeleiden en daarbij past een breed politiek draagvlak. 

DU PRE

Breder dan de begroting voor 2014, wat u betreft?

RUTTE

Dat is eigenlijk de vraag die u eerder stelde, en ik moet echt zeggen: ik kan vertellen wat er af is, als het af is. 

VAN DER AA (ALGEMEEN DAGBLAD)

Hoe beoordeelt u het vastlopen in de Senaat? En komt dat dan ook weer op de onderhandelingstafel in een of andere vorm terug?

RUTTE

Die staan daar op zichzelf los van en ze zijn geschorst, de besprekingen en dat betekent dat wij als kabinet de komende tijd zullen beraden hoe wij de besprekingen ook met de Eerste Kamer verder zullen voortzetten, teneinde zo mogelijk te komen tot een vruchtbare afronding. 

VAN DER AA

Weekers zei dat dat geld gaat kosten, dat het vertraging oploopt. 

RUTTE

Als de vertraging te lang duurt, kan het geld gaan kosten. Maar in die mate van vertraging zitten we nog niet. Maar als we te lang wachten. Dat is overigens niet op een datum precies te prikken, maar de pensioenfondsen en verzekeraars moeten wel voldoende tijd hebben ter voorbereiding van de aanpassingen op het terrein van de fiscale voorzieningen voor het pensioensparen in de zogenaamde Witteveenkader. En als dat te lang zou duren, maar zover zijn we nog niet, dan zou dat geld kosten. 

VAN DER AA

U verwacht dat dat redelijk snel weer richting parlement kan?

RUTTE

Ik zet er geen tijdsklem nu op, anders dan dat ik vaststel dat we niet onmiddellijk al in een situatie nu zijn waarin uitstel nu, vanwege de situatie in de Eerste Kamer en de noodzaak voor nader beraad, dat dat niet onmiddellijk nu leidt tot extra kosten. 

VAN DER AA

En dat ligt helemaal niet op tafel bij de huidige onderhandelingen?

RUTTE

Precies waar we over onderhandelen, kan ik niets zeggen. Maar u kunt ervan uitgaan dat het natuurlijk in principe losstaat van die gesprekken want die gesprekken gaan natuurlijk over waar we over in gesprek waren op Prinsjesdag. Deze plannen liggen thans in de Senaat en dan zou het ook gek zijn als die in bespreking zijn bij fractievoorzitters van partijen die vertegenwoordigd zijn in de Tweede Kamer. 

MIKKERS (TELEGRAAF)

Over de pensioenen: kunt u uitleggen: hoe heeft het zover kunnen komen dat het is vastgelopen in de Senaat? U weet al een halfjaar dat daar problemen zijn, althans dat de oppositie grote bezwaren had tegen de plannen die het kabinet voorstelde, en toch is het blijkbaar niet gelukt om tot overeenstemming te kunnen komen. 

RUTTE

Het debat is niet afgerond in de Senaat. Wij weten nu welke wensen daar precies leven. En natuurlijk zijn er contacten ook achter de schermen, maar ook in het debat zelf is dat nu goed besproken en is er inzicht in wensen die leven bij politieke partijen. Het is nu zaak aan het kabinet om stappen zowel op inhoud als proces te zetten zodanig dat we komen tot meerderheden. 

MIKKERS

Maar is er de afgelopen weken, maanden nou iets gebeurd in de onderhandeling  met de oppositie? Want u heeft telkens gezegd, ik heb het u vaker gevraagd, en u zei altijd: we zijn ermee bezig. Maar afgelopen dinsdag was het zover en er was gewoon geen meerderheid. 

RUTTE

Het is ook niet zo in Nederland dat je alles achter de schermen kunt doen. Er moeten ook dingen zichtbaar zijn. Er worden accenten gezet, partijen geven hun opvattingen, kleuren in wat wellicht ook in informele gesprekken al gezegd is of geven er extra accenten aan. Dat leidt tot een totaal complex en samenstel aan feiten en gegevens die het kabinet nu noodzaken om die te bezien in het licht van onze eigen voorstellen, zodanig dat die leiden tot een meerderheid. 

MIKKERS

Nu heeft het ook financieel een en ander aan gevolgen als het niet door kan gaan zoals voorgesteld. Waar houdt u rekening mee?

RUTTE

Ik houd er rekening mee dat het kabinet nu genoodzaakt is om op basis van de discussies en gesprekken in de Eerste Kamer, de eerste termijn die daar heeft plaatsgevonden en het feit dat de zaak geschorst is, het vorige antwoord eigenlijk dat ik gaf, dat wij nu gehouden zijn om het geheel van het feitencomplex te bezien en verstandig stappen voorwaarts te zetten zodanig dat er een meerderheid komt voor voorstellen van het kabinet en ongetwijfeld ook de noodzakelijke aanpassingen teneinde partijen van de oppositie te competeren. Dat is het normale parlementaire proces. 

MIKKERS

Gaat dat geld kosten?

RUTTE

Dat zou het kabinet.. het ware te voorkomen. Er liggen natuurlijk verschillende wensen in de Eerste Kamer. Er liggen wensen op het terrein van zekerheid over premiedaling, of in ieder geval een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid van premiedaling. Daarnaast bestaan er opvattingen en die hangen deels samen met wensen ten aanzien van premiedaling en de aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid daarvan, namelijk op het terrein van de precieze opbouwpercentages van het Witteveenkader. Maar die twee zijn natuurlijk voor een deel ook politiek door een aantal zaken die bij het debat zijn ingebracht, gelinkt. Dus het kabinet kijkt nu naar het geheel van het spectrum. 

MIKKERS

Maar een hoger opbouwpercentage, dat is volgens mij wel een realiteit die de oppositie eist. Dat betekent dat dat u geld gaat kosten. 

RUTTE

We bekijken het hele feitencomplex en wij proberen dat zodanig te doen dat wij maximaal rekening houden met wensen die bij oppositiepartijen in de Eerste Kamer leven, die Senatoren hebben ingebracht. Maar uiteraard proberen we dat ook zodanig te doen dat dat leidt tot geen of minimale extra financieel beslag, want dat moet dan ook weer gedekt worden. Dus dat is wat we nu aan het doen zijn. Dat zijn we allemaal aan het bekijken en dat moet leiden tot een oriëntatie en dat zal de komende weken en maanden verder zijn gevolg krijgen. 

MIKKERS

Op welke termijn hoopt u hierover overeenstemming te kunnen bereiken?

RUTTE

De komende weken zullen we daar de volgende stappen in zetten. Ik ga daar nu geen tijdsstem op zetten. 

BERENTSEN (FINANCIEELE DAGBLAD)

Heeft u er spijt van dat u zich niet eerder met de oppositie heeft verstaan en dan met name in de Tweede Kamer? U gaf al aan: er zullen aanpassingen noodzakelijk zijn, die zullen dan ook weer eerst door de Tweede Kamer moeten. 

RUTTE

Zuiver staatsrechtelijk gebeurt er niets vreemds. Er is een plan van het kabinet, daarop zijn allerlei opvattingen gegeven tijdens de behandeling in de Tweede Kamer. Dat plan is daar aangenomen. Vervolgens is het plan nu in behandeling in de Eerste Kamer, ook daar worden opvattingen gegeven door verschillende politieke formaties en die opvattingen zijn we nu aan het bezien in het licht van de noodzaak om te komen tot een meerderheid. 

BERENTSEN

Maar u wist in de Tweede Kamer al dat u een vijandige Eerste Kamer tegenover u zou treffen als u de voltallige oppositie in de Tweede Kamer zou trotseren, dat heeft u gedaan. Heeft u daar nu achteraf spijt van?

RUTTE

We wisten natuurlijk dat toen de behandeling klaar was in de Tweede Kamer, dat de behandeling in de Eerste Kamer een vorm zou krijgen waarin het debat scherp gevoerd zou worden. tegelijkertijd zou ik ervoor willen waken om een directe link te leggen tussen de opvattingen van fracties in de Tweede Kamer en de Eerste Kamer. De Eerste Kamer maakt zijn eigen afwegingen. Als ik ook het debat door mijn ogen bezie, dan merk ik dat er ook allerlei accenten zijn gezet en aspecten zijn benadrukt die deels in lijn liggen met allerlei opvattingen van de Tweede Kamer. Ook vaak raken aan de typische specifieke rol van de Eerste Kamer, waar het betreft de in hun ogen mogelijke kritiek op de precieze kwaliteit van wetgeving, op uitvoeringsaspecten. Dat zijn allemaal zaken waar de Senaat zich traditioneel en ook in dit debat, naast natuurlijk een aantal meer politieke afwegingen, mee bezighoudt. Kabinet moet nu dat geheel bezien en heeft natuurlijk de ambitie om dit plan aan een meerderheid te helpen en realiseert zich dat daarvoor stappen gezet moeten worden. Ook richting oppositiepartijen. 

BERENTSEN

Ik vraag het ook omdat Slob gisteren zei dat het kabinet ook rond deze begroting wel erg laat naar de oppositie toe is gekomen. Deelt u die mening dat u beter eerder met de oppositie in overleg had kunnen gaan in plaats van op deze herfstige dagen?

RUTTE

U maakt het bijna poëtisch nu. Ik ben geneigd daar nu niet op te reageren. We zijn nu in gesprek met verschillende partijen om te komen tot een bredere basis onder het sociaal financieel-economisch beleid van dit land. En ik zou nu niet willen reageren op allerlei bespiegelingen over wat eerder of later had gekund. 

BERENTSEN

Ik vraag het ook daarom omdat u zelf zei: alle partijen die aan tafel zitten, hebben het landsbelang voor ogen. Is het soort proces dat we nu meemaken in het belang van het land volgens u?

RUTTE

Als daar een goede uitkomst uitkomt wel. Zeker. 

DE RUITER (ANP)

Wat betekent het herbezinnen op die pensioenplannen voor het sociaal akkoord?

RUTTE

Vanzelfsprekend bezien wij het hele feitencomplex zoals het er ligt in de context van onze opvattingen als kabinet. En die vinden deels natuurlijk ook de reflectie vanuit het sociaal akkoord, wat daar afgesproken is over de excedentregeling. 

DE RUITER

Maar blijft het sociaal akkoord wat dat betreft overeind?

RUTTE

Dat is natuurlijk de ambitie van het kabinet, om dat te doen. Vanzelfsprekend. 

DE RUITER

Kan dat als je die plannen zodanig moet wijzigen om de eisen van de oppositie tevreden te stellen?

RUTTE

Ik denk dat dat kan. Ook op dit punt het sociaal akkoord overeind houden. Dat willen we ook. Dat we een sociaal akkoord hebben gesloten. Dus ook op dit punt willen we dat graag overeind houden. 

DE RUITER

Maar staatssecretaris Weekers zei net dat er wel weer goed overleg plaats zal moeten vinden met de sociale partners. Hij wil wel weer met ze om tafel. Dus dat betekent dat er wellicht veranderingen aankomen?

RUTTE

Het sociaal akkoord is niet een… het is meer symfonie van Beethoven dan van Mozart. Als je een symfonie van Mozart hebt, daar kun je geen noot uit weghalen, die is van a tot z opgeschreven, Beethoven is een worsteling. Daar denk je… daar kun je nog in tempo, in de precieze maatvoering, kun je nog boetseren. Zo is het sociaal akkoord. Het sociaal akkoord is geen symfonie van Mozart, het sociaal akkoord is veel meer een symfonie van Beethoven en dan betekent dat waar het betreft de uitvoering van het sociaal akkoord; omzetting in wetgeving, er natuurlijk heel regelmatig overleg zal zijn met sociale partners. Dat is volstrekt normaal. 

VERSTEEGH (POWNED)

Het Nederland-Rusland jaar is verworden tot een koude oorlog. Er wordt in het Russische parlement inmiddels gesproken over de [onverstaanbaar, red.] vloot hier naartoe sturen en het boycotten van Nederlandse producten. U bent natuurlijk een voorvechter voor het Nederlandse bedrijfsleven en premier van dit land. Wanneer laat u van zich horen?

RUTTE

Het is gebruikelijk bij dit type discussies die in eerste plaats ook diplomatiek zijn, dat ambassadeurs en ministers van Buitenlandse Zaken daar het woord voeren. Ook om te voorkomen dat je te snel escaleert naar het niveau van een regeringsleider. Dus daarom hoort u mij daar niet over in een directe relatie nu met Rusland. En ik stel overigens vast dat, ik zei het net tegen collega’s van u, vandaag toen Dijksma terugkeerde uit Moskou met 13,5 miljoen euro aan contracten en afspraken op het terrein van de agrarische sector. Dus wij zijn, u benadrukt dat terecht, onze economische banden met Rusland, we zijn aan het zakendoen. 

VERSTEEGH

U zegt: 13,5 miljoen. Dat is hartstikke mooi, maar we hebben het wel over 7 miljard export per jaar aan kaas, tulpen, Heinekenbier. Wat nu als dat misgaat nu?

RUTTE

Dat is een alsdan vraag en u weet, ik beantwoord nooit alsdan vragen. 

VERSTEEGH

Op dit moment wordt in het Russische parlement gezegd: we moeten Nederlandse producten gaan boycotten. 

RUTTE

Het is niet ongebruikelijk dat wanneer er een diplomatieke kwesties speelt, dat ook in de politiek natuurlijk daar reflecties op zijn en dat individuele parlementsleden zich daarover uiten. Dan is het zaak ten aanzien van de relatie goedhouden en het conflict weer terugbrengen tot proporties waarmee we het ook kunnen oplossen, om niet op iedere reflectie in te gaan. 

VERSTEEGH

Naar hoe beleeft u nu het Nederland-Rusland jaar tot nu toe?

RUTTE

Ik heb het bezoek van de president aan Nederland op 8 april buitengewoon gewaardeerd. We hebben heel goed gesproken. Ik heb zelf daarna een bezoek gebracht aan Sint-Petersburg, het internationaal economisch forum, heb daar een uitgebreide lunch gehad met dezelfde Russische president. Ik heb in januari een lang gesprek gehad in het kader van mijn bezoek aan Davos met Medvedev. Dat zijn hele goede contacten. De handelsrelaties zijn heel sterk. We hebben een hele oude lange diepe band met Rusland. Je hoeft in Rusland maar te beginnen over tsaar Peter en het kanalenplan van Amsterdam versus de lay-out van Sint-Petersburg en mensen herkennen ook onmiddellijk die hele traditie. Er zijn veel Russische woorden die rechtstreeks uit de Nederlandse scheepsbouw komen. Aan alle kanten, geschiedenis, verleden als heden als toekomst hebben wij een sterke band. Er is nu een diplomatieke kwestie en die proberen we zo goed mogelijk op te lossen. 

Vandaag in de ministerraad uiteraard ook gesproken over de lopende begrotingsgesprekken. Dat zijn gesprekken met de vijf partijen die op het ministerie van Financiën aan tafel zitten. En ik kan vaststellen dat we daar nog steeds vooruitgang boeken. We zijn er nog niet. Het is een proces dat we stap voor stap willen doorlopen. Het belang van Nederland staat daarbij voor iedereen voorop. Bij iedereen die aan tafel zit. We voelen allemaal de noodzaak om een compromis mogelijk te maken, om een compromis te vinden. U kent onze opvatting als coalitie, belang van gezonde overheidsfinanciën, economisch herstel en een evenwichtige inkomensverdeling. Niet alleen om Nederland uit de crisis te halen, maar ook om ervoor te zorgen dat Nederland ook in de toekomst een land is waar het goed toeven is. Daarom ook is er bij alle deelnemende partijen de intentie om er gezamenlijk uit te komen en we hebben onszelf daarbij geen harde deadlines opgelegd. Het gaat hier om het resultaat. 

Dan hebben we ook het nieuws te horen gekregen vandaag dat de Nobelprijs voor de Vrede is toegekend aan de organisatie voor het verbod op chemische wapens, beter bekend als de OPCW. Een belangrijke opsteker, want de inspecteurs van de OPCW zijn net begonnen met de ontmanteling van het chemisch wapenarsenaal in Syrië. Dat is een hele lastige klus, waar de hele wereldgemeenschap achter staat. En deze prijs onderstreept die grote steun van de wereldgemeenschap. Er zit ook een Nederlands tintje aan: de OPCW is gevestigd in het kenmerkende halfronde gebouw tegenover het Catshuis hier in Den Haag. Bij het gebouw staat het monument ter nagedachtenis aan alle slachtoffers van chemische wapens. In 2007 onthuld door toen koningin Beatrix om te vieren dat de OPCW 10 jaar bestond. De organisatie zet zich al sinds 1997 in om te voorkomen dat deze afschuwelijke wapens, waar ook ter wereld ooit nog kunnen worden gebruikt. Het is dus zeer terecht dat het comité de Nobelprijs voor de Vrede heeft toegekend aan de OPCW.

WESTER (RTL)

Die onderhandelingen, stap voor stap gaat het verder, dat horen we al een paar dagen. Er worden meters gemaakt, stappen gezet, geen deadline. Maar heeft u enig idee wanneer het rond kan zijn?

RUTTE

Ik heb daar natuurlijk wel mijn private vermoedens over, maar ik spreek die niet uit omdat alles wat ik zeg over snelheid of wanneer het klaar zou kunnen zijn, ook reacties zou oproepen bij andere deelnemers aan de gesprekken. En het laatste wat ik wil doen als voorman van de coalitie is de kansen verkleinen dat we er gemeenschappelijk uitkomen door irritatie toe te voegen door mij openlijk uit te laten over deadlines. 

WESTER

Dat klinkt alsof het een heel delicaat proces i?

RUTTE

Het is uiteraard een heel delicaat proces. Er zijn drie oppositiepartijen die bereid zijn om verantwoordelijkheid te nemen voor belangrijke aspecten van een politieke koers voor Nederland, waar het betreft onze financiën, de economie en allerlei aspecten van die economie. Het zijn oppositiepartijen, zij zijn bereid die verantwoordelijkheid te nemen. Uiteraard is dat een delicaat proces. 

WESTER

U zou het niet erg vinden als de onderhandelingen nog even voortduren na het weekeinde?

RUTTE

Niet langer dan nodig is. Maar hier telt het resultaat en als het nodig is, gaan we dinsdag verder. 

WESTER

Even heel iets anders. Kookte u niet van woede toen u de reactie van de Russen zag op wat zich afgespeeld heeft in Scheveningen bij de Russische diplomaat?

RUTTE

Ik probeer ten aanzien van de buitenlandse politieke verhoudingen altijd zo neutraal van emoties mij daarmee te verhouden. We hebben ook moeten vaststellen dat wat daar gebeurd is, in strijd is met de conventie van Wenen, daarom zijn er ook excuses aangeboden, terwijl we tegelijkertijd ook natuurlijk begrip hebben voor het feit dat de politie heeft opgetreden, gegeven ook de situatie zoals ze die daar hebben aangetroffen. 

WESTER

Staat u vierkant achter de agenten die daar hebben opgetreden?

RUTTE

In die zin dat ik begrip heb voor wat de agenten hebben gedaan, als politiemensen, maar tegelijkertijd wel moet vaststellen dat wat daar gebeurd is in strijd is met de conventie van Wenen en om die reden ook noodzaakt dat we excuses hebben aangeboden. 

WESTER

Excuses, maar de Russen willen nu ook strafmaatregelen tegen de agenten. 

RUTTE

Die zijn wat ons betreft, wat betreft de Staat der Nederlanden, niet aan de orde en ook het feitenrelaas geeft daartoe geen enkele aanleiding. 

WESTER

Gaat u dat Poetin ook zelf uitleggen?

RUTTE

Zo die gelegenheid zich voordoet zal ik dat doen. Het is gebruikelijk dat bij dit type conflicten nu eerst ambassadeurs en ministers van Buitenlandse Zaken aan zet zijn, maar natuurlijk als het dienstig is dat ik daar een rol in speel, dan zal ik die ook rechtstreeks pakken. 

WESTER

Stel dat nou Nederlandse diplomaat elders op de wereld dit had uitgehaald, hoe zou de Nederlandse reactie dan geweest zien ten aanzien van die diplomaat?

RUTTE

Dan zullen wij het feitenrelaas willen hebben. We zouden precies willen weten wat er gebeurd is en ik kan niet in ‘als dan’ situatie spreken, want dat zal altijd in alle gevallen weer anders zijn, maar vanzelfsprekend: als er een incident zich voordoet, is dat: een, precies de feiten op een rij hebben en op basis daarvan ook de vervolgstappen zetten. 

WESTER

U zou dus niet op voorhand zo hoog van de toren hebben geblazen?

RUTTE

Ik ga geen commentaar indirect geven op het optreden van de Russische autoriteiten. Die hebben gereageerd zoals ze hebben gereageerd. Ik neem daar kennis van. In de context van het antwoord dat ik gaf op uw eerste vraag. En ook met die mindset. En we proberen stap voor stap ervoor te zorgen dat we de feiten op tafel hebben, dat we daar met de Russen over in gesprek zijn en ervoor te zorgen dat wij ook gezamenlijk tot een beeld komen wat er nu precies gebeurd is. 

WESTER

Schaadt dit de verhouding tussen Rusland en Nederland niet?

RUTTE

Dat hoeft niet. Het kan als we het met elkaar niet goed aanpakken. Maar ik denk dat we er allebei belang bij hebben, en ook een heel langjarige relatie hebben die ver teruggaat in de geschiedenis… Nog vandaag is Sharon Dijksma, sms’te mij vanmorgen toen ze om 9 uur in het vliegtuig stapte in Moskou, heeft daar voor 13,5 miljoen euro contracten gesloten in de agrarische sector, op het terrein van allerlei zaken die te maken hebben met landbouwmachines, producten, etcetera. Dus we zijn ook gewoon met elkaar, ook tijdens deze situatie – en het uitzoeken van wat hier gebeurd is – zijn we gewoon met elkaar zaken aan het doen. 

WESTER

En het bezoek van de Koning en Koningin over een aantal weken aan Rusland gaat ook gewoon door?

RUTTE

Dat gaat gewoon door. 

VAN DER WULP (NOS)

U zei: als wij dit handig aanpakken: hoe beoordeelt u de Facebook-post van minister Timmermans een dag na zijn excuses aan de Russen?

RUTTE

Die beoordeel ik ook in de context van wat hij er zelf over gezegd heeft. U refereert aan de Ediath Piaf: je ne regrette rien. Hij heeft ook later zelf, toen daar iets over ontstond, dit was dacht ik ter gelegenheid van het herdenken van het jubileum, sterfdag of in ieder geval van mevrouw Piaf, heeft hij ook later uitgelegd dat het niets te maken had met de excuses aan Rusland. 

VAN DER WULP

Had hij niet kunnen weten dat die link makkelijk gelegd zou worden?

RUTTE

Die link is gelegd. En wat je volgens mij moet doen als je iets doet en het legt en link en je hebt die link niet bedoeld, dan leg je uit dat de link niet bedoeld was. En dat heeft hij ook keurig gedaan. 

VAN DER WULP

Maar past dat dan in dat handige aanpakken van deze situatie?

RUTTE

Ja, door meteen uit te leggen als blijkbaar een misverstand ontstaat, door direct uit te leggen dat er een misverstand is. 

VAN DER WULP

U legt nog geen Facebook verbod op aan minister Timmermans?

RUTTE

Nee. 

VAN DER WULP

Niet eens aan gedacht?

RUTTE

Nee. 

VERBEEK (BNR)

U zegt: als het nodig is gaan we dinsdag verder. Laat u maandag buiten beschouwing vanwege de Brusselse verplichting van Dijsselbloem?

RUTTE

Ja. De opbouw iedere dag die we nu geleidelijk aan ontwikkeld hebben, is dat er overdag allerlei zaken ambtelijk worden voorbereid en uitgezocht, dat dan meestal blijkt deze week ook, in de middag de financieel woordvoerders bij elkaar komen onder leiding van Dijsselbloem en ’s avonds Dijsselbloem en ik dan weer samenkomen met de fractievoorzitters en financieel woordvoerders – in het begin van de week ook trouwens de woordvoerders op andere terreinen om met elkaar te kijken naar waar we staan en hoe we vervolgstappen zetten. 

VERBEEK

En dat kan dus maandag niet?

RUTTE

Nee, voor dat proces is het echt belangrijk dat Dijsselbloem er zelf bij is omdat hij ook natuurlijk toegang heeft tot het departement. Laten we zeggen ook het hele dossier als geen ander het totale overzicht heeft. Dus ik denk dat we maandag gewoon echt zouden moeten schrappen.

VERBEEK

Maar de zondag was al geschrapt?

RUTTE

Ja, maar luister: we willen het zo snel mogelijk doen, maar het is niet zo dat deze zaak hangt op een enkele dag. 

DU PRE (VOLKSKRANT)

Wat hoopt u te bereiken?

RUTTE

Als het af is, zult u zien wat er af is. 

DU PRE

Maar al die mensen die we bij al die nachtelijke vergaderingen zien, kunnen we ervan uitgaan dat dit voorlopig voor het laatst is, of is dit het begin van een proces dat we komend jaar nog heel vaak herhaald zullen zien?

RUTTE

Ik moet naar het vorige antwoord verwijzen. Want alles wat ik nu zeg over wat er af is als het af is, dat kan ook weer reacties oproepen bij andere deelnemers aan de gesprekken en dat wil ik niet. Want ik wil niets zeggen hier in deze persconferentie of elders in de richting van de media wat kan leiden tot reacties van andere deelnemers aan de gesprekken, waardoor de gesprekken zelf minder snel voortgang hebben.

DU PRE

Hoe belangrijk is dit voor u? 

RUTTE

Het is in die zin natuurlijk buitengewoon relevant omdat wij zoeken naar een breder draagvlak voor belangrijke elementen van het financieel, sociaaleconomisch beleid van het kabinet in een tijd waarin Nederland de eerste hele voorzichtige tekenen ziet van een heel voorzichtig herstel. We komen natuurlijk uit een zware periode. Het is nu zaak dat we ook de goede maatregelen nemen om dat hele voorzichtige herstel te begeleiden en daarbij past een breed politiek draagvlak. 

DU PRE

Breder dan de begroting voor 2014, wat u betreft?

RUTTE

Dat is eigenlijk de vraag die u eerder stelde, en ik moet echt zeggen: ik kan vertellen wat er af is, als het af is. 

VAN DER AA (ALGEMEEN DAGBLAD)

Hoe beoordeelt u het vastlopen in de Senaat? En komt dat dan ook weer op de onderhandelingstafel in een of andere vorm terug?

RUTTE

Die staan daar op zichzelf los van en ze zijn geschorst, de besprekingen en dat betekent dat wij als kabinet de komende tijd zullen beraden hoe wij de besprekingen ook met de Eerste Kamer verder zullen voortzetten, teneinde zo mogelijk te komen tot een vruchtbare afronding. 

VAN DER AA

Weekers zei dat dat geld gaat kosten, dat het vertraging oploopt. 

RUTTE

Als de vertraging te lang duurt, kan het geld gaan kosten. Maar in die mate van vertraging zitten we nog niet. Maar als we te lang wachten. Dat is overigens niet op een datum precies te prikken, maar de pensioenfondsen en verzekeraars moeten wel voldoende tijd hebben ter voorbereiding van de aanpassingen op het terrein van de fiscale voorzieningen voor het pensioensparen in de zogenaamde Witteveenkader. En als dat te lang zou duren, maar zover zijn we nog niet, dan zou dat geld kosten. 

VAN DER AA

U verwacht dat dat redelijk snel weer richting parlement kan?

RUTTE

Ik zet er geen tijdsklem nu op, anders dan dat ik vaststel dat we niet onmiddellijk al in een situatie nu zijn waarin uitstel nu, vanwege de situatie in de Eerste Kamer en de noodzaak voor nader beraad, dat dat niet onmiddellijk nu leidt tot extra kosten. 

VAN DER AA

En dat ligt helemaal niet op tafel bij de huidige onderhandelingen?

RUTTE

Precies waar we over onderhandelen, kan ik niets zeggen. Maar u kunt ervan uitgaan dat het natuurlijk in principe losstaat van die gesprekken want die gesprekken gaan natuurlijk over waar we over in gesprek waren op Prinsjesdag. Deze plannen liggen thans in de Senaat en dan zou het ook gek zijn als die in bespreking zijn bij fractievoorzitters van partijen die vertegenwoordigd zijn in de Tweede Kamer. 

MIKKERS (TELEGRAAF)

Over de pensioenen: kunt u uitleggen: hoe heeft het zover kunnen komen dat het is vastgelopen in de Senaat? U weet al een halfjaar dat daar problemen zijn, althans dat de oppositie grote bezwaren had tegen de plannen die het kabinet voorstelde, en toch is het blijkbaar niet gelukt om tot overeenstemming te kunnen komen. 

RUTTE

Het debat is niet afgerond in de Senaat. Wij weten nu welke wensen daar precies leven. En natuurlijk zijn er contacten ook achter de schermen, maar ook in het debat zelf is dat nu goed besproken en is er inzicht in wensen die leven bij politieke partijen. Het is nu zaak aan het kabinet om stappen zowel op inhoud als proces te zetten zodanig dat we komen tot meerderheden. 

MIKKERS

Maar is er de afgelopen weken, maanden nou iets gebeurd in de onderhandeling  met de oppositie? Want u heeft telkens gezegd, ik heb het u vaker gevraagd, en u zei altijd: we zijn ermee bezig. Maar afgelopen dinsdag was het zover en er was gewoon geen meerderheid. 

RUTTE

Het is ook niet zo in Nederland dat je alles achter de schermen kunt doen. Er moeten ook dingen zichtbaar zijn. Er worden accenten gezet, partijen geven hun opvattingen, kleuren in wat wellicht ook in informele gesprekken al gezegd is of geven er extra accenten aan. Dat leidt tot een totaal complex en samenstel aan feiten en gegevens die het kabinet nu noodzaken om die te bezien in het licht van onze eigen voorstellen, zodanig dat die leiden tot een meerderheid. 

MIKKERS

Nu heeft het ook financieel een en ander aan gevolgen als het niet door kan gaan zoals voorgesteld. Waar houdt u rekening mee?

RUTTE

Ik houd er rekening mee dat het kabinet nu genoodzaakt is om op basis van de discussies en gesprekken in de Eerste Kamer, de eerste termijn die daar heeft plaatsgevonden en het feit dat de zaak geschorst is, het vorige antwoord eigenlijk dat ik gaf, dat wij nu gehouden zijn om het geheel van het feitencomplex te bezien en verstandig stappen voorwaarts te zetten zodanig dat er een meerderheid komt voor voorstellen van het kabinet en ongetwijfeld ook de noodzakelijke aanpassingen teneinde partijen van de oppositie te competeren. Dat is het normale parlementaire proces. 

MIKKERS

Gaat dat geld kosten?

RUTTE

Dat zou het kabinet.. het ware te voorkomen. Er liggen natuurlijk verschillende wensen in de Eerste Kamer. Er liggen wensen op het terrein van zekerheid over premiedaling, of in ieder geval een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid van premiedaling. Daarnaast bestaan er opvattingen en die hangen deels samen met wensen ten aanzien van premiedaling en de aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid daarvan, namelijk op het terrein van de precieze opbouwpercentages van het Witteveenkader. Maar die twee zijn natuurlijk voor een deel ook politiek door een aantal zaken die bij het debat zijn ingebracht, gelinkt. Dus het kabinet kijkt nu naar het geheel van het spectrum. 

MIKKERS

Maar een hoger opbouwpercentage, dat is volgens mij wel een realiteit die de oppositie eist. Dat betekent dat dat u geld gaat kosten. 

RUTTE

We bekijken het hele feitencomplex en wij proberen dat zodanig te doen dat wij maximaal rekening houden met wensen die bij oppositiepartijen in de Eerste Kamer leven, die Senatoren hebben ingebracht. Maar uiteraard proberen we dat ook zodanig te doen dat dat leidt tot geen of minimale extra financieel beslag, want dat moet dan ook weer gedekt worden. Dus dat is wat we nu aan het doen zijn. Dat zijn we allemaal aan het bekijken en dat moet leiden tot een oriëntatie en dat zal de komende weken en maanden verder zijn gevolg krijgen. 

MIKKERS

Op welke termijn hoopt u hierover overeenstemming te kunnen bereiken?

RUTTE

De komende weken zullen we daar de volgende stappen in zetten. Ik ga daar nu geen tijdsstem op zetten. 

BERENTSEN (FINANCIEELE DAGBLAD)

Heeft u er spijt van dat u zich niet eerder met de oppositie heeft verstaan en dan met name in de Tweede Kamer? U gaf al aan: er zullen aanpassingen noodzakelijk zijn, die zullen dan ook weer eerst door de Tweede Kamer moeten. 

RUTTE

Zuiver staatsrechtelijk gebeurt er niets vreemds. Er is een plan van het kabinet, daarop zijn allerlei opvattingen gegeven tijdens de behandeling in de Tweede Kamer. Dat plan is daar aangenomen. Vervolgens is het plan nu in behandeling in de Eerste Kamer, ook daar worden opvattingen gegeven door verschillende politieke formaties en die opvattingen zijn we nu aan het bezien in het licht van de noodzaak om te komen tot een meerderheid. 

BERENTSEN

Maar u wist in de Tweede Kamer al dat u een vijandige Eerste Kamer tegenover u zou treffen als u de voltallige oppositie in de Tweede Kamer zou trotseren, dat heeft u gedaan. Heeft u daar nu achteraf spijt van?

RUTTE

We wisten natuurlijk dat toen de behandeling klaar was in de Tweede Kamer, dat de behandeling in de Eerste Kamer een vorm zou krijgen waarin het debat scherp gevoerd zou worden. tegelijkertijd zou ik ervoor willen waken om een directe link te leggen tussen de opvattingen van fracties in de Tweede Kamer en de Eerste Kamer. De Eerste Kamer maakt zijn eigen afwegingen. Als ik ook het debat door mijn ogen bezie, dan merk ik dat er ook allerlei accenten zijn gezet en aspecten zijn benadrukt die deels in lijn liggen met allerlei opvattingen van de Tweede Kamer. Ook vaak raken aan de typische specifieke rol van de Eerste Kamer, waar het betreft de in hun ogen mogelijke kritiek op de precieze kwaliteit van wetgeving, op uitvoeringsaspecten. Dat zijn allemaal zaken waar de Senaat zich traditioneel en ook in dit debat, naast natuurlijk een aantal meer politieke afwegingen, mee bezighoudt. Kabinet moet nu dat geheel bezien en heeft natuurlijk de ambitie om dit plan aan een meerderheid te helpen en realiseert zich dat daarvoor stappen gezet moeten worden. Ook richting oppositiepartijen. 

BERENTSEN

Ik vraag het ook omdat Slob gisteren zei dat het kabinet ook rond deze begroting wel erg laat naar de oppositie toe is gekomen. Deelt u die mening dat u beter eerder met de oppositie in overleg had kunnen gaan in plaats van op deze herfstige dagen?

RUTTE

U maakt het bijna poëtisch nu. Ik ben geneigd daar nu niet op te reageren. We zijn nu in gesprek met verschillende partijen om te komen tot een bredere basis onder het sociaal financieel-economisch beleid van dit land. En ik zou nu niet willen reageren op allerlei bespiegelingen over wat eerder of later had gekund. 

BERENTSEN

Ik vraag het ook daarom omdat u zelf zei: alle partijen die aan tafel zitten, hebben het landsbelang voor ogen. Is het soort proces dat we nu meemaken in het belang van het land volgens u?

RUTTE

Als daar een goede uitkomst uitkomt wel. Zeker. 

DE RUITER (ANP)

Wat betekent het herbezinnen op die pensioenplannen voor het sociaal akkoord?

RUTTE

Vanzelfsprekend bezien wij het hele feitencomplex zoals het er ligt in de context van onze opvattingen als kabinet. En die vinden deels natuurlijk ook de reflectie vanuit het sociaal akkoord, wat daar afgesproken is over de excedentregeling. 

DE RUITER

Maar blijft het sociaal akkoord wat dat betreft overeind?

RUTTE

Dat is natuurlijk de ambitie van het kabinet, om dat te doen. Vanzelfsprekend. 

DE RUITER

Kan dat als je die plannen zodanig moet wijzigen om de eisen van de oppositie tevreden te stellen?

RUTTE

Ik denk dat dat kan. Ook op dit punt het sociaal akkoord overeind houden. Dat willen we ook. Dat we een sociaal akkoord hebben gesloten. Dus ook op dit punt willen we dat graag overeind houden. 

DE RUITER

Maar staatssecretaris Weekers zei net dat er wel weer goed overleg plaats zal moeten vinden met de sociale partners. Hij wil wel weer met ze om tafel. Dus dat betekent dat er wellicht veranderingen aankomen?

RUTTE

Het sociaal akkoord is niet een… het is meer symfonie van Beethoven dan van Mozart. Als je een symfonie van Mozart hebt, daar kun je geen noot uit weghalen, die is van a tot z opgeschreven, Beethoven is een worsteling. Daar denk je… daar kun je nog in tempo, in de precieze maatvoering, kun je nog boetseren. Zo is het sociaal akkoord. Het sociaal akkoord is geen symfonie van Mozart, het sociaal akkoord is veel meer een symfonie van Beethoven en dan betekent dat waar het betreft de uitvoering van het sociaal akkoord; omzetting in wetgeving, er natuurlijk heel regelmatig overleg zal zijn met sociale partners. Dat is volstrekt normaal. 

VERSTEEGH (POWNED)

Het Nederland-Rusland jaar is verworden tot een koude oorlog. Er wordt in het Russische parlement inmiddels gesproken over de [onverstaanbaar, red.] vloot hier naartoe sturen en het boycotten van Nederlandse producten. U bent natuurlijk een voorvechter voor het Nederlandse bedrijfsleven en premier van dit land. Wanneer laat u van zich horen?

RUTTE

Het is gebruikelijk bij dit type discussies die in eerste plaats ook diplomatiek zijn, dat ambassadeurs en ministers van Buitenlandse Zaken daar het woord voeren. Ook om te voorkomen dat je te snel escaleert naar het niveau van een regeringsleider. Dus daarom hoort u mij daar niet over in een directe relatie nu met Rusland. En ik stel overigens vast dat, ik zei het net tegen collega’s van u, vandaag toen Dijksma terugkeerde uit Moskou met 13,5 miljoen euro aan contracten en afspraken op het terrein van de agrarische sector. Dus wij zijn, u benadrukt dat terecht, onze economische banden met Rusland, we zijn aan het zakendoen. 

VERSTEEGH

U zegt: 13,5 miljoen. Dat is hartstikke mooi, maar we hebben het wel over 7 miljard export per jaar aan kaas, tulpen, Heinekenbier. Wat nu als dat misgaat nu?

RUTTE

Dat is een alsdan vraag en u weet, ik beantwoord nooit alsdan vragen. 

VERSTEEGH

Op dit moment wordt in het Russische parlement gezegd: we moeten Nederlandse producten gaan boycotten. 

RUTTE

Het is niet ongebruikelijk dat wanneer er een diplomatieke kwesties speelt, dat ook in de politiek natuurlijk daar reflecties op zijn en dat individuele parlementsleden zich daarover uiten. Dan is het zaak ten aanzien van de relatie goedhouden en het conflict weer terugbrengen tot proporties waarmee we het ook kunnen oplossen, om niet op iedere reflectie in te gaan. 

VERSTEEGH

Naar hoe beleeft u nu het Nederland-Rusland jaar tot nu toe?

RUTTE

Ik heb het bezoek van de president aan Nederland op 8 april buitengewoon gewaardeerd. We hebben heel goed gesproken. Ik heb zelf daarna een bezoek gebracht aan Sint-Petersburg, het internationaal economisch forum, heb daar een uitgebreide lunch gehad met dezelfde Russische president. Ik heb in januari een lang gesprek gehad in het kader van mijn bezoek aan Davos met Medvedev. Dat zijn hele goede contacten. De handelsrelaties zijn heel sterk. We hebben een hele oude lange diepe band met Rusland. Je hoeft in Rusland maar te beginnen over tsaar Peter en het kanalenplan van Amsterdam versus de lay-out van Sint-Petersburg en mensen herkennen ook onmiddellijk die hele traditie. Er zijn veel Russische woorden die rechtstreeks uit de Nederlandse scheepsbouw komen. Aan alle kanten, geschiedenis, verleden als heden als toekomst hebben wij een sterke band. Er is nu een diplomatieke kwestie en die proberen we zo goed mogelijk op te lossen.