Spreekpunten Staatssecretaris Wilma Mansveld bij in ontvangst nemen boek `Over de crisis niets dan goeds’


-     25 mensen, 25 interviews, een inspirerend voorwoord van de heer Wijffels en een prikkelende titel: ‘Over de crisis niets dan goeds’.

-     De titel van dit boekje deed mij terugdenken aan een titel van een muziekalbum uit mijn jeugd: “Crisis? What crisis?” van Supertramp; 

-     Op de albumhoes - ik heb hem meegenomen - zit een man relaxt in een strandstoel genietend van de zon terwijl de wereld om hem heen gedomineerd wordt door rokende schoorstenen. Een typisch beeld uit de jaren zeventig waarin werd gestreden voor meer milieubewustzijn, onder andere door de Club van Rome.;

-     2013, veertig jaar later, is er veel ten goede gekeerd, hebben we veel meer kennis in huis en zijn we ons bewuster van de invloed van de mens op het klimaat. MAAR…let wel: we staan nog steeds voor een enorme uitdaging. Sterker, de uitdaging is alleen maar groter geworden door de toenemende wereldbevolking en de opkomst van nieuwe sterke economieën;

-     Dit boek drukt ons opnieuw met de neus op de feiten: de klimaatopwarming en het verlies aan biodiversiteit zijn -  zoals de heer Wijffels het noemt –“de grootste uitdagingen waarvoor de mensheid zich gesteld ziet”: nooit eerder veranderde het klimaat zo snel en nam de biodiversiteit zo snel af als in de huidige tijd; 

-     We zijn bezig met een voor de mensheid een gevaarlijk experiment. Ik zeg bewust – net zoals de jongerenvertegenwoordigster in dit boek -  voor de mensheid want de wereld draait wel verder, al dan niet opgewarmd, het dierenleven zal zich op den duur wel weer herstellen. Maar het is de mens die gevaar loopt;

-     Velen maken zich daarover zorgen; ik ook. Ik kan nu een bloemlezing geven van hoe slecht het er voor staat, welke diersoorten worden bedreigd, hoe snel het leven in de zeeën afneemt, of welke gevolgen klimaatverandering voor ons in petto heeft. Dat ga ik dus niet doen. Michaela Hogeboom beschreef het treffend: “bij jonge mensen kom je niet tot verbinding vanuit doembeelden”. We moeten denken in oplossingen, creatieve en realistische oplossingen;

-     Dit boek draagt bij aan de bewustwording van de ernst van de problematiek. “Over de crisis niets dan goeds”. Of vanuit de crisis komen er creatieve krachten in ons los. Dat is de mensheid ten voeten uit. Elke keer tonen we aan door op de schouders van onze voorouders te gaan staan dat we meer kunnen, nieuwe en slimme innovaties kunnen bedenken;

-     Nu is het zaak om die menselijke veerkracht te tonen en de handen ineen te slaan en aan te geven hoe we de problemen, hoe groot ook, gaan aanpakken. En daarvoor is iedereen nodig;

-     Iedereen kan zijn of haar bijdrage leveren. Dat is ook het mooie  van dit boek: het schetst de problematiek, de zorg die bij deze 25 inspirerende mensen leeft, maar geeft ook aan waar er aangrijpingspunten zijn om het anders te doen;

-     Niet elk advies spreekt iedereen aan of is politiek haalbaar, maar het maakt wel duidelijk dat er voor een ieder keuze is in de manier waarop je een bijdrage levert;

-     Als overheid pakken we de handschoen ook op. Maar alleen dat deel wat in ons vermogen ligt. Ik ben het volledig met één van de geïnterviewden eens die stelt dat er een misplaatst vertrouwen in de overheid is dat deze de problemen wel even oplost. Dat is dus niet zo. De overheid is slechts één van de partijen in deze netwerksamenleving. We zullen het dus samen moeten doen. Alleen met een brede coalitie van maatschappelijke partijen kan een weerbaar, welvarend en groen Nederland worden gerealiseerd;

-     Investeren in klimaat en biodiversiteit is niet alleen een morele verplichting maar ook economisch verstandig. We kunnen groen uit de crisis komen. We zullen klimaatintelligent moeten ondernemen, innovatief, zuinig, slim, en duurzaam. Niets doen is geen optie, nu snel handelen maakt het klimaatprobleem in de toekomst kleiner en betaalbaar;

-     We hebben Kyoto gehaald. Natuurlijk, het is pas een begin en de crisis heeft geholpen die doelstellingen te halen. Maar ook door milieunormen, het belonen van duurzame initiatieven, het afsluiten van convenanten met het bedrijfsleven [energiebesparing, bouwsector] en het stimuleren van duurzame energie is een belangrijke bijdrage geleverd aan dit succes. En let wel: 6% is en blijft wel de huidige uitstoot van alle raffinaderijen in Nederland, of de uitstoot van 1,4 miljoen huishoudens;

-     We zijn op de goede weg naar het CO2-doel voor 2020 en met het SER Energieakkoord hebben we goede afspraken gemaakt om de eerste stappen te zetten naar die noodzakelijke energietransitie;

-     U en ik weten dat er dan nog lang niet zijn.
We moeten ook een ambitieuze en motiverende en heldere stip aan de horizon zetten richting 2030. Daarom nemen we de stappen die het kabinet nu zet, ambitieus en voortvarend. En daarom

o   werken we met een aantal gelijkgestemde landen aan het neerzetten van een stevig doel voor 2030: 40% minder reductie op weg naar het doel van 80 tot 95% in 2050;

o   werken we aan een klimaatagenda met concrete acties. Ik noem als voorbeeld onze inspanningen om in Europees verband het emissiehandelssysteem te versterken.
Geven we ruimte aan de energieke samenleving, geven we letterlijk ruimte aan hernieuwbare energie [wind] en energiebesparing door wet- en regelgeving aan te passen. Geven we ruimte aan ander materiaalgebruik en een duurzame industrie, ofwel van afval naar grondstof. En streven we gezamenlijk met de sectoren naar een dier- en klimaatvriendelijkere land- en tuinbouw en mobiliteit;

o   werken we binnen de uitvoeringsagenda Natuurlijk Kapitaal aan extra stappen om de biodiversiteit te behouden en duurzaam te beheren, daar waar we verschil kunnen maken;  

o   werken we aan coalities met bedrijven, gemeentes en NGO’s om de verduurzaming te intensiveren. Ik noem hierbij de lokale klimaatambassadeurs, de green deals, maar ook de samenwerking met de VNG om de lokale initiatieven te helpen bij het verduurzamen;

-     We zijn ambitieus, maar ook realistisch: verdergaande klimaatverandering en verlies van biodiversiteit is helaas onvermijdelijk: daarop zullen we moeten anticiperen. In de klimaatagenda is voor het eerst de relatie gelegd tussen het  aanpassen [adaptatie] en voorkomen [mitigatie] van klimaatverandering.

-     Hiervoor komt een nationale adaptatiestrategie en komt de deltacommissaris volgend jaar met een aantal deltabeslissingen.

-     Zal dit genoeg zijn? Dat zal de komende tijd moeten blijken. Elke dag komt er nieuwe wetenschappelijke kennis bij. Elke dag zal iedereen opnieuw zijn afweging moeten maken of hetgeen hij doet, genoeg is;

-     Dit boek inspireert in ieder geval om vandaag weer eens voor de spiegel te staan en je af te vragen: wat laat ik over aan onze toekomstige generatie en wat kan ik zelf doen?;

-     Ik beveel dit boek van harte aan. Ik hoop dat veel lezers zich laten inspireren door wat deze 25 mensen uit de politiek, bedrijfsleven, wetenschap en maatschappij doen om de aarde leefbaar en plezierig te maken;

-     Ik roep een ieder op gezamenlijk op te trekken. Laten we gezamenlijk een nieuw hoofdstuk aan dit boek toevoegen met de titel: Over de klimaat- en biodiversiteitscrisis niets dan goeds!