Aanbieden koffertje

VOORZITTER VAN MILTENBURG: Ik open de vergadering van dinsdag 17 september 2013.
Ik verzoek de leden hun plaatsen in te nemen.

(Aldus Tweede Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg.)

ZACHT GEROEZEMOES

Ingekomen is een bericht van verhindering van het lid Madlener. Ik stel voor dit bericht voor kennisgeving aan te nemen.
Aan de orde is de aanbieding van de begroting voor het jaar 2014.
Ik geef het woord aan de minister van Financiën.
MINISTER DIJSSELBLOEM: Mevrouw de Voorzitter het is een eer om hier de eerste Miljoenennota van het kabinet-Rutte-Asscher te mogen aanbieden.
Deze Miljoenennota geeft antwoord op vragen over hoe Nederland er financieel-economisch voor staat en hoe het kabinet in 2014 en daarna werkt aan duurzaam economisch herstel.
Onze economie kampt met kwetsbaarheden die zich over een lange periode hebben opgebouwd.
Als gevolg van de financiële crisis zijn die nu nadrukkelijk aan de oppervlakte gekomen.
We hebben veel welvaartsgroei gefinancierd met schulden.
Mede daardoor is er voor burgers, bedrijven en banken nu de noodzaak hun balansen te versterken.
Dit type balanscrisis leidt tot een langer en trager economisch herstel dan verwacht.
We ondervinden daar nu langdurige gevolgen van.
De eerlijke boodschap op deze Prinsjesdag is dan ook: er zijn geen snelle, pijnloze oplossingen.
Ook al is er de afgelopen jaren al veel gebeurd, we zijn er nog niet.
Er is al hard gewerkt om de financiële sector gezond te maken de rust in de eurozone te herstellen en te besparen op overheidsuitgaven.
Maar het evenwicht in onze economie is nog niet terug.
Dat blijkt helaas uit de cijfers.
De koopkracht zal volgend jaar volgens de raming van het Centraal Planbureau met een half procent afnemen. Dat is al veel minder dan in de afgelopen jaren.
Hierbij is nog geen rekening gehouden met de recente afspraken over de nieuwe pensioenpremies bij het ABP.
De koopkracht van alle huishoudens daalt daardoor in doorsnede met een kwart procent in plaats van het halve procent dat werd berekend.
Als ook andere pensioenfondsen de premies verlagen in ruil voor minder pensioenopbouw kan de koopkracht nog verder verbeteren.
Ook de inflatie neemt komend jaar af.
Het aantal werklozen daarentegen loopt nog op tot 685.000.
Hoewel Nederland nog altijd tot de rijkste en meest concurrerende landen van de wereld behoort zijn we qua welvaart terug bij het niveau van 2007.
We missen dus zes jaar groei.
Anders gezegd: we zijn veel minder welvarend dan we voor de crisis dachten dat we nu zouden zijn.
Gegeven de verwachte groei zullen we dat gat niet snel meer dichten.
De aanpassing aan die nieuwe werkelijkheid is nog volop gaande.
Maar er is ook perspectief.
En dan doel ik niet op de hoopvolle tekenen die zichtbaar zijn.
Berichten over aantrekkende wereldhandel over de Europese economie die uit het dal komt of over Nederlandse bedrijven die nieuwe exportorders binnenhalen.
We moeten immers voorzichtig zijn met voortijdig optimisme en het huidig herstel is nog pril.
Maar met perspectief doel ik op een hervormings- en stimuleringsagenda waarmee we een basis leggen voor duurzaam financieel-economisch herstel.
Dat is het perspectief waar het kabinet op koerst.
Er is dus werk aan de winkel en u kent de drie uitgangspunten die we daarbij hebben: duurzame economische groei de schatkist op orde en een evenwichtige inkomensverdeling.
Het kabinet kondigde in het regeerakkoord hervormingen aan van de financiële sector, de woningmarkt, de pensioensector de arbeidsmarkt, de zorg en de energiesector.
Deze voornemens zijn nu verder uitgewerkt in akkoorden en de wetsvoorstellen die daaruit volgen zullen de basis voor ons herstel leggen.
Deze wetsvoorstellen, de verhuurdersheffing het Witteveenkader, de Participatiewet, de Wet werk en zekerheid het wetsvoorstel Langdurige zorg, zijn alle hervormingen die financiële houdbaarheid en solidariteit met elkaar verbinden.
We zien uit naar de inhoudelijke behandeling van deze voorstellen dit najaar in beide Kamers.
De fase van langzaam herstel en ingrijpende hervormingen vraagt veel van mensen.
Maar alleen zo kunnen we duurzaam herstel bereiken.
Dat is belangrijk voor ons allemaal en al helemaal voor jongere generaties.
Een behoedzame invoering van ingrijpende veranderingen is geboden om verdere schokeffecten op de economie te voorkomen.
Veel van de soms te lang uitgestelde hervormingen hebben nog tijd nodig om hun vruchten af te werpen en daarom presenteert het kabinet in deze Miljoenennota ook een pakket maatregelen om de investeringen in Nederland op korte termijn weer op gang te brengen.
Een pakket van meerdere miljarden aan publiek en privaat geld.
Met maatregelen die bedoeld zijn om vermogens te mobiliseren en de woningmarkt en de bouw te ondersteunen.
Met maatregelen voor energiebesparing en extra kredietverlening voor het midden- en kleinbedrijf.
En met maatregelen voor grote investeringen van institutionele beleggers in de Nederlandse economie.
Een pakket dat tot stand is gekomen na overleg met banken, verzekeraars institutionele beleggers, woningbouwcorporaties en natuurlijk alle partijen van het Energieakkoord.
En in deze begroting wordt opnieuw het onderwijs ontzien en is ruimte gemaakt voor investeringen in de kwaliteit van het onderwijs.
Mevrouw de Voorzitter, terwijl de afgelopen jaren het economisch minder ging en de belastinginkomsten dus tegenvielen zijn de overheidsuitgaven blijven stijgen.
Denk aan WW-uitkeringen en oplopende zorgkosten.
En dat is op den duur niet vol te houden.
De overheid geeft in 2014 nog elke dag 55 miljoen meer uit dan er binnenkomt.
Er is flink bezuinigd, maar we zijn nog niet minder gaan uitgeven.
Het is slechts minder meer.
Als het kabinet geen aanvullende maatregelen zou nemen zou het begrotingstekort volgend jaar oplopen tot bijna vier procent van ons bruto binnenlands product.
En zolang er een begrotingstekort is, neemt ook de overheidsschuld toe.
Volgend jaar komt die uit op 466 miljard euro.
Wat betekent dat bedrag? We betalen elf miljard euro rente per jaar en dat is meer dan we uitgeven aan het basisonderwijs voor anderhalf miljoen kinderen in ons land of aan alle wegen, spoor en dijken bij elkaar.
Mocht de rente verder oplopen dan komen investeringen in zulke broodnodige zaken steeds meer in het gedrang.
Daarom bevat de Miljoenennota 2014 aanvullende besparingen van per saldo zes miljard euro.
Dat pakket is zo samengesteld dat het economisch herstel zo veel mogelijk ruimte krijgt.
We gaan volgend jaar weer een half procent economische groei bereiken.
Het begrotingstekort komt uit op 3,3 procent van het bbp.
En daarmee houden we onze schuld en de rente die we daarover betalen, in de hand.
Een sterke kant van Nederland is de stabiliteit en het goede ondernemingsklimaat.
Dat komt mede omdat de inkomensverschillen relatief klein zijn en de sociale samenhang juist groot.
Dat maakt Nederland ook tot een prettig land om in te leven.
Het kabinet vindt het belangrijk dat er juist in deze lastige tijd extra aandacht is voor mensen met de laagste inkomens die de grootste moeite hebben om tegenslagen op te vangen.
En daarom neemt het kabinet voor die groep aanvullende maatregelen om te komen tot een evenwichtige verdeling van nadelige effecten.
Mevrouw de Voorzitter, dit is mijn slotsom: tot 2008 hebben we onze welvaart snel opgebouwd.
We hebben daarbij risico's genomen die nu hun tol eisen.
We zijn er lang van uitgegaan dat het groeipad alsmaar door zou lopen.
En dat vergt nu veel van ons aanpassingsvermogen.
Het kabinet spant zich nu in voor een duurzaam herstel en stabiele toekomst met groei, maar zonder luchtbellen.
En de aanpassing aan die nieuwe economische realiteit gaat nog met horten en stoten.
Maar met elkaar hebben wij de opdracht om het vertrouwen terug te brengen.
Het vertrouwen dat toekomst weer 'vooruitgang' betekent.
De term 'vooruitgang' past wonderwel bij deze dag waarvan dit onderdeel met het koffertje in 1946 in gang is gezet door mijn voorganger Piet Lieftinck.
Het koffertje symboliseerde voor hem het belang van gedegen staatsfinanciën voor de wederopbouw van het land.
Lieftinck bracht in de zware jaren na de oorlog met strenge hand, maar met de blik gericht op een nieuwe tijd de begroting weer op orde.
Terugkijkend op zijn jaren als minister van Financiën heeft Lieftinck weleens gezegd dat een begroting opstellen geen kunde is, maar kunst.
Zonder worsteling is de Miljoenennota van weinig waarde, zo leerde hij ons.
En ik vind dat een inspirerende gedachte.
Mevrouw de Voorzitter, natuurlijk zijn de Miljoenennota en de bijbehorende stukken in deze digitale tijd à la minute te lezen via de Rijksfinanciën-app en op Rijksoverheid.nl maar met veel genoegen bied ik u, bij wijze van collector's item het originele papieren exemplaar aan.

(De minister opent een goudgeel koffertje dat plat op tafel ligt. Uit het koffertje haalt hij twee documenten met een oranje strik eromheen. De minister overhandigt de documenten vervolgens aan een vrouwelijke bode. Verslaggever:)

GEROFFEL EN APPLAUS

ZACHT GEROEZEMOES

VERSLAGGEVER: En daar gaan de stukken, op papier in de richting van de Voorzitter van de Tweede Kamer, mevrouw Van Miltenburg.
En zijn ze vanaf dit moment dus inderdaad digitaal beschikbaar.

(De voorzitter legt de documenten voor zich op tafel.)

GEROEZEMOES

Ik zal er zuinig op zijn.
Ik dank de minister van Financiën voor het aanbieden van de begroting voor het jaar 2014.