Toespraak van staatssecretaris Jetta Klijnsma (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) op het pensioenseminar van De Nederlandsche Bank op woensdag 11 september 2013 in Bussum

Toespraak | 11-09-2013

Schrik niet, het is niet míjn voorstel, het is één van de reacties op het voorontwerp van de Wet invoering reële ambitieovereenkomst.

Via internet kon iedereen zeggen wat ie ervan vond.

Nou, daar zaten best pittige reacties bij.

“Blijf van ons pensioengeld af. Daar hebben wij als werknemers voor gespaard om na een leven van hard werken te kunnen stoppen met werken. En niet om te laten verkwanselen door lieden die er, als het weer fout gaat, toch niets van voelen.”

Het klinkt niet altijd even genuanceerd, maar toch vind ik dat we de reacties van die boze en bezorgde burgers serieus moeten nemen.

Ze maken duidelijk dat er ontzettend veel onrust en onbegrip is. Mensen maken zich zorgen over hun pensioen.

Dat is zorgelijk, want als het om pensioen gaat, moeten mensen er gewoon op kunnen vertrouwen dat hun geld in goede handen is.

Het vertrouwen heeft een flinke knauw gekregen door de financiële crisis en, laten we eerlijk zijn, veel ogen zijn ook geopend door de onderzoeken van de commissies Frijns en Goudswaard. 

Ik was staatssecretaris toen Piet Hein Donner deze commissies aan het werk zette en ik weet dat hun rapporten veel mensen wakker hebben geschud.

We zijn direct daarna dan ook stevig aan de slag gegaan om te verbeteren wat echt verbeterd moest worden. Samen met de sociale partners, de pensioenfondsen en de toezichthouders (DNB en AFM).

De eerste stap hebben we gezet met de Wet versterking bestuur pensioenfondsen. Ik heb die wet door het parlement mogen loodsen en u staat nu voor de overgang naar een nieuw bestuursmodel. Met ingang van 1 juli 2014.

Het is heel praktisch dat De Nederlandsche Bank daar vandaag een workshop over organiseert: “Welke bestuursmodel past bij uw pensioenfonds?”

De volgende stap die we hebben gezet is een voorstel om het financieel toetsingskader aan te passen. Het voorontwerp Wet invoering reële ambitieovereenkomst is deze zomer voor consultatie op internet gezet en heeft tot meer dan honderd reacties geleid. 

Ik ben blij dat er veel burgers hebben gereageerd, al zal niet iedereen blij zijn met hun reacties.

Sommigen waren heel stellig.

“Ik zal me tot het uiterste via de rechter verzetten tegen het invaren,” waarschuwde iemand. 

Maar een ander schreef overtuigd. “Mijn voorkeur gaat uit naar een reëel contract, omdat daarmee meer waardevastheid wordt geboden.”

Het ging niet alleen om de inhoud, maar ook over de presentatie.

Ik citeer: “De stukken zijn in onleesbare ambtelijke taal geschreven.”

Geen kwaad woord over mijn ambtenaren, maar ik kan me daar wel iets bij voorstellen.

Aan de ene kant is het logisch dat zo’n tekst niet leest als een doktersroman. Het is technisch en juridisch. Dat is taaie kost.    

Maar aan de andere kant vind ik dat we onze uiterste best moet doen om het iedereen duidelijk te maken waar het om draait. Juist omdat het zo belangrijk is voor mensen.

Mensen willen weten waar ze aan toe zijn.

Het is voor het herstel van het vertrouwen echt essentieel dat we mensen helder maken waar we mee bezig zijn.

Als we van een leraar economie verwachten dat ie uit kan leggen wat het verschil tussen nominaal en reëel inkomen is, dan mag men van ons toch verwachten dat we uit kunnen leggen wat het verschil is tussen een nominaal contract en een reëel contract?

Het moet niet alleen begrijpelijk zijn, maar ook betrouwbaar. Mensen hebben recht op een eerlijk verhaal.

Waarom zijn mensen zo hard geschrokken over een zekere onzekerheid van hun pensioen?

Omdat ze dachten dat hun pensioen een zorgeloze zekerheid was.

Ze waren zich er eenvoudig niet van bewust dat hun pensioen niet gegarandeerd is en niet automatisch geïndexeerd wordt.

Met de wijsheid van achteraf zult u waarschijnlijk ook zeggen: “Hadden we in het verleden maar beter ons best gedaan dat duidelijk uit te leggen, dan was de schok niet zo groot geweest.”

Het is goed daarvan te leren. Door mensen een realistisch, een reëel beeld van hun pensioen te bieden. 

De reacties op internet laten zien dat mensen best begrijpen dat er iets moet gebeuren.

We leven langer; het stelsel is financieel niet schokbestendig genoeg; de rente is al jaren laag.

Dat maakt het onvermijdelijk dat er maatregelen worden genomen om de financiële basis onder de pensioenen van nu en de pensioenen van de toekomst te versterken.

De reacties op internet laten zien dat burgers bereid zijn om mee te denken. Ik vind dat we hun commentaar serieus moeten nemen. Ik ben niet alleen geïnteresseerd in de inbreng van pensioenfondsen en sociale partners, maar ook die van burgers. Van jong tot oud.

We  gaan alle reacties nu zorgvuldig bestuderen. Ik denk dat we daar op het ministerie de komende weken wel druk mee zullen zijn.

Ik kan u nu dus nog niet vertellen wat we wel en niet gaan aanpassen aan het voorontwerp. Daar is het gewoon nog te vroeg voor.

Ik wil alle reacties eerst secuur tegen het licht houden, maar houd onveranderd vast aan mijn plan om het wetsvoorstel nog dit jaar – vóór de kerst – bij de Tweede Kamer in te dienen. Zodat u in staat bent vanaf 1 januari 2015 met het nieuwe financieel toetsingskader – en met nieuwe contractvormen – te werken.

Daarmee zetten we dan een belangrijke stap om het vertrouwen weer te versterken.

Daar is het financieel toetsingskader ook voor bedoeld. Met het FTK houdt de overheid de vinger aan de pols bij pensioenfondsen.

Om te waarborgen dat pensioenfondsen en sociale partners hun afspraken nakomen.

Om te voorkomen dat ze risico’s en rendementen onevenwichtig over de generaties verdelen. 

Zeker in onzekere tijden is die wakende en waarborgende rol van de overheid van groot belang.

Iedereen – werkend en gepensioneerd –  moet erop kunnen vertrouwen dat de pensioenvermogens zorgvuldig worden beheerd en dat er op een evenwichtige manier rekening wordt gehouden met de belangen van alle belanghebbenden: deelnemers, gepensioneerden, slapers en financieel betrokken werkgevers.

Ik heb er alle vertrouwen in dat het ons lukt om te doen wat we moeten doen.

Ik heb de afgelopen tijd met veel bestuurders van pensioenfondsen gesproken, en hoewel we het lang niet altijd over alles eens zijn, heb ik gemerkt dat we het wel eens zijn over het allerbelangrijkste: we zetten ons allemaal in voor het behoud van een deugdelijke financiële basis voor de pensioenen van nu en de pensioenen van de toekomst.

Wetend dat zo’n degelijke basis het fundament is voor het vertrouwen in het pensioenstelsel en voor het behoud van solidariteit.

U en ik zetten ons – vanuit onze eigen verantwoordelijkheid –samen in voor een pensioenstelsel waar we trots op kunnen blijven; voor een pensioen dat ook in de toekomst van waarde blijft.

Mensen willen niet wakker liggen van hun pensioen. Daarom is het ook zo belangrijk dat wij met elkaar ons best doen om de onrust weg te nemen en mensen snel de duidelijkheid te bieden waar ze behoefte aan hebben.

Ketelmuziek helpt daar niet bij.

(Als we het vergelijken met sport – en dat gebeurt hier vandaag – dan zie ik het niet als een wedstrijd tegen elkaar, maar met elkaar.)

U maakt zich nu klaar voor de start om aan de slag te gaan met de Wet versterking bestuur pensioenfondsen.

Op mijn ministerie zijn we bezig met een race tegen de klok.

Eind deze maand neem ik een beslissing over de herziening van het FTK. Na behandeling in de ministerraad kan het wetsontwerp dan voor advies naar de Raad van State en, als alles goed gaat, nog vóór het eind van het jaar naar de Tweede Kamer.

Ik heb er alle vertrouwen in dat er dan ook duidelijkheid is over het nieuwe Witteveenkader. De behandeling daarvan staat nu voor 8 oktober op de agenda van de Eerste Kamer.

Dat betekent dat u voor het eind van dit jaar de duidelijkheid krijgt die u graag heeft.

Ik wens u een leuke en leerzame middag toe.