Spreektekst staatssecretaris Mansveld voor ontvangst Duurzame Koffertje op Duurzame Dinsdag

Toespraak | 04-09-2013

Beste mensen,

Deze bijeenkomst gaat over goede ideeën van mensen, het gaat over betrokkenheid met de wereld, het gaat over mogelijkheden en over elkaar inspireren.

Inspireren om routines te veranderen, u zegt het al, en daarom is het interessant dat veel initiatieven in deze koffer over bewustwording gaan.

Want ik geloof in de kracht van een doe-het-zelf-samenleving, met de nadruk op samen. Steeds meer mensen, maatschappelijke organisaties en bedrijven zetten zich actief in op het terrein van duurzaamheid. Dat is cruciaal voor vooruitgang. Als mensen elkaar inspireren tot ander gedrag kan daar een enorme power vanuit gaan.

Graag geef ik een voorbeeld dat niets met duurzaamheid te maken heeft. Ik hou het dichtbij huis, namelijk uit mijn eigen boekenkast.

Misschien kent u het boek Stoner van John Williams, een Amerikaanse roman over het leven van een gewone man die leraar wordt. Geen spectaculaire, Dan Brown-achtige roman met veel spannende gebeurtenissen, maar wel mooi geschreven.

Wat bijzonder is: tegenwoordig is het een bestseller, maar het verscheen al in 1966. Ook toen waren er positieve kritieken, maar het sloeg niet aan. In 2006 werd het opnieuw uitgegeven, en nu wel met enorm succes.

Waarom?

Volgens de uitgever kwam dit vooral doordat mensen het er onderling met elkaar over hebben. Hij zei: “Mensen tweeten en retweeten, ouderwetse mond-tot-mond reclame. Dat was doorslaggevend.”

Ik gelóóf in dit effect. Een effect waarbij mensen elkaar overtuigen en navolgen. De middelen daarvoor zijn met Facebook en Twitter ook enorm toegenomen.

Mensen worden mondiger en onafhankelijker van overheden. We organiseren ons makkelijker en sneller. Kijk ook naar consumentenacties tegen de plofkip of het succes van crowdfunding: vorig jaar leverde dit alles bij elkaar 14 miljoen euro op; dit jaar staat de teller nu al op 13 miljoen en wordt 30 miljoen verwacht.

Ik geloof in deze doe-het-zelf samenleving, ook op het vlak van duurzaamheid. De energie die daarvan uitgaat hebben we hard nodig om het grote vraagstuk dat achter duurzaamheid ligt, te kunnen oplossen.

Ik heb het natuurlijk over de groei van de wereldbevolking van 7 miljard nu naar 9 miljard in 2050. De stijgende behoefte naar meer welvaart. Hierdoor zal de wereldwijde vraag naar grondstof, schoon water, energie en voedsel sterk stijgen.

De visie van dit kabinet is dan ook dat economische groei niet los kan staan van groene, duurzame groei.

Groene groei is een van de prioriteiten van dit kabinet. Ik ga u niet lastig vallen met al mijn beleidsprogramma’s, maar twee wil ik er noemen omdat u er hopelijk veel van gaat horen, en omdat het u ook raakt!.

• Dat is bijvoorbeeld Van Afval naar Grondstof, waarmee we toewerken naar een circulaire economie. Een lange weg, maar we maken vorderingen.

• En de Roadmap Klimaat, waarmee we onze klimaatdoelen zoals het terugdringen van de CO2-uitstoot willen halen. Die klimaatplannen maak ik volgende maand bekend.

De urgentie is helder. Maar dat is niet alles.

Duurzaamheid biedt ook enorme kansen voor onze economie. Het kan de concurrentiekracht van bedrijven vergroten. Het zorgt voor innovatie.

Dat is ook mijn boodschap: we zijn zelf deel van de oplossing. Duurzaamheid is niet iets ván de overheid.

Het is niet iets ván Europa.

Natuurlijk moeten we op dat niveau afspraken maken.

Maar duurzaamheid is ook van u en van mij.

Duurzaam doen: daar draait het om. Dat motto – duurzaam doen - zult u vaker van mij horen. Onder dat motto gaan we onder andere duurzame initiatieven beter zichtbaar maken en verder brengen.

Er zijn kansen genoeg om te stimuleren dat wijzelf duurzaam gaan handelen.

Daarom ben ik zo blij met deze dag en met deze koffer. Deze koffer bewijst dat mensen zelf graag aan de slag gaan.

Een volle koffer: 334 ideeën. Met aansprekende initiatieven, zoals de Foodiebag, de Flessenpletter en de iKringloopapp. – ze klinken ook goed!

Goed om van u uit de analyse van eerdere Duurzame Koffertjes te horen dat zichtbaarheid werkt.

Daar werk ik graag aan mee.

Maar om geen valse verwachtingen te wekken wil ik ook duidelijk zijn.

We kunnen niet alle ideeën oppakken en overnemen. Dat kan ik niet, maar ik vind dat ook niet de taak van de overheid. Daar komt u in beeld.

De overheid is één van de spelers. Het past bij ons om duurzame initiatieven met elkaar te verbinden, zichtbaar te maken en indien mogelijk op een grotere schaal te krijgen.

Het zou een klassieke fout zijn om het over te nemen en daarmee alle energie uit de samenleving te halen.

Wat ga ik daarom doen?

Twee dingen.

Eén. Ik heb Greenwish gevraagd om 10 kansrijke initiatieven aan te dragen, onder andere uit de koffer van vorig jaar. Wij zijn bezig om deze initiatieven verder te helpen.

De winnaar van vorig jaar zit hier bij - het project Kromkommer waarmee voedselverspilling wordt tegengegaan. Maar ook het project Rescued dat interieurproducten maakt van hergebruikt materiaal.  

Twee. Ik ga ook uit deze nieuwe Duurzame Koffer tien kansrijke initiatieven ondersteunen. Hoe?

We gaan bijvoorbeeld testen of deze ideeën ook werken.

Kleinschalige initiatieven op een grotere schaal brengen.

Verbinding leggen met andere vergelijkbare initiatieven.

Concreet voorbeeld. Noteert u vast in de agenda 12 november. We organiseren een grote Innovatie-estafette en brengen veelbelovende duurzame initiatieven bij elkaar.

Partijen bij elkaar brengen doen we niet voor de gezelligheid. Het moet leiden tot concrete stappen.

Dat doen we bijvoorbeeld met onze green deals. Er zijn er nu zo’n 150 afgesloten en ik verwacht dit jaar nog deals te sluiten op het gebied van mobiliteit en grondstoffen.

De praktijk bewijst dat dit werkt. Laat ik één concreet voorbeeld geven: textiel.

We zamelen nu zo’n 30% in, dat moet over een paar jaar verdubbeld zijn.

Er staan overal verschillende bakken voor inzameling van textiel. Vaak met verschillende aanwijzingen en voorschriften. Dit schept verwarring. Veel mensen denken dat er alleen kleding zonder gaten en scheuren in mag. Maar uw oude trui kan erin. Sokken die stuk zijn, uitgescheurde broeken.

De verschillende textielpartijen zijn bij elkaar gaan zitten en er komt dit jaar nog één duidelijke, uniforme aanwijzing op de textielbakken. 

Tot slot.

Naast alle grootschaligheid is ieder particulier initiatief hard nodig! Dat is de kern van mijn betoog.

Niet alleen omdat ieder nieuw idee een gouden vondst kan zijn. Maar ook omdat het bijdraagt aan bewustwording bij de mensen en dat zo tot een krachtig effect – een Stoner-effect - kan leiden.

Ik dank iedereen die het lef had om met zijn idee naar voren te stappen. En ik dank de organisatie van Duurzame Dinsdag voor deze koffer dat in mijn ogen één groot signaal is van een energiek Nederland.