Persconferentie na ministerraad 12 juli 2013

Mediatekst | 12-07-2013

INLEIDEND STATEMENT
Vandaag was de laatste ministerraad voor het zomerreces. Er is veel gebeurd. Afgelopen maanden is er ook veel gebeurd. Uiteraard tegen een achtergrond van een economie die zich nog steeds in zwaar weer bevindt. Het kabinet is zeer gecommitteerd om de economische crisis op te lossen, om Nederland weer op een groeipad te krijgen. Om ervoor te zorgen dat er weer banen bijkomen in Nederland. Daartoe hebben wij vandaag een aantal zaken met elkaar besproken.

Onder andere zijn we vandaag bijgepraat over het nationaal energieakkoord, wat Henk Kamp, maar vooral ook de voorzitter van de SER met heel veel partijen, Henk Kamp is daar natuurlijk nauw bij betrokken, en de voorzitter van de SER met heel veel partijen bezig is te sluiten. Een belangrijke stap is gezet. Er ligt namelijk een aanzet nu voor zo'n akkoord. Dat wordt nu doorgerekend. En dan is de gedachte om in augustus daar met elkaar finale besluiten op te nemen. Daarbij zijn betrokken: werkgevers, werknemers, milieuorganisaties, het kabinet, en die zijn het op hoofdlijnen eens geworden. En dat is goed voor het milieu, dat is goed voor de toekomstige energievoorziening, maar het is ook heel goed voor de economie. Er zijn afspraken gemaakt die leiden tot lastenverlichting, die leiden tot extra impulsen voor de bouw, die leiden tot extra impulsen op de weg naar meer duurzame energie. Impulsen op de weg naar het snel sluiten van vervuilende, verouderde steenkoolcentrales en dat is allemaal gebeurd in samenspraak met alle betrokken partijen. Er zal uiteraard een hoop werk nog zijn. Ook na augustus, om dit allemaal uit te werken in wetgeving. Maar dat dit gerealiseerd is, is een groot compliment in de eerste plaats aan Wiebe Draijer, de voorzitter van de SER. Maar ook aan alle andere betrokkenen die daarmee bezig zijn.

Het tweede punt vandaag: we zijn het eens geworden over de omgevingswet. We hadden al de crisis- en herstelwet. Die was al permanent gemaakt. De crisis- en herstelwet stamde nog uit de periode van Jan Peter Balkenende. De permanentmaking is een paar jaar geleden gebeurd. Een jaar geleden finaal geworden. En nu de volgende grote stap: de omgevingswet. Die gaat nu naar de Raad van State voor advisering. Komt erop neer dat we 15 wetten terugbrengen naar een wet. Dat we alles wat te maken heeft met ruimtelijke aspecten, uit nog eens 25 andere wetten, naar die ene wet tillen. Dat we van 117 amvb's teruggaan naar 4. Dat we ten aanzien van vergunningen, een periode die nu vaak 26 weken kan duren, dat we teruggaan naar 8 weken. Dat we dit land dus veel sneller aan het werk krijgen. Veel sneller grote projecten kunnen realiseren. Door het schrappen van regels. Door het schrappen van ellenlange procedures. Past ook in de visie van het kabinet om een kleinere, krachtigere overheid.

Derde element van vandaag. We hebben gesproken over het financieel toetsingskader voor de pensioenen. Hiermee worden onze pensioenfondsen minder afhankelijk van dagkoersen op de beurs. Dat leidt tot meer stabiliteit en daarbij aan een toekomstbestendig pensioenstelsel. Uit de eerste berekeningen van De Nederlandsche Bank blijkt dat het nieuwe FTK per saldo kan leiden tot een premiedaling van circa 6 miljard euro. En daarom denken we dat er ook alle ruimte is voor premieverlaging voor alle Nederlanders die in loondienst zijn. Die te maken hebben met de opbouw van hun pensioen. Het stuk wordt nu in consultatie gebracht. Daarna zal het terugkomen. Begin september bij het kabinet. En dan zullen wij op basis van die consultatie onze definitieve keuzes maken. Dat is een zeer grote hervorming en er staan er de komende tijd nog meer op de agenda.
Voor mijzelf geldt dat ik de komende week op pad ben naar de Caribische delen van het Koninkrijk. Zowel de drie landen, als de drie bijzondere gemeenten, zal ik bezoeken. In augustus werken wij verder aan de begroting voor 2014. We zijn daar een heel eind al mee gekomen. Dat zal een pakket zijn aan structurele maatregelen, waarbij een aantal uitgangspunten voor het kabinet voorop staan. Namelijk dat werken moet lonen, dat ondernemen aantrekkelijk moet zijn in Nederland, en dat we de rekening op een fatsoenlijke manier zullen verdelen.

VRAAG HEYMANS (RTL)
Hoe gaat u deze zomervakantie in? Met een gerust hart van we hebben de klus tot nu toe geklaard of toch nog wat nerveus, gespannen, want er moet nog zo ontzettend veel ingevuld worden?

RUTTE
Ik ga zoals ik altijd in deze baan ben, zeer gefocust, dat zal ik ook op vakantie blijven. Maar uiteraard ook tijd dan gebruikelijk aan de ontspanning wijdend. Maar zeer gefocust. Nederland bevindt zich in een moeilijke economische fase. Dit kabinet heeft zich ten doel gesteld om dit land weer op een groeipad te krijgen. Om daartoe alle noodzakelijke onderhoudswerkzaamheden te verrichten aan alle grote stelsels van het land; de sociale zekerheid, de woningmarkt, de gezondheidszorg en het onderwijs. En tegelijkertijd de begroting op orde te brengen, wat in zichzelf ook een grote hervorming is, want dat leidt namelijk tot een minder grote overheid. Daar zijn wij druk mee bezig geweest. Vandaag ook weer. Ik heb drie grote voorbeelden genoemd die daarmee samenhangen. Daar gaan we na de zomer mee verder. Dus ik ga vol focus op mijn vakantie, maar uiteraard iets minder de hele dag met het werk bezig. En vanaf augustus weer vol stoom verder.

HEYMANS
Maar met een gerust gevoel de vakantie in? Ik bedoel: ligt u op koers?

RUTTE
Ik geloof niet dat iemand in Nederland een gerust gevoel kan hebben als je ziet hoe de economie ervoor staat. Dus daarom zeg ik ook: focus. Ik ben ervan overtuigd dat er een kabinet zit dat de goede agenda uitvoert. Een stabiel kabinet en een stabiele coalitie. We slagen er ook in om voor belangrijke hervormingen breed draagvlak in de samenleving te krijgen. Daar gaan we mee door. Maar als  je ziet hoe de economie ervoor staat, lijkt mij gerust het verkeerde woord. Maar wel de focus en de resilience, de vastberadenheid om deze agenda tot een succes te brengen.

HEYMANS
Maar ligt u op koers?

RUTTE
We liggen op koers. Zeker.

VAN DER HEYDE (NOS)
Aanvullend meneer Rutte, u bent het op hoofdlijnen eens over de 6 miljard. Kunt u een paar voorbeelden noemen van zaken waar de mensen in 2014 op moeten rekenen?

RUTTE
Nee.

VAN DER HEYDE
Waarom niet?

RUTTE
Dat komt met Prinsjesdag. Ik heb u wel een paar uitgangspunten net geschetst. Voor het kabinet staat bij dat pakket voorop dat wij de overheidsfinanciën op orde willen brengen, en dat beschouwen we ook als een hervorming in zichzelf want dat leidt tot een kleinere overheid.  Het is ook noodzakelijk om de rekening niet door te schuiven naar volgende generaties. Het vertrouwen te houden van financiële markten. En daarbij gelden, in het bijzonder ook naar aanleiding van zo een pakket dat we nu aan het opstellen zijn, een paar uitgangspunten. Ik heb ze net genoemd; werken moet lonen. Wij realiseren ons dat de economische crisis, het herstel daarvan, vereist dat ondernemers in het land de ruimte hebben. En we zullen de rekening op een fatsoenlijke manier bij de samenleving neerleggen. Dat zijn de uitgangspunten.

VAN DER HEYDE
Dat zijn de uitgangspunten, maar er zijn, zoals dat gebruikelijk is in Den Haag, al een aantal dingen uitgelekt. Bijvoorbeeld dat mensen met een zogenoemde stamrecht BV gemotiveerd zullen worden om dat geld toch te gaan uitgeven. Hoe zit dat in elkaar?

RUTTE
Ik ga niet in op concrete uitgelekte maatregelen. Alle maatregelen komen op Prinsjesdag. Het enige dat ik u nu kan schetsen is dat we een heel eind zijn met dat pakket. Dat we eigenlijk alles wat we nu konden doen, gedaan hebben. We moeten nu wachten op CPB-ramingen, want die zijn nodig om te bezien hoe de stand van de economie ook verder op dat pakket uitwerkt. Wij moeten van Brussel, zoals bekend, hebben we afgesproken in het stabiliteits- en groeipact, 1% van het nationaal inkomen bezuinigen. Dat is 6 miljard. Dat zullen we doen. Dat zullen we structureel doen. En dat ronden we in augustus af.

VAN DER HEYDE
Nu zijn er een hoop mensen in Nederland die bijvoorbeeld een zorgtoeslag hebben. Die zorgtoeslag die wordt meer inkomensafhankelijk. Wat zegt u tegen die mensen: is dat nodig?

RUTTE
Ik ga niet in op concrete uitgelekte… op wel of niet, wat wel of niet waar is aan concrete uitlekkingen. Het spijt me. Dat komt echt bij Prinsjesdag. Zo hoort dat. Dan gaat de koning de troonrede voorlezen. Op dat moment zullen ook de stukken gepubliceerd worden. We zullen geen embargo regeling kennen. Geen eerdere publicaties. Alles komt, behalve voor de heer Wester, komt alles op Prinsjesdag naar buiten.

VERBEEK (BNR)
U zegt: we zijn al een heel eind op weg met die 6 miljard. Kun je zeggen: dat u het eigenlijk op hoofdlijnen eens bent?

RUTTE
We zijn het op hoofdlijnen eens. We moeten nu wachten ook op de laatste ramingen. Ook bepaalde maatregelen die wij voornemens zijn, worden bekeken op hun effect en op de precieze maatvoering. Daarmee werken we langs een aantal lijnen. We willen niet alleen een pakket neerleggen wat voldoet aan de afspraken die we in het regeerakkoord hebben gemaakt ten aanzien van het op orde brengen van de overheidsfinanciën en de noodzakelijke extra inspanning gezien de verslechterde stand van de economie. Dus de bekende 1% van ons nationaal inkomen, zijnde die 6 miljard. Daarnaast zullen wij maatregelen nemen om extra economische groei in Nederland voor elkaar te krijgen. Dat doen we door te kijken naar maatregelen die we kunnen nemen die te maken hebben met gericht investeren. Daar is heel weinig geld voor, dus dat moet… de maatvoering daarbij luistert heel nauw. Maar ook andere maatregelen die ertoe moeten leiden dat er uiteindelijk meer ruimte komt voor ondernemers in het land om te ondernemen. En voor de mensen in het land om op een verstandige manier bestedingen te doen.

VERBEEK
Dus waar je nu staat in die zoektocht naar 6 miljard, kunt u dan zeggen: die woorden gebruikte u net over het energieakkoord, dat het eigenlijk een aanzet is tot een akkoord?

RUTTE
Het energieakkoord ligt anders. Daar ligt nu een eerste belangrijke schets, waarbij alle partijen, ik dacht het er 40 waren in totaal die aan tafel zaten; uit de hoek van milieubeweging, werkgevers, werknemers en de politiek, de SER als samenbrenger van dat alles. Dat pakket zal in augustus tot finale besluiten moeten leiden. Maar dat is natuurlijk een heel ander traject dan de besluitvorming over de begroting 2014. Ik zou die twee niet willen verbinden.

VERBEEK
Maar daarvoor geldt hetzelfde: er moeten, u zei het net zelf, CPB, er moeten nog berekeningen overheen en dan volgt…

RUTTE
Bij dat energieakkoord gelden echt ook nog wel een aantal concrete uitwerkingen die moeten plaatsvinden. Maar daar staan in ieder geval veelbelovende contouren nu op papier.

VERBEEK
Er is gesproken over fiscale maatregelen ten aanzien van die BV's waar premies en bonussen inzitten, die stamrecht BV's. Beschouwt het kabinet dat als een structurele maatregel?

RUTTE
Nogmaals, ik weet dat er allerlei geruchten gaan over maatregelen die wij voornemens zouden zijn te nemen. Daar kan ik niet op ingaan.

VERBEEK
Kunt u zich de situatie voorstellen dat mensen in augustus zeggen als u inderdaad met het pakket naar buiten komt, ach, het valt misschien eigenlijk allemaal wel mee ten aanzien van de beelden die opgeroepen werden?

RUTTE
Het zal altijd zo zijn dat als je 1% van het nationaal inkomen, zijnde 6 miljard euro, moet vinden, zal iedereen daar iets van merken. Dat is onvermijdelijk. Daar zal iedereen iets van merken. Ik heb net geschetst langs welke uitgangspunten wij dat pakket tot stand willen brengen. En daarvoor is essentieel dat wij ons realiseren dat voor economisch herstel werken moet lonen, dat voor economisch herstel bedrijfsleven de ruimte moet krijgen en dat ook belangrijk is voor de hele cohesie in het land dat waar we zoveel vragen aan mensen, die rekening op een fatsoenlijke manier verdeeld wordt.

VERBEEK
Komende weken, dit is de laatste ministerraad geweest, hoeft er in elk geval over dat pakket van 6 miljard niet verder onderhandeld te worden?

RUTTE
Afhankelijk van waar de rekenmeesters mee komen. Als die ons niet zwaar teleurstellen, dan komen wij een heel eind. Als daar tegenvallers weer inzitten, kan altijd, dan zullen we nog wel een rondje moeten praten met elkaar. Maar daar komen we naar mijn overtuiging uit.

MEIJER (VOLKSKRANT)
U gebruikte daarstraks de woorden breed draagvlak. Voor die 6 miljard extra bezuinigingen lijkt er vooralsnog alleen een draagvlak van de coalitiepartijen te hebben. Hoe gaat u dat draagvlak verbreden?

RUTTE
Wij zullen in gesprek gaan. Vanzelfsprekend. Dat zijn we ook. Met andere partijen. En binnen redelijke grenzen zijn wij bereid tot afspraken te komen.

MEIJER
Maar die gesprekken hebben tot nu toe louter blauwtjes opgeleverd…

RUTTE
Nou, dat is niet mijn beeld. We hebben tot nu toe met een ruime meerderheid in Tweede en Eerste Kamer een woonakkoord gesloten, we hebben met werkgevers en werknemers en kabinet een sociaal akkoord gesloten, we hebben met alle relevante spelers in de gezondheidszorgsector een akkoord gesloten over de zorg. Nu zijn er de contouren van een energieakkoord, dus ik kan niet zeggen dat dit kabinet er niet in slaagt om draagvlak te vinden. Volgens mij gaan we daar juist…. zijn we er goed mee op weg.

MEIJER
Ik vroeg nu dus naar die 6 miljard extra bezuinigingen.

RUTTE
Ja. Het is er nog niet. Dus het is moeilijk om nu draagvlak te zoeken voor een pakket dat nog in wording is, maar ik heb geen enkele reden aan te nemen dat, waar in de Kamer onlangs bijna bij een Kamerdebat bleek dat meer dan 115 Kamerzetels zeggen: er moet 6 miljard of zelfs meer bezuinigd worden, dat het niet mogelijk zou zijn om daarvoor breed draagvlak te vinden. In de Kamer is draagvlak voor een pakket van 6 miljard, zelfs voor meer bij sommige partijen, ter grootte van 115 zetels. Dat was het debat wat Jeroen Dijsselbloem voerde vorige week woensdag, daar bleek dat.

MEIJER
Het verschil met het andere voorbeeld is dat u het draagvlak van tevoren georganiseerd had en daar lijkt het nu in de verste verte niet op.

RUTTE
Dat is ook anders. Dit is een begroting, die maak je als coalitie en dan ga je vervolgens in gesprek met partijen. Dat kan deels achter de schermen, deels openbaar in debatten, om te zoeken naar draagvlak. Maar het feit dat er tot nu toe zich al 115 zetels hebben gemeld die zeggen: we willen 6 miljard minimaal bezuinigen, geeft mij een goed vertrouwen dat het mogelijk moet zijn ook met de Kamer tot overeenstemming te komen, breder dan alleen de coalitie over dat pakket.

VRAAG JANSEN (DE TELEGRAAF)
Dat pakket op hoofdlijnen, heeft u daar al rekening gehouden met wensen van bijvoorbeeld D66 en GroenLinks omdat u daar volgens mij verder mee wilt praten volgende maand, of is het meer dat het die mogelijkheid openlaat om dat nader in te vullen?

RUTTE
Wij maken een pakket dat natuurlijk voldoet aan de uitgangspunten die ik net benoemde. En natuurlijk in het achterhoofd in meer en mindere mate spelen ook wensen mee van andere partijen. Vanzelfsprekend. Maar het is in eerste plaats, laat ik daar duidelijk over zijn, een pakket van deze coalitie, tegen de achtergrond van een breed draagvlak in het parlement voor deze bezuinigingsopgave.

JANSEN
U heeft het gehad over een fatsoenlijke verdeling; ik hoor het pakket eerlijk verdelen, zoals de PvdA zegt, niet meer gebruiken…

RUTTE
Dat mag u er ook van maken. Zeker. Ik vind fatsoenlijk ook een mooi woord. Dat gebruikte Saskia Noorman Den Uyl altijd. Dochter van. Dus ik meende dat ik daarmee ook de sociaal democratie recht deed.

JANSEN
Dus het is niet zo dat u het eerlijk delen verhaal geparkeerd heeft en nu een andere terminologie gebruikt?

RUTTE
De drie pijlers van het regeerakkoord, de economie zal op  gang komen, de rekening eerlijk verdelen en we zullen de overheidsfinanciën op orde brengen. De drie pijlers van het regeerakkoord staan recht overeind.

JANSEN
Maar ook die terminologie die blijft u ….

RUTTE
Zeker. Ik vond fatsoenlijk een nog mooier woord dan eerlijk. Maar als het u lief is dat ik het woord eerlijk gebruik, dan…

JANSEN
Ik was net gewend aan dat een VVD-premier het de hele tijd over eerlijk delen had, nu ging u het weer afleren.

RUTTE
We zijn een coalitie in Nederland. De VVD heeft geen 76 zetels. Die dag komt ook nog, daar werken we hard aan.

VRAAG DE WINTHER (DE TELEGRAAF)
Wat u vertelde over de grote belangrijke hervormingen met betrekking tot de pensioenen. Welke garantie heeft het kabinet inmiddels dat die premies inderdaad ook omlaag gaan? Dat zegt u nu wel in het persbericht, maar pensioenfondsen zeggen van niet.

RUTTE
De Nederlandsche Bank laat zien dat met de voornemens uit dit ontwerp voor een financieel toetsingskader er ruimte ontstaat voor 6 miljard aan premieverlaging.

DE WINTHER
Gaat het ook gebeuren?

RUTTE
Het is uiteindelijk, is dat een samenspel van een aantal op elkaar inwerkende actoren. Waarbij een belangrijke rol is weggelegd voor werkgevers en werknemers. Tegelijkertijd is ook daar de realisatie groot dat je bij pensioenen twee dingen tegelijkertijd moet doen; je moet zorgen dat er voldoende in kas zit om de verwachtingen van gepensioneerden zoveel mogelijk te honoreren. Maar dat moet niet ten kosten gaan van het belang van jongere generaties die aan het opbouwen zijn, dat ook zij dadelijk nog kunnen rekenen op een redelijk pensioen. En die belangen, die intergenerationele solidariteit, die aan de basis staat van onze tweede pensioenpijler, die hebben werkgevers en werknemers is mijn ervaring goed voor ogen. En dat er nu natuurlijk ketelmuziek is omdat wij het Witteveenkader aanpassen, en vanzelfsprekend uit de sector van de pensioenen op dat punt signalen komen die zeggen: ja, maar zo gaat het niet en we moeten nog oude problemen oplossen… men realiseert zich daar ook dat als je dat zomaar zou doen, dat dat ten koste gaat van de jongere generaties. Dus ik heb daar goed vertrouwen in, dat je daar uitkomt.

DE WINTHER
Dus de bezwaren die pensioenfondsen en werkgevers en werknemers duidelijk maken, noemt u ketelmuziek?

RUTTE
Deels wel. Deels is dat ketelmuziek. Deels is dat natuurlijk bezwaar maken tegen een voorstel van het kabinet om het Witteveenkader te verlagen. Dat is een voorstel wat natuurlijk ingrijpt in de pensioenen. Dus ik begrijp dat ook. Dat daar tegen gelobbyd wordt. Dat men zegt: we hebben nog oude problemen op te lossen en nu gaat u dit doen. Mijn stelling daartegenover is dat wij in Nederland een zeer ruim fiscaal [onverstaanbaar, red] kader hebben voor pensioenopbouw. Misschien wel te ruim. Dat het ook goed is dat we daar naar kijken hoe we dat kunnen verkleinen. Dat heeft het grote bijkomende voordeel dat er meer loonruimte ontstaat, meer ruimte ontstaat. Dat kan oplopen als die 6 miljard waar is, tot zo'n 1000 euro bruto per werkende aan per jaar extra te besteden salaris. Dat zijn grote bedragen. Die zijn belangrijk voor de economie. Dan zeggen de sociale partners: wij weten niet of we die kunnen leveren, want we hebben nog die oude problemen op te ruimen. Dan is mijn reactie: ik begrijp jullie reactie. Voor een deel gaan we inhoudelijk dat debat aan, voor een deel past het ook in de lobby. Ik stel wel vast dat ook bij werkgevers en werknemers er in grote mate overeenstemming is over het belang van een intergenerationeel bestendig pensioenstelsel.

DE WINTHER
Maar u zit bijna dagelijks geloof ik met die sociale partners om tafel. Dat zien de mensen in het land ook want er wordt bijna elke week weer een nieuw akkoord in het vooruitzicht gesteld. Waarom lukt het hier niet over om er gewoon afspraken over te maken met die sociale partners?

RUTTE
Sociale partners kunnen daar geen afspraken over maken. Dat gaat niet. Dat ligt altijd per pensioen en aan de onderhandelingstafels. Dus je kunt niet vragen aan werkgevers en werknemers om centraal daar afspraken over te  maken. Dat zou ook niet juist zijn. Wat je wel kunt doen is met elkaar vaststellen, en dat juist op basis van al die gesprekken die iets minder hysterisch in frequentie zijn dan u nu schetst, maar wel heel regelmatig, dat kan ik bevestigen, kan ik u melden dat mijn waarneming is dat men zich daar ook realiseert - dat hele pensioenstelsel, wil dat ook langere termijn robuust zijn en draagvlak houden in de samenleving, dat dat vereist dat het intergenerationeel deugt.

DE WINTHER
Blijft toch wel eigenaardig dat deze grote belangrijke hervorming, waarin mensen dus ook een premieverlaging in het vooruitzicht wordt gesteld, eigenlijk gebaseerd is op een verwachting en niet op iets wat daadwerkelijk zeker is dat gaat gebeuren.

RUTTE
De tweede pijlers, moet ik erbij zeggen, is niet van de overheid. De tweede pensioenpijler is van werkgevers en werknemers. Wat de overheid doet bij de tweede pensioenpijler is de fiscale faciliëring. Daar grijpen wij op in, doordat wij vinden dat die te ruim is en dat er scope is, ruimte is, om daar in te versoberen. En wij doen daarbij een beroep op en rekenen op en vertrouwen ook op, op basis van al die gesprekken, het verstandige oordeel van werkgevers en werknemers.

VRAAG HENDRICKX (ALGEMEEN DAGBLAD)
Als de oppositie in de Eerste Kamer vertrouwen heeft in de sociale partners, moeten ze voor dit voorstel stemmen?

RUTTE
Met partijen in de Eerste Kamer gaan wij natuurlijk ook nog het gesprek aan. Dan zullen we ook meer dan ik nu kan doen in het openbaar u schetsen, hen schetsen, wat ik u nu in het openbaar kan schetsen hen schetsen hoe wij verwachten dat dit zich gaat ontwikkelen.

HENDRICKX
Maar er wordt verder niet gezocht naar een stok, zoals dat door Samsom is genoemd, om die pensioenpartners op de een of andere manier te dwingen die premie te omlaag brengen?
RUTTE
Daar zijn allerlei middelen voor. Maar die middelen moet je echt afzetten tegen de vraag of het wenselijk is dat de overheid zich zover beweegt in die tweede pensioenpijler. De overheid is van de AOW, de eerste pijler. En werkgevers en werknemers, uw en mijn werkgever en werknemer, onze bedrijven, omroepen, de overheid, die gaan over de overheid als werkgever. Die gaan over die pensioenen. Dan zijn er natuurlijk allerlei middelen om de gerechtvaardigde verwachting nog wat extra te stimuleren. Die gesprekken zullen we natuurlijk ook nog voeren met de Eerste Kamerfracties. Maar mijn vertrouwen eerlijk gezegd is groot dat op basis van alle gesprekken die wij voeren met werkgevers en werknemers, ook daar beseft wordt dat als je wel maximale zekerheid geeft aan de generatie nu die pensioen heeft, maar daarmee dat ten koste laat gaan van de gerechtvaardigde verwachting van jongere generaties dat er ook voor hun een goed pensioen wacht, waar ze nu al voor betalen, dat dat de solidariteit onder het stelsel onderuit haalt.

VRAAG BREEDVELD (NOS RADIO 1)
De omgevingswet bundelt maar liefst 40 wetten, 117 maatregelen van bestuur en honderden ministeriële regelingen. Is dit wat u bedoelt met de door u zo verfoeide regeldruk?

RUTTE
Ja. En ook wat ik bedoel met een kleinere overheid.

BREEDVELD
Hoe belemmerend werkt dat in uw optiek?

RUTTE
Nou, 26 weken over een vergunning doen in plaats van 8 weken. Dat is ongeveer het meest concrete. En daar zit zo een 600 miljoen, is de verwachting, aan voordelen in als gevolg van snellere procedures. Het gaat echt om veel geld en om veel tijdswinst.

BREEDVELD
Is dit het logisch vervolg op de crisis- en herstelwet?

RUTTE
Zonder meer. De crisis- en herstelwet was een goede uitvinding van het vierde kabinet Balkenende. Daar heeft Balkenende ook zelf veel persoonlijk prestige op ingezet en ook gekregen, want hij heeft het heel knap gedaan. Dat hielp toen in 2009 enorm om een boost te geven aan de economie. Wat we nu nodig hebben is het vervolg erop en dat is dat je deze grote beweging maakt en dat hele stelsel van vergunningen vereenvoudigt.

BREEDVELD
Om de boel weer, in uw woorden, aan de gang te krijgen?

RUTTE
Ja.

BREEDVELD
Nu is er met die crisis- en herstelwet ook een felle discussie geweest over de gevolgen. Want al die verschillende wetten. Al die regeltjes. Al die maatregelen van bestuur hebben ook een doel gehad. Bijvoorbeeld bescherming van het milieu, bescherming van omwonenden. De grote vrees was destijds bij de crisis- en herstelwet dat juist dit soort belangen in het gedrang kwamen door dat allemaal te vereenvoudigen.

RUTTE
Er is toen gebleken dat dat niet zo is. Er is ook steeds breed draagvlak geweest in het parlement voor de crisis- en herstelwet. Ook voor de permanentmaking. Schultz, de verantwoordelijk minister, is ook in gesprek heel breed in de Kamer met partijen over deze omgevingswet. Veel breder dan alleen de coalitie. Omdat we het van belang vinden dat de coalitie iets doet wat ook over coalities heen zich bestendigt. Waarbij juist ook dit aspect wordt betrokken. Ik ben ervan overtuigd dat je niet deze idiotie aan gestapelde regelgeving nodig hebt om die doelen te bereiken. En dat zal ook blijken als dadelijk de stukken naar buiten komen. Dat we wel degelijk die balans blijven zoeken tussen economie, ecologie, milieu.

BREEDVELD
Maar hoe doe je iets eenvoudiger, maar niet minder zorgvuldig?

RUTTE
Door dingen niet dubbel te doen bijvoorbeeld. Of driedubbel, of vierdubbel. Door niet op allerlei verschillende plekken vergunningen aan te vragen. Door niet mensen te vragen om eindeloos erop te wachten. De tweede maasvlakte, alleen al de milieueffectrapportage is een hele hutkoffer vol, letterlijk -ik heb hem een tijdje als fractievoorzitter op mijn Kamer gehad- vol rapporten. Dat kan simpeler. Temeer ook omdat op een gegeven moment niemand die rapporten meer leest. En dan krijg je wel een heel goed gevoel misschien als je heel erg met het milieu bezig bent, van zo een volle koffer stukken - en volgens mij is het ook heel slecht voor het milieu, want het is allemaal papier. En niemand leest het meer. Dus het effect ervan is ook omgekeerd evenredig aan de omvang. Dus je krijgt op drie, vier manieren tegelijkertijd een wet van de afnemende meeropbrengst. Dus daarom is het zo waardevol om die dingen samen te brengen.
BREEDVELD
Is in geld uit te drukken wat het effect hiervan zou kunnen zijn?

RUTTE
600 miljoen.

BREEDVELD
Makkelijk verdiend dus.

RUTTE
Makkelijk verdiend inderdaad. Nou, makkelijk, Schultz is er nu twee jaar fulltime geloof ik… niet fulltime, groot deel van haar werk mee bezig. Omdat het een enorme klus is. Ik heb vandaag haar ook echt gecomplimenteerd, dit is niet iets wat zoals bezuinigingen meteen, permanent opening van de journaals is, maar het is wel cruciaal voor het economisch herstel. En om dit land competitief te houden. Om dit land concurrerend te houden.

VRAAG KRANENBURG (NRC HANDELSBLAD)
U riep drie maanden geleden nog 'om het CPB te verslaan'. We moesten niet zo somberen, er moesten nieuwe auto's verkocht worden. Er moest een huis gekocht worden. Als je ziet waar u nu mee bezig bent, dan heeft het volk niet geluisterd lijkt mij? Klopt dat?

RUTTE
Laat ik eerste zeggen wat ik gezegd heb. Wat ik heb gezegd is toen het sociaal akkoord verscheen dat er mensen zijn in Nederland die zich zorgen maken over de bestuurbaarheid van dit land. En zich zorgen maken over de maatregelen die moeten worden genomen. En de vraag of die op de goede manier worden genomen. Ik heb toen gewezen op het woonakkoord, het toen op 11 april gesloten sociaal akkoord en het feit dat in zicht begon te komen: het zorgakkoord. En gezegd: als nou een stabiele coalitie van twee grote partijen in staat is om met zoveel maatschappelijke organisaties dit te doen, als er dan mensen zijn die uitgaan van uitstellen om redenen van dat verlies aan vertrouwen in de vraag of de grote instituties in dit land in staat zijn om de grote problemen op te lossen, ze hier een aantal bewijzen. En als ze het niet doen, van die bestedingen - de oorzaak daarvan lag in het gebrek aan vertrouwen - dan mag hier aanleiding in gezien worden om dat opnieuw te overwegen.

VRAAG BERENTSEN (FINANCIEELE DAGBLAD)
[onverstaanbaar, red] U heeft toen toch gezegd van we zetten dat bezuinigingspakket van maart dat zetten we in de ijskast.

RUTTE
Maar niet alleen dat gezegd, [onverstaanbaar]

BERENTSEN
Maar die vertrouwensimpuls, ook van dat sociaal akkoord of het zorgakkoord, is blijkbaar geen enkele vertrouwensimpuls vanuit gegaan terwijl u daar toen wel vanuit ging.

RUTTE
Ik heb niet gezegd dat ik daar vanuit ging, ik heb wel die vraag toen gekregen: vertrouwt u er op? Ik heb gezegd ik doe geen voorspellingen, ik zeg alleen: als er mensen zijn die op grond van het feit dat ze twijfelen of de grote maatschappelijke instituties werkgevers, werknemers, politiek, de grote spelers in de gezondheidszorg, op de woningmarkt, in staat zijn om met elkaar tot gedragen oplossingen te komen, zie hier een aantal bewijzen. Want in zichzelf moet leiden ook tot herstel, naar mijn absolute overtuiging van vertrouwen. Ik heb nooit voorspellingen gedaan dat dat zou leiden tot herstel van vertrouwen want ik ben geen, ik heb letterlijk gezegd, ik ben geen one-man CPB. En we hebben meteen gezegd, bij het verschijnen van dat akkoord, dat waar dat pakket van tafel was dat het zou herleven gezien het, als dat nodig zou zijn, in de mate waarin en ook in zijn maatregelen, naarmate het noodzakelijk zou zijn vanwege het saldodoel, staat letterlijk in de brief naar de Kamer, voor 2014.

BERENTSEN
Ja, maar u heeft een akkoord van, of u heeft een pakket even van tafel gehaald om dat vertrouwensherstel een kans te geven. Maar dat is dus, dat is in ieder geval uitgebleven dat herstel, dat kunnen we dan wel constateren.
RUTTE
Nogmaals, ik heb geen voorspellingen, u leg mij in de mond dat ik een voorspelling zou hebben gedaan van vertrouwen, dat is niet waar. Dat is een. Ten tweede dat akkoord van tafel, hebben wij gedaan omdat wij zeiden, waar we dit nu doen en wij ook vinden dat dit eigenstandig een effect moet hebben op de economie, moeten we zien in hoeverre dat het geval is. Is dat pakket nu niet nodig, en we zullen in augustus bezien in welke mate en in hoeverre dat pakket weer noodzakelijk is. Op dit moment ziet het er naar uit dat er dus, het ziet er naar uit, sterker dat weten we al op basis van de laatste ramingen op basis van het stabiliteits- en groeipact dat wij zes miljard moeten ombuigen. Dus daar zie je dat de situatie verder verslechterd is, het is zelfs meer dan die 4,3 miljard die in dat pakket zat. Het is zes miljard. Dan is het natuurlijk altijd oppassen om  van binnenlandse effecten, maar ook van de aanhoudende Europese schuldencrisis en de teruglopende wereldhandel, waarbij Nederland vooral in de mix hierbij te maken heeft met de slechte situatie op de woningmarkt. Daar zien we hele voorzichtige tekenen van herstel, maar nog wel heel voorzichtig. Gisteren was er het bericht dat wees op een zeer bescheiden daling van de huizenprijzen in vergelijking met de periode daarvoor. Maar laten we in ieder geval, een zwaluw is geen zomer. Dus moeten dit nu doen. En ik denk als je naar Duitsland kijkt, en ziet wat zij daar vijf jaar voor ons allemaal gedaan hebben op het terrein van gezondheidszorg, de sociale zekerheid, het onderwijs en de woningmarkt, het op orde brengen van de overheidsfinanciën, hoe zij er nu voor staan dan is dat een case in point, een bewijs, een bewijsvoering voor het feit dat dit type maatregelen echt noodzakelijk is om een economie als die van Nederland te laten herstellen. Duurzaam te laten herstellen.

VRAAG KRANENBURG (NRC)
Nog een keer, hoor, hetzelfde onderwerp. U zei toen ook, drie maanden geleden, we moesten met zijn allen het CPB verslaan. U zegt net, mocht er gebrek zijn aan vertrouwen dan is dat niet nodig. Het CPB is niet verslagen, dus is er blijkbaar geen of onvoldoende vertrouwen.

RUTTE
Ik zei net tegen uw collega, het pakket is toegenomen van 4,3 miljard naar zes miljard. Ik heb daar geen voorspellingen over gedaan. Ik heb wel gezegd als wij met zijn allen somberen om reden van het feit dat men twijfelt aan de instituties in dit land of wij problemen kunnen oplossen. Zie hier het bewijs dat we dat kunnen. Het sociaal akkoord, laten we elkaar een kans geven. En we zien inmiddels dat die bezuinigingsopgaaf gestegen is. Dat is natuurlijk altijd een mix van binnenlandse effecten maar zeker ook van wereldhandel, want dat werkt in een hele belangrijke mate door. Dat is ook altijd mijn bezwaar tegen iedereen die roept je moet investeren in de economie, ja dat is allemaal schitterend, a is het geld er niet en b, bovendien investeren we al 23 miljard per jaar. Namelijk het tekort, maar b, het lekt ook voor een groot deel weg naar het buitenland. We zijn immers een exportland.

HEYMANS (RTL)
Meneer Rutte, een paar maanden geleden toen de Russische president Poetin in Nederland was heeft hij aan u persoonlijk beloofd dat hij zou reageren op het Nederlandse onderzoek naar de dood van cameraman Stan Storimans. Ik heb begrepen dat u inmiddels door Poetin bent geïnformeerd in Sint Petersburg en dat u eigenlijk alleen maar hebt gezegd het boek is gesloten.

RUTTE
Ja, zij hebben, ik wil even als u mij toestaat..

HEYMANS
Nou ja wij [onverstaanbaar] hoe u daar op gereageerd heeft op zijn mededeling.

RUTTE
Ja, ga nog even door.

HEYMANS
En is het niet snel. Komt u niet heel erg snel met dit antwoord?

RUTTE
Het lastige is namelijk als je een buitenlandse collega citeert, moet ik hem goed citeren dus ik heb even heel precies dat citaat nodig. Ik heb inderdaad een aantal afspraken gemaakt op 8 april, toen was Poetin in Amsterdam. Dat is ook naar buiten gekomen in de persconferentie. Van Russische kant is inmiddels aangegeven dat het onderzoeksrapport in hun optiek geen uitsluitsel geeft, er was sprake van een oorlogssituatie. Niemand was er in de Russische visie op uit om een Nederlandse journalist te doden. Dat betekent dat wij moeten vaststellen dat we langs bilaterale weg op dit dossier geen voortgang bereiken in deze zaak. Wat betekent dat? Een: uiteraard onze betrokkenheid bij de zaak is blijvend, medeleven is blijvend, dat is een. Twee: onze inspanningen zijn er nu op gericht om het Europees Hof voor de Rechten van de Mens hierbij te betrekken. Nederland heeft toegezegd om gebruik te zullen maken van het recht op interventie. Dat betekent dat we de indieners van de klacht, en ik dacht dat dat al gebeurd was, maar in ieder geval de indieners van de klacht zullen ondersteunen. Dat is geen gebruikelijke procedure, dat is pas een keer eerder gebeurd, gebruikmaken van het recht op interventie. Dat geeft ook aan dat Nederland dit een zeer belangrijke zaak vindt. Ik was even op zoek omdat ik precies wilde weten wat de Russen ons gezegd hadden, dat ik dat juist zou citeren.

HEYMANS
Maar waar ik erg benieuwd naar ben is wat u tegen Poetin heeft gezegd toen hij met die mededeling kwam: het boek is dicht.

RUTTE
Ik heb hem gezegd dat wij dan op zoek zouden gaan naar andere middelen om duidelijkheid te krijgen en dit is de route die we gekozen hebben omdat, ik dacht dat dat al gebeurd was maar dat weet u misschien nog beter, omdat u natuurlijk ook betrokken bent als RTL bij de zaak, dat die klacht is ingediend en het gebruikmaken van het recht op interventie is zo ongebruikelijk dat we daarmee een heel zwaar middel inzetten.

HEYMANS
Het feit dat de Russen dat boek dichtgooien heeft dat ook iets te maken met dat we hier praten over een wereldmacht die denken: ach, dat kleine Nederland, waar maken we ons druk om.

RUTTE
Nee, Poetin was daar heel duidelijk over, hij ook, daar moet ik hem recht doen. Ook in dat gesprek was hij oprecht hier mee bezig geweest en bij betrokken. Maar hij zei, er is in die situatie sprake geweest van vuur over en weer. Er is op geen enkele manier, dat is helemaal gecheckt, aan Russische kant de gedachte geweest om een Nederlandse journalist te doden, geen seconde. We weten ook niet of het Russisch vuur was. We weten niet, het kan ook ander vuur zijn geweest. Wij kunnen het gewoon niet verder uitzoeken. Ik heb toen gezegd, ik hoor dat aan, ik begrijp ook wat uw standpunt is, meneer de president. Wij zullen dan andere wegen bewandelen om te bezien of wij toch die duidelijkheid kunnen krijgen. En dit is de weg die we gekozen hebben.

HEYMANS
Ik had nog een vraag over uw missie naar Texas. Er was bij de Belgen wat - de Vlamingen moet ik zeggen - die waren wel een klein beetje bang dat misschien achter de, in de achterkamertjes de Hollanders toch vooral voor eigen succes zouden gaan. En de vraag is, vindt u de missie in dat, de gezamenlijke missie en succes, en komt er nog een, komt er komend jaar of ander half jaar, een nieuwe gezamenlijke Nederlands-Vlaamse missie.

RUTTE
Om met die tweede vraag te beginnen, we hebben 8 oktober het volgende overleg tussen het Nederlandse kabinet en het Vlaamse kabinet. Tussen mij en Kris Peeters. En we hebben wel tegen elkaar gezegd, dit was zo'n succes, dit was te herhalen, maar dan moet je opnieuw kijken naar een combinatie van bedrijven en regio's waar dit werkt. We hadden nu chemische bedrijven mee, bedrijven op het terrein van de smartbridge, de havens, infrastructuur. Dat zijn allemaal punten waarin Nederland en Vlaanderen echt een delta vormen. Er zijn ook bedrijven denkbaar waar dat helemaal niet het geval is, en dan heeft het geen zin en geen meerwaarde om het samen te doen. Dus je moet zoeken naar een regio, en Texas is natuurlijk perfect hiervoor omdat die op al deze vier punten scoort en omdat de delta op al deze vier punten een vinkje in de box is. Daarom werd het ook een succes. Dus de gedachte is om ofwel een ander cluster bedrijven, of in een vergelijkbaar cluster, maar in ieder geval  weer naar een regio te gaan op enig moment, niet precies gepland nog, en daar gaan we dus 8 oktober verder over spreken. En om even een paar dingen erbij te pakken, bijvoorbeeld op het gebied van onderzoek: KU, de Katholieke Universiteit Leuven, en met die technische universiteiten samen met de University of Texas hebben op het terrein van smartkits afspraken gemaakt. Dus daar heeft niet de een of de ander gewonnen, dat hebben we echt gezamenlijk gedaan. Hetzelfde zie je op een aantal andere terreinen. Maar je ziet dat zowel Vlaamse als Nederlandse bedrijven of kennisinstellingen in gezamenlijkheid dingen oppakken. Iedereen was ook zeer, we hebben een evaluatie gehad met de hele groep, de 90 bedrijven die mee waren, meer dan 120 business mensen, en er was groot enthousiasme voor deze reis en ook voor de onderlinge samenwerking. Er zijn onderling veel zaken gedaan.

HEYMANS
Heeft u ook nog kunnen praten over gevoelige andere dossiers tussen Nederland en België?

RUTTE
Op dit moment zijn er niet zo veel gevoelige, behalve het gevoelige dossier van de Jonkvrouwe Hedwigepolder, nou dat is in het regeerakkoord beslecht. IJzeren Rijn is een zaak in de eerste plaats van de federale overheid, want die gaan over de spoorwegen. Nee, er zijn op dit moment geen zaken. Er werd mij wel de vraag gesteld: was dit omdat jullie in het verleden toen gedoe hadden over de polder en toen zei ik: luister, je bent buurlanden, we zitten op een heel klein stukje wereld met heel veel mensen en we zijn buren. Er zal altijd wel een keer gedoe zijn over iets, maar als we dan iedere keer op reis moeten om het goed te maken dat gaat niet werken. Dus je moet volgens mij accepteren dat er af en toe gedoe is, ook in een goed huwelijk, en dat hebben we. Op dit moment is het er gelukkig niet, maar ik sluit niet uit dat je op een geven moment ergens een conflict over kan krijgen. Dat is op zich geen ramp, maar ga daar als volwassen mannen en vrouwen mee om en bezie tegelijkertijd het feit dat wij als je je vinger op de wereldkaart zet, zie je Vlaanderen en Nederland niet meer en daar onder zit een van de krachtigste economische regio's van de wereld. Dus dan is het natuurlijk eigenlijk van de gekke om allerlei dingen apart te gaan doen waar het ook beter samen kan. En waar het niet samen meerwaarde heeft, ik bedoel ik ga dit najaar mogelijk nog wat handelsmissies leiden naar het Verre Oosten, afhankelijk van of we alle data rond krijgen. Maar dan heeft het waarschijnlijk geen meerwaarde om dat samen met de Vlamingen te doen. Dus je moet echt kijken naar die mix van regio en type bedrijven.

VRAAG VISCHJAGER
Vanaf morgen is Plasterk de baas van Nederland

RUTTE
Wie?

VISCHJAGER
Plasterk

RUTTE
Nee sorry, nee ik verstond je gewoon niet. Ik verstond de post, excuus even om duidelijk te maken, ook voor de camera, Ronald, ik verstond de post is de baas van Nederland.

VISCHJAGER
Nee, nee nee Plasterk de baas van Nederland, is dat gevaarlijk en adviseert u Nederlanders tijdelijk naar het buitenland te vertrekken?

RUTTE
Ik kijk even naar de vervangingsregeling. Nee u heeft gelijk ja, even kijken, van 13 tot en met 22 juli minister Plasterk, van 23 juli tot en met 27 juli minister Kamp en van 4 tot en met 14 augustus minister Asscher. En het antwoord is nee, dat is goed. Dat is heel goed.