Strafzaken sneller en beter afgehandeld door digitalisering strafrechtketen
De gehele strafrechtketen wordt gedigitaliseerd om stafzaken sneller en beter te kunnen afwikkelen. Vanaf 2016 worden alle processtukken digitaal uitgewisseld tussen politie, OM, rechtspraak en de partners in de executiefase, zoals de reclassering. Ook de handhaving door de politie op straat wordt op korte termijn gedigitaliseerd waardoor de papieren bon verdwijnt. Verder wordt het aangifteproces bij de politie verbeterd en gaan de doorlooptijden van strafzaken fors omlaag.
Dat staat in een brief over de versterking van de prestaties in de strafrechtketen die minister Opstelten van Veiligheid en Justitie mede namens staatssecretaris Teeven aan de Tweede Kamer heeft gezonden. Met een reeks maatregelen wil het kabinet dat in 2016 meer strafzaken succesvol worden afgehandeld, personen die zijn veroordeeld hun straf daadwerkelijk ondergaan, verdachten sneller recht wordt gedaan en daders effectiever worden gestraft. Bovendien krijgen de belangen van het slachtoffer een belangrijker plaats in de strafrechtketen.
De digitale uitwisseling van processtukken in 2016 is de eerste stap naar het volledig digitaal werken in de strafrechtketen. Burgers en advocaten kunnen vanaf 2016 eveneens digitaal communiceren met het OM en de rechtspraak. Dit moet zorgen voor een betere en snellere afhandeling van strafzaken. Ook gaan de administratieve lasten omlaag en komt er beter zicht op de prestaties in de strafrechtketen. Politiemensen op straat gaan ook meer digitaal werken. Door agenten uit te rusten met een smartphone kunnen zij bijvoorbeeld verdachten sneller identificeren en op straat verschillende informatiesystemen van de politie raadplegen.
Om de ongewenste uitstroom van zaken in de strafrechtketen tegen te gaan, moet ook de kwaliteit van aangiften en processen-verbaal omhoog. Zo wordt geïnvesteerd in de kwaliteit van hulpofficieren van justitie en komen er betere afspraken over de overdracht van zaken tussen politie en OM. Bij de tenuitvoerlegging van straffen moet de ongewenste uitstroom verder omlaag. Personen die zijn veroordeeld tot een vrijheidsstraf moeten die straf ook daadwerkelijk en snel ondergaan. Een deel van de personen maakt zich onvindbaar waardoor de uitstroom niet tot nul kan worden gereduceerd. Het kabinet streeft naar een forse verbetering, onder andere door extra inzet op de opsporing van veroordeelden. In 2016 moet minimaal 92% van de opgelegde vrijheidsstraffen binnen 24 maanden worden uitgevoerd. Nu is dat nog 87%.
Het kabinet wil de doorlooptijden van strafzaken fors verkorten. In 2015 moet twee derde van de standaardzaken binnen een maand zijn afgedaan met een strafbeschikking of een uitspraak in eerste aanleg. Zo zal de 'zsm-aanpak', waarbij politie en OM zaken van veelvoorkomende criminaliteit snel en slim afhandelen, bijvoorbeeld met een strafbeschikking, dit najaar over heel Nederland zijn uitgerold. Hierdoor kunnen circa 140.000 van de 250.000 strafzaken op jaarbasis via de 'zsm-aanpak' worden afgehandeld. Daarnaast gaan rechtspraak en OM samenwerken om eenvoudige zaken die hiermee niet kunnen worden afgedaan zo snel mogelijk aan te brengen bij de politierechter. Ook de doorlooptijden bij rechtbanken en gerechtshoven moeten omlaag. OM en rechtspraak zijn in Rotterdam, Den Haag en Arnhem pilotprojecten gestart om de planning van strafzaken te verbeteren. Deze projecten moeten leiden tot een nieuwe, snellere werkwijze die bij alle gerechten kan worden ingevoerd.
In de strafrechtketen moet ook meer rekening worden gehouden met burgers en slachtoffers. Zo wordt het aangifteproces bij de politie verbeterd en krijgen burgers betere terugkoppeling over wat er met hun aangifte gebeurt. Sinds 1 januari 2013 worden aangevers van een woninginbraak binnen twee weken geïnformeerd over de voortgang van hun zaak. In 2014 krijgen alle aangevers van ‘high impact crimes’ (overvallen, straatroof en geweld) binnen twee weken een persoonlijke terugkoppeling van de politie. De verschillende organisaties in de strafrechtketen werken daarnaast gezamenlijk aan een eenduidige informatievoorziening voor slachtoffers in ernstige zaken. Vooruitlopend daarop is bij het OM het Slachtoffer Informatie Portaal voor hoger beroepzaken als pilot van start gegaan. Dit portaal biedt slachtoffers de mogelijkheid om online de status van hun zaak te volgen.