Persconferentie na ministerraad 21 juni 2013

Mediatekst | 21-06-2013

RUTTE
Gisteren was ik in Rusland voor het Sint-Petersburg Internationaal Economic Forum, een plek die bij uitstek geschikt is om te praten over de economie, over economische groei en over de economische kansen in de wereld. Er waren ook veel bedrijven mee, CEO's van grote bedrijven, mooie CEO round table gehad, gesproken met president Poetin, uiteraard over de economische relatie, maar ook gesproken vanzelfsprekend over de mensenrechten. Verder hebben we uitvoerig gesproken over veiligheid en in het bijzonder ook de situatie in Syrië en het Midden-Oosten, omdat eigenlijk de conclusie op dit moment is - kijk naar de internationale veiligheidssituatie - dat met name ook natuurlijk ook de veiligheidsomgeving daar van het grootste belang is.

Dat stond vanavond ook op de agenda voor de ministerraad, internationale veiligheid. We hebben onze internationale veiligheidsstrategie vastgesteld, een gezamenlijke visie die richting geeft aan onze inzet in de NAVO, de EU, de OVSE, maar ook in het kader van de VN en uiteraard ook bepalend zal zijn voor onze bilaterale samenwerking. We hebben geconstateerd dat een succesvol veiligheidsbeleid alleen kans van slagen heeft als we samenwerken. Uitgangspunt voor Nederland daarbij is dat we in het bijzonder kijken naar drie clusters. In de eerste plaats de verdediging van het eigen en het bondgenootschappelijk terrein, de internationale rechtsorde en daarnaast de economische veiligheid. Een veiliger en welvarender Nederland, daar gaat het om. Veiligheid is een kerntaak van de overheid.

Dat geldt niet alleen internationaal, dat geldt vanzelfsprekend ook in eigen land. Burgers moeten zich veilig kunnen voelen op straat, in hun eigen buurt. Geweld tolereren we niet, zeker als er drank of drugs in het spel is, moet er hard worden opgetreden. Daarom ook zal er strafverhoging gelden als er sprake is van middelengebruik bij geweld. Mensen die overlast veroorzaken, pakken we aan. Drugsdealers en onruststokers kunnen een verblijfsverbod krijgen op stations, zodat reizigers en personeel veilig kunnen reizen en werken.

Het kabinet wil daarnaast gemeenten meer bevoegdheden geven om de leefbaarheid in probleemwijken te verbeteren, bijvoorbeeld door mensen te weren met een crimineel verleden. Maar veiligheid gaat verder. We moeten elkaar ook kunnen vertrouwen en daarom bestrijden we ook fraude en oplichting. We zien er scherp op toe dat iedereen volgens de financiële spelregels speelt. De maximumstraffen voor witwassen, corruptie en economische delicten worden verhoogd en gemeenten krijgen de mogelijkheid om malafide huisjesmelkers harder aan te pakken. De ministerraad heeft vandaag besloten tot deze en andere maatregelen. Een greep uit het brede pakket aan maatregelen die het kabinet neemt om Nederland veiliger en welvarender te maken.

WESTER (RTL NIEUWS)
U sprak gisteren met president Poetin. Poetin en Merkel hebben vandaag een diplomatiek conflict. Hoe beoordeelt u dat?

RUTTE
Ik heb er alleen kennis van genomen via de website van nu.nl, dus ik heb geen kans gehad om me er verder in te verdiepen.

WESTER
Is het niet zorgelijk dat twee belangrijke leiders … je zou bijna zeggen in het hele grote geheel iets kleins zo met elkaar omgaan?

RUTTE
Nogmaals, ik wil me echt beter oriënteren. Ik heb niet meer dan de informatie die ik heb, waarbij ik ook zag dat de Duitsers in de berichten die ik las ontkennen dat dat conflict zich zou hebben voorgedaan zoals het daar beschreven werd. Dus ik vind het ingewikkeld om daar nu op te reageren zonder eerst meer te weten van de context.

WESTER
Vindt u het wel belangrijk genoeg om het uit te zoeken, in de zin van dat het u verbaast of anderszins?

RUTTE
Ik heb volgende week een paar keer de kans om met Angela Merkel te spreken, dus ongetwijfeld zullen we het erover hebben. Maar ik denk dat zij prima in staat is om haar eigen relatie met Rusland te managen.

WESTER
Dat snap ik wel, maar op dit moment en ook als je kijkt naar andere grote conflicten die gezamenlijk opgelost moeten worden, waar meningsverschillen over zijn, denk aan Syrië, dan zou je toch kunnen zeggen dat het op zijn minst opmerkelijk, maar ook wel zorgelijk is dat die twee leiders over dit soort dingen zo uit elkaar gaan?

RUTTE
Dat dit soort dingen, daar kan ik echt niet op reageren, want dan wil ik echt precies weten hoe het zit voor ik reageer. Anders reageer ik op de berichten die er nu zijn en die deels ook weer door de Duitsers van kanttekeningen worden voorzien. Dus ik kan niet precies nu inschatten wat er precies gebeurd is. Ik stel wel vast dat ze er geweest is. Zij was eregast vandaag, ik was eregast gisteren. Wij zijn dacht ik de enige twee buitenlandse leiders die daar geweest zijn op dat SPIEF. Het laat zien dat die relaties heel goed zijn. Nederland is één van de drie topinvesteerders in Rusland en wij zijn de grootste handelspartner voor Rusland in Europa, vóór Duitsland. Duitsland zelf is natuurlijk ook een heel belangrijke partner voor Rusland. Duitsland is toch wel veruit de grootste economie van Europa, dus in alle opzichten belangrijk. Dus die relatie is belangrijk. Dat ben ik met u eens, maar ik vind het ingewikkeld en ook niet netjes om daar nu op te reageren zonder alle details te kennen.

WESTER
Hoe reageerde Poetin toen u over de mensenrechten begon?

RUTTE
Hij ziet natuurlijk dat er een link is tussen mensenrechten en economische investeringen. Vervolgens verdedigt hij zich natuurlijk als ik hem aanspreek over de anti-homopropagandawetgeving, als ik hem aanspreek op de positie dat NGO's worden aangemerkt nu als foreign agent wat jargon is uit de oude Sovjettijd en het functioneren van NGO's belemmert, dan komt hij natuurlijk met een verdediging. Die verdediging laat ik verder aan hem. Ik vind het niet correct om te citeren uit die gesprekken. Ik vertel u wat ik zeg. Ik kan u wel zeggen dat hij zich natuurlijk verdedigt. Wat ik vooral naar voren heb gebracht, is dat die mensenrechten een doel in zichzelf zijn, maar daarnaast ook van groot belang voor de verdere economische ontwikkeling omdat bedrijven mij melden dat in het bijzonder ten aanzien van de verschuiving van handel drijven naar investeringen het ook van groot belang is dat rule of law, de rechtsstaat, de mensenrechten dat die in Rusland gerespecteerd worden om het vertrouwen te geven aan die bedrijven dat ze daar langjarig kunnen investeren.

WESTER
Heeft u het gevoel dat hij dat ook serieus neemt of is het zoiets van u moet het namens Nederland even zeggen en hij moet het even aanhoren en dan over tot de orde van de dag en zaken doen?

RUTTE
Nee, hij is daar zeker vorige keer, 8 april toen hij op bezoek was, zeer uitvoerig op ingegaan. Het grootste deel van het bilaterale gesprek is daarover gegaan. Gisteren hebben we het er opnieuw uitvoerig over gehad. Ik kan alleen maar zeggen dat die zich uiteraard verdedigt. Hij zegt niet je hebt gelijk. Hij verdedigt zich. Dat lijkt me vanzelfsprekend. Dat zag je ook in de persconferentie vorige keer. En hij heeft ook nog wel een paar opmerkingen over Nederland. Dat hebben we toen gezien over politieke partijen en bepaalde organisaties hier. Dus hij laat dat zeker niet onweersproken. Dat vind ik ook prima. Je moet een dialoog hebben. Mij werd ook de vraag gesteld wil je met zo'n land zaken doen? Ja. Omdat wij zaken doen, hebben we ook deze gesprekken. Doen we die zaken niet, dan hebben we die gesprekken ook niet en kun je geen invloed uitoefenen.

VERBEEK (BNR)
U krijgt dinsdag in Berlijn de Ludwig Erhard Gedenkmünze voor uw inspanningen om de economische recessie in Europa aan te pakken. Vindt u dat zelf terecht?

RUTTE
Dat laat ik geheel aan de jury van deze eerbiedwaardige prijs. Maar ik heb begrepen dat het niet alleen gaat over de recessie, maar ook in de eerste plaats over de sociale Marktwirtschaft, dus wat wij het poldermodel noemen. Ik kan u verzekeren dat ik mijn rol daarbinnen uiteraard op geheel Nederlandse wijze zal relativeren en mij vooral zal richten op het schetsen van wat ik denk dat nu nodig is voor de Europese agenda.

VERBEEK
Wat gaat u dan relativeren? Ook uw inspanningen om de recessie…..

RUTTE
… nou die staan natuurlijk buiten kijf, maar als je zo'n prijs krijgt, dan is het denk ik goede Nederlandse traditie om als eenmaal zo'n prijs een feit is ook vooral anderen daarin eer te geven.

VERBEEK
Kunt u zelf aangeven wat u doet om de recessie in Europa terug te dringen?

RUTTE
Nou wat we met zijn allen doen in Europa, al 2,5 jaar. We hebben landen als Griekenland, Portugal, Spanje, Italië, Ierland van de rand van de afgrond weer een kans gegeven. We hebben de Europese noodfondsen opgezet. De banken zijn geherkapitaliseerd. We hebben in Europa nu grote stappen gezet op weg naar een bankenunie. We zijn stap voor stap bezig de Europese schuldencrisis aan te pakken. In Nederland ligt er inmiddels, het kabinet waar ik mijn naam aan mag geven, een totale bezuinigings-/ombuigingsopgave van tegen de 50 miljard euro aan hervormingen, ombuigingen, bezuinigingen, helaas ook lastenverzwaringen. Het totaalpakket wat nodig is om Nederland weer financieel gezonder te maken, maar vooral ook weer economisch perspectief te geven. De huidige cijfers, kijk vandaag naar het CBS, zijn natuurlijk zeer teleurstellend. Nederland gaat door een zware economische fase. De onderliggende fundamenten van de Nederlandse economie behoren tot de sterkste van de wereld. Ik twijfel geen seconde dat we uit deze crisis gaan komen, sterker uit deze crisis zullen komen. Ik twijfel geen seconde dat dit pakket daarvoor cruciaal is en dat door die hervormingen en bezuinigingen Nederland, als eenmaal de economie gaat aantrekken ook alle kans heeft om meer dan andere landen daarvan te profiteren. Maar we gaan op dit moment door een moeilijke fase.

VERBEEK
U noemt net allemaal maatregelen die Europa in zijn geheel heeft genomen om de recessie te bestrijden, maar ik vroeg eigenlijk naar uw specifieke rol, want u krijgt die munt.

RUTTE
Blijkbaar heeft men in Duitsland mijn unieke, specifieke bijdrage aan die Europese agenda gezien en dat moet u echt vragen aan die mensen die die munt geven. Ik ben zeer vereerd. Ik zal de eer delen met alle anderen in Nederland die aan die Europese agenda in de afgelopen 3 jaar, 4 jaar hard hebben gewerkt, ook vorige kabinetten. Die zijn daar mee begonnen. De ernstige crisis begon al onder Balkenende 4. Die heeft hele verstandige dingen gedaan met dat kabinet om de zaak weer beheersbaar te maken toen die Europese schuldencrisis uitbrak. Inmiddels worden wij geconfronteerd met een ernstige economische crisis die ook Nederland hard raakt en we zijn volop bezig die het hoofd te bieden.

VERBEEK
U heeft in een poging om de economische recessie terug te dringen, dat was onder andere uw uitspraak bij het afsluiten van het sociaal akkoord om vooral auto's en huizen te gaan kopen. Hoe kijkt u nu nu dat toch een wat ander effect heeft gehad op die uitspraak terug?

RUTTE
Dat was geen poging. Wat ik daar gedaan heb, is geschetst dat het mijn overtuiging is dat het feit dat sociale partners, werkgevers, werknemers en kabinet, in staat zijn om gezamenlijk in een heel moeilijke tijd zich te oriënteren op een gemeenschappelijke agenda dat dat in zichzelf ook mag bijdragen aan herstel van vertrouwen. Daar ben ik tot in mijn tenen van overtuigd. En dat als dat mogelijk is in combinatie met het woonakkoord dat gesloten is, laatst nog het zorgakkoord, het feit dat grote maatschappelijke partijen en de politiek in staat zijn om de grote maatschappelijke vraagstukken aan te pakken, draagt tot mijn absolute overtuiging bij aan herstel van vertrouwen. En wat ik gezegd heb, is dat als mensen niet hun baan verliezen en op dit moment niet in ernstige financiële problemen zitten, maar uit zorg over die economie besloten hebben om dat type aankopen uit te stellen, dat zij wellicht ook weer vertrouwen kunnen putten uit het feit dat we in staat zijn om dit soort stappen te zetten. Ik heb geen voorspellingen gedaan over de economische groei. Ik heb geen voorspellingen gedaan over wat er dan gaat gebeuren. Ik heb wel gezegd kijk wat hier kan, wat we maatschappelijk met elkaar doen en wat daar de betekenis van kan zijn.

VERBEEK
Maar goed, dat heeft dus niet het beoogde effect gehad, want minister Dijsselbloem zei van de week nog het verslechtert as we speak met de dag. Heeft u dan in dat licht bezien spijt van die uitspraken?

RUTTE
U heeft in uw vraag een aanname zitten die niet klopt. Er zat namelijk geen verwachting in. Ik heb Nederland verteld wat we op dat moment doen, wat de politieke maar ook de maatschappelijke voorlieden op dit moment aan het doen zijn, de mensen die gekozen zijn door Nederland om in de politiek leiding te geven aan de politieke processen, maar ook de voorlieden van vakbeweging en werkgevers in een heel moeilijke tijd de nek uitsteken en hun verantwoordelijkheid. Kijk naar een man als Ton Heerts die op dat moment bij de FNV ook nog überhaupt moest beslissen of hij voorzitter wilde zijn en later besloten heeft het te willen worden en inmiddels ook is geworden en we weten ook in de FNV veel debatten over de precieze richting om de oplossing te zoeken voor deze crisis. Hij heeft stelling genomen. Hij heeft keuzes gemaakt. Daardoor was het mogelijk een sociaal akkoord af te sluiten. Dat heeft mogelijk ook mede geleid tot zijn verkiezing als voorzitter. Het is een voorbeeld van leiderschap wat in een crisis nodig is. Mijn boodschap aan Nederland is en die is onveranderd dat we ja door een ernstige economische crisis gaan, maar dat we tegelijkertijd ook met elkaar vertrouwen kunnen putten uit het feit dat we in staat zijn om gezamenlijk noodzakelijke maatregelen te nemen.

VAN DER HEYDE (NOS JOURNAAL)
U heeft het over Ton Heerts, maar die is zelf eigenlijk behoorlijk boos op uw, want dat pakket wat van tafel ging, dat komt nu wel weer op tafel, is zelfs het uitgangspunt voor de 6 miljard die gevonden moet worden. Hij is bijvoorbeeld sterk tegen die nullijn voor de publieke sector. Wat is uw antwoord op zijn woede daarover?

RUTTE
In de brief staat dat over de invulling van het pakket nog niets is besloten, dat ook niet is besloten dat er een nullijn komt, dat we er slechts op wijzen dat er een pakket maatregelen lag in maart waarvan er kans is dat er elementen daarvan terugkeren, maar er zijn geen besluiten over genomen. Dat wij conform het sociaal akkoord besluiten nemen over de precieze invulling van de maatregelen in augustus. Dat dat onveranderd is. En ook dat ik heel goed begrijp dat Ton Heerts bezwaar maakt vanuit zijn opvattingen over het bezuinigingsbedrag van 6 miljard. Hij heeft daar in zichzelf ook bezwaar tegen. Dat is ook bekend. Dat raakt niet aan het sociaal akkoord. Wat ik begrijp is ook dat hij zegt ja als het dan dat type maatregelen zijn, heb ik daar bezwaar tegen. Ook dat type maatregelen raakt op zichzelf niet aan het sociaal akkoord, maar ik begrijp zijn kritiek. Ik wijs er wel op dat de brief niet zegt we gaan die maatregelen nemen. Slechts verteld… Het kan ook zijn dat er een pakket komt zonder die nullijn. Het kan ook zijn dat er een pakket komt met die nullijn. Al die besluiten moeten we in augustus nemen.

VAN DER HEYDE
Wacht even, denkt u nu werkelijk … ik begrijp het echt niet. U heeft zelf gezegd dat pakket gaat herleven.

RUTTE
Dat pakket zal geheel of gedeeltelijk herleven.

VAN DER HEYDE
Dat betekent toch dat die 3,3 miljard die u nog over heeft, dat dat sowieso gaat gebeuren?

RUTTE
Niet sowieso. Wij zullen opnieuw kijken naar het geheel van de opgave van 6 miljard. Uiteraard het pakket dat er ligt, dat staat ook in de brief, dat is logisch dat je dat als vertrekpunt neemt, maar de besluitvorming over het hele pakket inclusief de vraag wel of geen nullijn, dat is echt een besluit wat we pas in augustus nemen.

VAN DER HEYDE
Maar u gaat ook weer volgende week daarover onderhandelen, aanstaande maandag. Wanneer komt u dan naar buiten met die maatregelen?

RUTTE
In augustus.

VAN DER HEYDE
Waarom niet eerder?

RUTTE
Omdat in augustus het moment is dat je naar buiten komt, al was het maar omdat het CPB in augustus ook de laatste ramingen laat zien waar het betreft de precieze effecten van maatregelen. Dus stel dat je al een eind zou zijn met de samenstelling van het pakket, dan kun je pas op basis van de laatste ramingen bepalen wat de precieze opbrengst van bepaalde maatregelen is. Dus dat kan pas in augustus. Bovendien is het ook de afspraak die we gemaakt hebben met sociale partners. Dat is het moment waarop je met elkaar tot ordelijke besluiten komt.

VAN DER HEYDE
Denkt u niet dat mensen zo langzamerhand willen weten waar ze aan toe zijn? Want nu was er weer een pakket dat ging herleven, nu zegt u weer nu gaat dat ook misschien weer niet door…. Augustus… mensen weten totaal niet waar ze aan toe zijn…

RUTTE
… Ik zeg niks nieuws. Ik zeg wat we ook steeds zeggen dat pakket zal geheel of gedeeltelijk herleven. Vanzelfsprekend, dat staat ook in de brief, is dat pakket uitgangspunt voor onze gesprekken, maar de besluitvorming bijvoorbeeld over die nullijn vindt pas plaats in augustus.

VAN DER HEYDE
Wat verwacht u te kunnen doen, en het is een belangrijke wens van de PvdA om ook nog mogelijkheden te kunnen vinden om ook nog te investeren?

RUTTE
Dat is niet alleen eens wens van de PvdA, dat is een wens van de hele coalitie. Waarbij investeren niet altijd geld hoeft te kosten. Het is ook een kwestie van: hoe kun je geld dat er is op een betere manier inzetten, hoe kun je er voor zorgen dat…

VAN DER HEYDE
Hoe kan dat dan?

RUTTE
Ja, dat gaat u zien in augustus. Wij zijn daar op dit moment mee bezig om…

VAN DER HEYDE
Kunt u een voorbeeld noemen?

RUTTE
Dat heeft te maken met het wegnemen van bureaucratie, het slimmer inzetten van geld dat je al op dit moment besteedt, maar dat veel effectiever besteed zou kunnen worden, zodat het meer economische effecten heeft, het naar voren halen van bepaalde investeringen, daar kun je van alles bij bedenken. Dat hoeft niet altijd geld te kosten. Misschien zijn er maatregelen bij die wel geld kosten, dat kan, maar we kijken ook natuurlijk naar maatregelen en ideeën om ervoor te zorgen dat we sowieso in augustus met een pakket komen wat dat doet en dat past ook bij de drie pilaren van het kabinet. We hebben gezegd: we brengen de overheidsfinanciën op orde, we leggen de rekening op een fatsoenlijke manier neer in de samenleving en we zorgen ervoor dat de economie gaat groeien.

BERGHUIS (RTL)
Die 6 miljard zou gaat bestaan uit structurele maatregelen. Is een nullijn een structurele maatregel?

RUTTE
Ja. In onze opvatting wel. Daar wordt wel verschillend over gedacht, maar degene die uiteindelijk bepaald of op maatregelniveau een maatregel akkoord is, is Financiën. Het CPB kijkt vervolgens naar het economisch effect en het effect voor het saldo, maar in onze opvatting is de nullijn structureel.

DUIN (NOVUM)
Ik wilde het hebben over geweld, u had het er zojuist over. U zei: het kabinet tolereert geweld niet en zeker niet als er drank of drugs in het spel is. Ik vroeg me af: waarom is het nuchter geweld plegen minder erg?

RUTTE
Dat is niet erg, alleen we zien op dit moment dat er in het uitgaansgeweld met name sprake is van veel geweld wat ook drugs- en alcohol gerelateerd is en we willen daar extra maatregelen tegen kunnen nemen.

DUIN
Maar het verhogen van de strafmaatregel voor verschillende vormen van geweld, dat is al gebeurd, tegen gezagsdragers, scheidsrechter, nu ook onder invloed van alcohol. Waarom niet gewoon überhaupt de strafmaatregel omhoog voor geweld, want nu blijft er maar een hele kleine categorie achter, namelijk nuchter gepleegd geweld, niet tegen gezagsdragers en niet tegen scheidsrechters, waarom niet gewoon de hele strafmaat omhoog?

RUTTE
Dus u bent gewaarschuwd, de kans dat u in die lagere categorie zit wordt steeds kleiner.

DUIN
Maar als het dan toch over mij gaat, dan wordt ik liever door iemand die dronken is geslagen dan door iemand die broodnuchter is.

RUTTE
Dat is een persoonlijke waarneming en opvatting.

DUIN
Degene die broodnuchter is vormt toch een groter gevaar dan iemand die vijf biertje op heeft, dan gebeurt er wel eens wat.

RUTTE
Ik vind dat een heel interessant maatschappelijk debat, daar zou ik nog wel eens een paar deskundigen bij Nieuwsuur of bij een ander programma aan het woord willen horen, maar ik denk iedereen, ik merk dat zelf ook als je gewoon vrijdag- of zaterdagavond met vrienden uitgaat, dan moet je gewoon vaststellen dat de mate waarin drugs en alcohol het plezier van uitgaan vermindert, dat het nog steeds een groot probleem is. Ik zal geen uitspraken doen of het toeneemt, daar zal je weer deskundigen voor moeten hebben, dus het is 'anecdotal evidence', maar ik denk dat heel veel mensen die waarneming met mij delen.

DUIN
Moet dat dan niet worden aangepakt in plaats van de strafmaatregel bij geweld na drank.

RUTTE
U wilt dat ik nu alcoholgebruik aanpak?

DUIN
Nou ja, als dat leidt tot geweld?

RUTTE
En hoe wilt u dat doen? Cafés sluiten? Luister, uiteindelijk komt ie pas in aanraking met justitie als ie iets doet wat niet mag. Zo werkt het toch? En dan denk ik dat het heel reëel is als je als kabinet zegt: waar dit een steeds groter probleem wordt in de samenleving en daarmee ook heel veel mensen die wel een leuke vrijdag- of zaterdagavond willen hebben thuis blijven of het gevoel hebben: laat maar, met alle maatschappelijke schade van dien, dat we dit hard moeten aanpakken.

DUIN
Het verhogen dus van de algemene strafmaat voor geweld is daar…

RUTTE
Hebben we ook al gedaan. Wij behoren tot de landen in de wereld met op bijna alle terreinen de hoogste strafmaat, dus het idee dat we hier niet zo zwaar straffen is echt verleden tijd. Nederland is de laatste tien, vijftien jaar in het lijstje landen dat zwaar straft in allerlei type delicten echt gestegen naar de top van de wereld. En ook zeer terecht, want ik vind in een land waar heel veel kan, we zijn heel vrij land, een liberaal land, je mag hier heel veel, het is ook leuk als mensen gekke dingen doen binnen de wet, hun talent ontdekken, maar als mensen gekke dingen doen in strijd met de wet, dan leef je ook in ene land waarin we zeggen: he vriend, je kunt hier heel veel doen, je kunt hier iets van je leven maken, je kunt je talenten ontdekken, zorg ervoor dat je er ook nog een beetje voor de ander bent, dus heb oog voor je omgeving, maar als je over de grens gaat, dan wordt je hard aangepakt.

WESTER (RTL)
Hoe verhoudt zicht dit tot (…) andere wetsartikelen waarbij het strafrecht en ook jurisprudentie waarbij over het algemeen misdrijven die weloverwogen met voorbedachten rade worden gepleegd, veel zwaarder worden gestraft dan misdaden die worden gepleegd in een opwelling en helemaal al misdrijven die even niet toerekeningsvatbaar was? Als je dat hier op loslaat dan is het inderdaad raar dat iemand die weloverwogen, met voorbedachten rade iemand mishandelt, minder zwaar gestraft wordt dan iemand die in een opwelling met wat te veel drugs of drank op doet.

RUTTE
U wijst terecht al op een stuk jurisprudentie wat hier natuurlijk in praktijk werkt. Dat zorgt al voor een zekere gelijktrekking in praktijk wat uiteindelijk in de wetstoepassing en ook het type duitspraak dat door rechters wordt gedaan, ook met dit type maatregelen dat wij nu nemen, de zaak wat meer gelijktrekt. Dat is niet ons eerste doel trouwens. Ons eerste doel is er daadwerkelijk voor te zorgen dat, wat ik net zeg tegen de meneer van Novum, dat de vrijdag- en zaterdagavond, de normale uitgaansavonden, dat dat leuke avonden zijn. Waarin je echt niet als een non of een monnik uit hoeft te gaan, iets mag drinken en ergens naar mag kijken, maar dat je een leuke avond hebt, het ook voor de ander mensen leuk laat en de mate waarin je partydrugs, cocaïne en alcohol in toenemende mate er voor zorgen dat na tien uur 's avonds het voor de mensen die er wel een leuke avond van willen maken het niet meer leuk is, dat is echt een probleem.

WESTER
U verwacht niet dat met dit artikel straks, deze maatregel nat gaat bij de rechter die zegt: als je het weloverwogen doet is het net zo erg?

RUTTE
Deze wetsteksten worden gemaakt door de beste juristen en die hebben er lol in om teksten te maken die uiteindelijk bij de rechter niet nat gaan. Dat kan ik u verzekeren.

JONGEJAN (AD)
(…) Over de leefbaarheid had u het ook in de wijken, dat het kabinet maatregelen wil nemen om mensen met een crimineel verleden te kunnen weren. Gaat dat ook over mensen die bijvoorbeeld vast hebben gezeten en hun straf hebben uitgezeten? (…)

RUTE
Ja het gaat over een crimineel verleden, dus over mensen die in het verleden voor overlast hebben gezorgd. Dat je kijkt in een wijk, als zich dat daar gaat concentreren, dat je wel degelijk ook als gemeente er voor kunt zorgen dat los van inkomenseisen, dat je tegelijkertijd naar dit type gedrag uit het verleden kunt kijken.

JONGEJAN
Kan dat ook op een gegeven moment opgehouden zijn, dat als iets tien jaar geleden is gebeurd…?

RUTTE
Ja. De wet laat dat allemaal zien, dus dat kijkt natuurlijk naar termijnen, je kunt iemand dat niet in eeuwige dagen nadragen. Dus daar zitten in de wet redelijke termijnen voor. Maar het feit dat je probeert te voorkomen dat, nou bijvoorbeeld het opsplitsen van al te kleine woningen in nog kleinere woningen aan de ene kant, aan de andere kant overconcentratie van mensen met een heel laag inkomen of inderdaad uw voorbeeld, dat ook in de wet wordt genoemd, hoe ga je om met mensen met een crimineel verleden, dat die zich niet concentreren in bepaalde wijken. Dat staat de leefbaarheid enorm in de weg. Dus dit is een harde maatregel, stevig beleid, maar ik denk dat het echt nodig is om gemeenten meer instrumenten te geven, net zo als dat punt van het stationsverbod, dat je ervoor zorgt dat de openbare ruimte in het land, maar ook de wijk en buurten waar mensen wonen, dat die leefbaar zijn.

JONGEJAN
Draag je op die manier niet iemand z'n verleden nog langer na dan de tijd dat ie al een straf heeft uitgezeten?

RUTTE
Ja, zeker. Zeker.

JONGEJAN
Maar dat is gerechtvaardigd?

RUTTE
Ja.

NIEMANTSVERDRIET (NRC)
Maandag is een belangrijk overleg over de pensioenen. De tweede Kamer en ook het kabinet wil dat…

RUTTE
Een Tweede Kamerdebat.

NIEMANTSVERDRIET
Ja. Als het Witteveenkader wordt verlaagd, dat er een vrijval van de premie, dat dan teruggaat naar de werkenden. Er is een oproep gedaan in het sociaal akkoord aan de sociale partners om dat ook daadwerkelijk te doen, maar zij zetten de hakken in het zand. Oefent het kabinet nog druk uit op de sociale partners om dat geld ook straks daadwerkelijk terug te gaan geven?

RUTTE
Als we dat zouden doen kan ik dat niet zo hier melden, want dan heeft het geen effect. En daarmee geef ik antwoord.

NIEMANTSVERDRIET
Maar u bent wel in overleg met de sociale partners hierover?

RUTTE
We zijn permanent in overleg met de sociale partners. Kijk, de achtergrond, dat is wel goed om te melden, is dat als je met het Witteveenkader het opbouwpercentage verlaagt en dus mensen in principe meer overhouden om te besteden is dat op de korte termijn goed voor de economie. Op langere termijn leidt het wel natuurlijk tot iets minder belastinginkomsten, want je hebt dan een minder hoog pensioen, dus de besparing is over tijd ongeveer de helft van wat ie in het begin is. In het begin is die ongeveer 3 miljard, die loopt terug naar ongeveer de helft, grofweg. Wat je dan wel wilt is dat in het begin die extra loonruimte ook gebruikt wordt. Kijk, dan is er natuurlijk meteen discussie aan de cao-tafels gebruiken we dat voor de reparatie van problemen binnen de pensioenen. Ik begrijp best die discussie, maar het zou zonde zijn als we daarvoor bovenop het Witteveenkader, dus bovenop de fiscaal gefacilieerde ruimte dat gaan doen, want dan komt het geld niet beschikbaar voor de economie. Ik merk eigenlijk bij sociale partners dat men intellectueel en ook praktisch dat accepteert. Maar men hecht zeer aan de contractvrijheid en zegt: overheid, we horen u, maar leave it to us. Nou, we gaan dit heel goed monitoren en er ook een eigen rol in hebben, we zijn zelf ook contractpartij bij grote cao's, om ervoor te zorgen dat je dit maximaal bevordert.

NIEMANTSVERDRIET
Doet u nog een oproep aan de sociale partners om over de brug te komen met…

RUTTE
Dat heeft u al gemerkt in de 2,5 jaar, ik ben niet zo van de oproepen, eigenlijk wat ik net doe is ene oproep zoals ik hem prettig vindt: gewoon beargumenteerd uitleggen hoe het zit, maar een oproep, dat vind ik altijd zo amechtig.

NIEMANTSVERDRIET
Is de besparing die het kabinet heeft ingeboekt, dat is bijna 3 miljard euro in 2017 als ik het wel heb, is dat dan nog realistisch als daar…

RUTTE
Jazeker, het CPB laat ook zien in de doorrekening dat dat natuurlijk met onzekerheid is omgeven zoals altijd bij de ramingen, maar dat die realistisch is, omdat die uitgaat van bepaalde gedragseffecten. En het CPB houdt rekening met een behoorlijke weglek in die maatregel en komt dan met de besparingen die wij hebben ingeboekt. Nogmaals, bijna 3 miljard in de eerste jaren, teruglopen naar ongeveer de helft.

RIGHTON (VOLKSKRANT)
Een vraag over Europese samenwerking: de ministerraad heeft gesproken over zaken die volgens Nederland niet meer door Europa geregeld moeten worden. Wat zijn de belangrijkste zaken die Nederland voortaan zelf gaat regelen en waarom?

RUTTE
Ja, eerst even om de achtergrond te schetsen: ik vind het dus van belang dat Europa niets steeds meer taken krijgt zoals nu gebeurt en dat Europa in toenemende mate zich afvraagt: gaan wij daar eigenlijk wel over, moeten wij daar over gaan? Een aantal dingen die wij willen tegenhouden of willen terughalen zijn initiatieven bij de Commissie op het terrein van directe belastingen, daar zijn wij tegen. We hebben de richtlijn gezinshereniging zoals die bestaat. Wij willen meer ruimte voor lidstaten voor de invulling daarvan, een bekend punt van het kabinet. Er dreigen nieuwe voorstellen voor de harmonisatie van het strafprocesrecht, daar zijn wij tegen. Er dreigt EU-regulering op het gebied van schrik niet: pluralisme van de media. Nou dat hebben we in Nederland niet nodig en willen we ook niet. Over Arbo-regelgeving is ons standpunt dat je in Europa alleen echt op de hoofdlijnen afspraken moet maken en niet verder moet gaan. Een paar voorbeelden, het stuk is een pagina of 17 dik, 40 of 50 punten. Zitten kleine dingen bij, zitten grote dingen bij, misschien nog wel belangrijker dat die concrete punten is de beweging. Dat voor het eerst een lid van de Europese Unie zegt: we maken een inventarisatie van punten die niet meer door Europa gedaan zouden moeten worden. dat is echt wat dat betreft een nieuw denken. En ik merk ook bij de collega's in Europa, ook omdat Cameron dit ook aan het doen is, maar dan langs de lijn hoe kan ik een aantal unieke opt-outs krijgen voor Engeland. Daar zijn wij tegen, we willen dit alle 27 afwerken en met z'n allen tot conclusies komen. We willen geen unieke opt-outs voor Nederland. Maar ik merk bij de andere lidstaten, bij de Zweden, de Duitsers tot en met Zuid-Europa grote interesse voor deze exercitie.

RIGHTON
Nederland is het eerste land dat dit doet?

RUTTE
Voor zover ik nu kan nagaan, misschien dat u dadelijk gaat zoeken en zegt: feitencheck in 1980 heeft Wallonië het ook al een keer gedaan, dat zou ik dan even voor u willen laten, maar voor zover mij bekend is dit de eerste keer dat op deze serieuze wijze deze exercitie gedaan wordt. Daar zit ook wat achter: we vinden niet alleen dat je moet praten over wat moet Europa doen, wat moet de lidstaat doen, in het verleden hebben we ook gepleit voor meer taken voor Europa, denk aan de sterkere positie voor de Europese Commissaris voor begrotingszaken, een Nederlandse wens, dus soms moet je ook juist meer macht geven aan een Europese instelling, maar in heel veel gevallen moet Europa kleiner, leaner, meaner, minder geld kosten, net zoals we in Nederland ook aan het teruggaan zijn. Er zit nog wat anders achter: wetgeving. In Nederland is het heel normaal dat je een wet aanpast als die niet meer klopt, in Europa kan dat bijna niet, als er eenmaal een richtlijn is staat die voor de rest van je leven. Het acquis. En wij zijn er heel erg voor dat ook op het gebied van richtlijnen Europese wetgeving wel veel makkelijker wordt om die tussentijds aan te passen aan de nieuwe wensen.

RIGHTON
Hoe reëel is dit dat deze regels allemaal teruggaan van Brussel naar Nederland?

RUTTE
Ik denk dat het kan, maar het zal, dit wordt enorm eerst een discussie dan een debat et cetera. Het feit dat het gebeurt, het feit dat zoveel Europese landen geïnteresseerd zijn daarin geeft me goede hoop. Ik merk bij de Commissie dat men zich ook realiseert, Europa is op dit moment niet aan het stijgen in de populariteit. Ik denk dat Europa van levensbelang is voor een land als Nederland, wij zijn een exportland, de economie in Nederland, we zijn relatief gesproken naast een paar oliestaten zijn wij het meest exporterende land ter wereld dus Europa is echt van levensbelang. Tegelijkertijd, bij Europa denken mensen ook aan Brussel, bij Brussel denken ze aan hele grote gebouwen waar heel veel regels worden gemaakt, niet altijd terecht, er zit ook heel veel beeldvorming in die niet klopt. Vaak is het ook Nederland zelf wat gegoldplate heeft, allerlei plussen heft gezet op Europese regels, stoppen we ook mee, kijk maar wat er in het verleden gebeurd is op terreinen als Natura2000: dat willen we niet meer, dus neem die Europese wetgeving over zonder die plussen. Maar in z'n geheel genomen kan dit bijdragen aan het besef bij iedereen dat je je heel goed moet afvragen: waar ga ik nu over, waar heb ik meerwaarde, waar is het relevant, niet het institutioneel belang voorop stellen, maar het belang waarvoor de Unie is opgezet, namelijk met z'n allen heel veel geld verdienen en gezamenlijke veiligheid en ene gezamenlijk waardenstelsel.

RIGHTON
Tegelijk wilt u wel meer samenwerken op het gebied van Defensie, is dat nou niet juist een onderwerp wat we alleen zouden moeten doen?

RUTTE
Nee, maar Defensie is geweldig. We werken heel intensief samen met de Belgen, we werken samen met de Duitsers, we werken samen met een aantal van de Scandinavische landen, op allerlei terreinen. En die samenwerking met de Duitsers gaan we nog verder intensiveren. Maar dat is natuurlijk prima, maar dat hoeft niet per se Europa te sturen, dit zijn ook zaken die binnen NAVO-kader plaatsvinden en binnen de NAVO doen wij mee aan bijna alle beleidsvernieuwingen die in gang zijn gezet in Lissabon en Chicago bij de laatste twee NAVO-toppen en daar past dit bij, dat je om het als de marine gaat, ligt het voor de hand dat je met de Belgen en de Luxemburgers samenwerkt, maar als het bijvoorbeeld gaat om landmacht dan hebben we een intensieve samenwerking met Duitsland.

BENSCHOP (NU.NL)
Wat vond u van de suggestie van Gerrit Zalm deze week bij Knevel & Van den Brink om de Europese Commissie eerder met aanbevelingen te laten komen, zodat de begroting ook eerder klaar kan zijn?

RUTTE
Ja, ik heb dat gehoord. Ik hou daar nu even de mond, omdat ik hem intellectueel begrijp. Tegelijkertijd je ook te maken hebt en dat moet je dan echt heel goed overdenken en dat doet Zalm altijd hoor, dus dat heeft hij vast gedaan, maar ik wil het ook zelf nog een keer doen met de precieze realisaties van de bestaande begroting. En je moet op een gegeven moment op basis van realisaties en cijfers die binnenkomen over het lopende jaar die nieuwe begroting opstellen. Dus er is een grens waarin je dat naar voren kan halen. Je kunt nu al de begroting van over 2 jaar gaan maken, maar die bouw je dan op drijfzand. Dus naarmate je dichter bij het begin van het jaar komt waarin die begroting moet gelden, en dan niet zoals op sommige Caribische eilanden dat de begroting een jaar na afloop wordt vastgesteld, graag een jaar van te voren, dat doen we in Nederland zorgvuldig, maar het naar voren halen heeft dus voordelen, maar je kunt het niet eindeloos doen.

BENSCHOP
Maar dit jaar deed u dat eigenlijk wel, u maakt al een pakket, dat is iets wat de komende jaren ook zou kunnen?

RUTTE
Dat is niet ongebruikelijk dat je kijkt naar halen wij onze doelen en wat zou er nodig zijn om die doelen wel te halen. Dat zijn aanpassingen die net gek zijn. Maar waar je hier over praat is het normale begrotingsproces wat in augustus plaatsvindt. En de aanbeveling van de Commissie niet in juni maar bijvoorbeeld al in april krijgen. Nogmaals, je zit dan steeds verder van het jaar waarvoor die aanbeveling geldt. Dus ik begrijp hem intellectueel, maar ik zou hem even goed willen doordenken op zijn consequenties.

BENSCHOP
U wilt erover na gaan denken?

RUTTE
Over alle suggesties van Gerrit Zalm binnen- en buitenkamers wordt nagedacht.

BENSCHOP
(…) wat in, dat naarmate je tegen het einde van het jaar loopt dat het dan ook steeds moeilijker wordt om echt heel erg diepgrondige hervormingen door te gaan voeren en dat je dan weer snel uitkomt op lastenverzwaringen.

RUTTE
Bij hervormingen is het bijna altijd zo dat die pas over een paar effect heeft. Het gedoe over het sociaal akkoord dat we in het kader van de concessies gedaan hebben een aantal jaar uitstellen, heeft ook in de begroting ook nauwelijks effect, want het eerste jaar ww hervormen, ontslagrecht hervormen, participatiewet, dus mensen met afstand tot de arbeidsmarkt, dat beleid hervormen, heeft in het begin altijd een beperkt effect. Dat bouwt pas op na een aantal jaren. Dus je moet altijd zoeken naar kostenverlagende maatregelen die op korte termijn geld opleveren. Dat zijn niet altijd hervormingen. En die zijn er natuurlijk ook te vinden. Natuurlijk is het zo dat naarmate je niet pal op 1 januari zit, dat dat makkelijker is zeker als er ook nog wetgeving moet plaatsvinden.

JANSEN (DE TELEGRAAF)
(…) is er afgesproken tussen PvdA en VVD dat bij bezuinigingen de verdeling 1/3 - 2/3 is, 1/3 lastenverzwaringen, 2/3 ombuigingen. Geldt wat u betreft die verdeelsleutel bij de aftrap? U zegt hervormingen moeten vaak ingroeien. Dus voordat het voldoende oplevert, daar gaat een paar jaar overheen. Wat is dan het meetpunt? Is het meetpunt de aftrap of is het meetpunt als ze zijn ingegroeid?

RUTTE
Dat weet ik niet precies, maar in de praktijk als je kijkt naar het totale pakket nu van in 7 jaar tijd 2010-2017 bijna 50 miljard, is 15 lasten, 35 uitgaven. Je kunt dat niet helemaal plakken en knippen, maar het is wel zo dat het soms uit moet trillen voordat je op die verhouding 1/3 - 2/3 zit. Dat klopt. Daar had NRC ook laatst een stuk over, dat je soms niet meteen op die verhouding kunt zitten, maar soms ook wel. We moeten daar nu gewoon naar kijken. Het hangt ook af van de mix van maatregelen die je neemt.

JANSEN
Is bij 6 miljard het ingroeimodel aanvaardbaar?

RUTTE
Totaal niet over gesproken. Als PvdA en VVD hebben we geen harde afspraken gemaakt… ik geef heel open antwoord… de afspraak is 1/3 - 2/3. Maar dat is echt onderdeel van de onderhandelingen tussen de twee partijen en de coalitie.

VERBEEK (BNR)
[onverstaanbaar, red.] … bij de komende Europese top over de Fyra. Is dit echt een onderwerp dat besproken dient te worden op het niveau van minister-president?

RUTTE
Ik heb er geen enkel bezwaar tegen. Ik heb gisteren in het gesprek met Vladimir Poetin in een vertrouwelijk gesprek, daar bespreek je ook altijd een aantal bedrijfskwesties. Dat is heel normaal, dat vind ik niet erg. Ik vind het ook logisch dat hij opkomt voor zijn bedrijf, één van de grote industrieën in Nederland. Daar hebben we in Nederland een besluit over genomen. Ik zal hem aanhoren en uitleggen waarom we gedaan hebben wat we gedaan hebben. Maar dat hij dat doet, daar heb ik op voorhand geen bezwaar tegen.

VAN DER AA (ALGEMEEN DAGBLAD)
…. zaak tussen de opdrachtgever en de bouwer?

RUTTE
Zo is het. Dat zal ik hem ook uitleggen in mijn antwoord, maar hij mag toch dat punt maken. Dat is toch niet erg?

NIEMANTSVERDRIET (NRC)
… internationale veiligheidsstrategie. Past de JSF binnen die strategie?

RUTTE
U refereert aan de besluitvorming die op dit moment in het kabinet gaande is over de vervanging van de F-16 en het is niet zo dat deze internationale veiligheidsstrategie bepalend is voor de keuze van welke vervanging voor de F-16 we gaan maken.

NIEMANTSVERDRIET
Het zegt natuurlijk wel iets over de ambities die je hebt. Je kunt oude Cessna's kopen om langs de Noordzee te patrouilleren of…

RUTTE
… ik bedoel te zeggen als je internationale veiligheidsstrategie…

NIEMANTSVERDRIET
(onverstaanbaar, red)

RUTTE
… ja maar volgens mij als je de IVS leest, kun je daaruit niet afleiden dat daarmee voorgesorteerd wordt op de keuze voor een bepaald nieuw type jachtvliegtuig.

NIEMANTSVERDRIET
Komt de visie nog voor de zomer?

RUTTE
Wij proberen zo snel mogelijk, maar ik kan daar op dit moment geen zekerheid over bieden wanneer die er precies is. Die moet grondig zijn, die moet kloppen. Er zit heel veel financieel uitrekenwerk omheen. Dus die visie die ook in het regeerakkoord is neergelegd. U ziet in dit kabinet, we proberen als zo snel mogelijk, maar ik ga me nu niet vastleggen op een datum.

VISCHJAGER
Honderd miljard verspild staat in de Telegraaf. Vindt u dat niet een verschrikkelijke tekst?

RUTTE
Die tekst is vreselijk. Daarmee zeg ik niet dat het klopt wat daar staat.