Opening Ceremony van de Freedom Online conferentie te Tunis
Introductie
Ik wil graag eerst een ervaring met u delen. Ik ben een aantal weken geleden door Google uitgenodigd voor de (Zeitgeist) conferentie. Mij was gevraagd een korte speech over Europa te houden en aldus geschiedde. Vervolgens kreeg ik binnen een paar uur reacties van over de hele wereld en dat bleef een aantal weken zo doorgaan. Omdat mijn verhaal op internet stond.
Tot zover deze kleine en persoonlijke anekdote. En als u wilt weten hoe ik over Europa denk, zoek dan op Google’s Zeitgeist, want dat staat dus gewoon op internet.
Geachte dames en heren,
Allereerst wil ik graag mijn Tunesische collega, de minister van ICT Mongi Marzoug en de gastheer van deze conferentie, hartelijk danken voor het opzetten van een indrukwekkend evenement en mijn waardering uitspreken voor de voortrekkersrol die Tunesië in de regio op zich heeft genomen bij de promotie van dit belangrijke mensenrecht.
En ik zeg dit omdat ik weet dat de hele wereld nu naar Tunesië kijkt in de hoop dat zijn successen op de weg naar democratie, mensenrechten en de rechtsstaat gevolgd zullen worden door de gehele Arabische wereld. Omgekeerd zal het falen van Tunesië een negatief effect van dezelfde omvang hebben. Als Tunesië succes heeft dan wijst het land de weg aan al diegenen die willen leven in een vrije wereld waar rechten worden geëerbiedigd, waar de samenstelling van de regering via de stembus wordt bepaald en waar iedereen kan dromen over een geslaagd leven voor zichzelf en voor zijn kinderen. We leven dan in een vrije wereld die welvarender is dan vandaag.
Ik ben verheugd met Freedom Online leden hier bijeen te zijn. NL richtte deze coalitie op anderhalf jaar gelden tijdens eerste Freedom Online bijeenkomst in Den Haag, met 14 landen, inmiddels hebben zich al 21 landen aangesloten. De coalitie heeft tijdens diverse internationale bijeenkomsten zijn meerwaarde al bewezen.
Ik verwelkom de toetreding van nieuwe leden Georgië, Duitsland en Letland (en ik groet u, beste collega’s) tot de Freedom Online Coalition en ik hoop dat de komende jaren nog vele landen hun voorbeeld zullen volgen en hun engagement tonen aan de bevordering van een vrij en open internet voor iedereen.
Het blijkt eens te meer dat internet leidt nieuwe vormen van internationaal contact, tot nieuwe vormen van diplomatie.
- Als kanaal: ik gebruik het als manier om zichtbaar te maken wat ik doe, als extra verantwoordingslaag. Een man als Eric Schmidt weet door te dringen tot Noord-Korea.
- Als middel: via het internet dragen we bij aan vergroten van participatie, van vrijheid en kunnen we strijden we tegen uitbuiting, tegen terreur, tegen uitsluiting.
- Als onderwerp: kijk naar deze bijeenkomst en naar het werk van de Freedom Online Coalition.
Belang internetvrijheid
Kenners weten dat Tunesië belangrijke filmlocatie voor Star Wars is geweest, als decor voor de planeet Tatooine, de planeet met twee zonnen en drie manen, waar Anakin en Luke Skywalker vandaan kwamen.
Star Wars voor veel van mijn generatiegenoten dé metafoor voor de strijd tussen goed en kwaad. Internet is evenzo toneel van spanning. Waarom vindt Nederland internetvrijheid zo belangrijk?
Het internet is steeds meer een integraal en integrerend element van onze samenleving – het is baksteen en cement daarvan. Het heeft de schaal waarop we met elkaar kunnen communiceren enorm vergroot. Het verandert de manier waarop we communiceren: emoticons, smiley faces, afkortingen (LOL bijvoorbeeld, in het Frans MDR) – hebben ook buiten het internet hun plaats gevonden. Ik merk het wanneer ik sms’jes van mijn kinderen krijg. Dat is precies hetzelfde: “ik zag je op tv pap LOL”. Nou bedankt!
Het heeft ook het tempo en de frequentie waarmee we communiceren, aanzienlijk vergroot. Ontwikkelingen in het ene land zijn in real time elders bekend en kunnen aldus ook aanstekelijk werken. We zagen het de afgelopen dagen zelfs in Turkije. De traditionele media berichtten nauwelijks over de gebeurtenissen in Istanbul, maar dankzij internet was de hele wereld onmiddellijk op de hoogte en kon meteen reageren.
Het potentieel van het internet om de participatie van mensen te vergroten en om mensenrechten te bevorderen is onuitputtelijk. Om wat te noemen:
- Arme boeren krijgen marktinformatie die ooit voorbehouden was aan tussenpersonen. Ze weten nu bijvoorbeeld ook wat voor weer het gaat worden, of het gaat regenen, etc.
- Complete bibliotheken worden gratis toegankelijk gemaakt, waaronder de Nationale Bibliotheek van Tunesië in samenwerking met de Nederlandse uitgeverij Brill.
- Wereldwijd kunnen mensen gratis colleges volgen van de beste hoogleraren.
Je kunt zelfs zien wat politici op internet uitspoken….. als je dat zou willen weten, tenminste.
Het internet heeft een unieke rol gespeeld in de veranderingen in de maatschappij die zich hier in de regio hebben voorgedaan door de ongekende mogelijkheden die het heeft gecreëerd voor het mobiliseren van massa’s.
- Het is geen toeval dat de Jasmijn-revolutie online begon; in de ruimte waar autoritaire regimes de vrijheden van mensen om zich te uiten en organiseren nog niet geheel hadden gecontroleerd. De naam Mohamed Bouazizi is bekend en zal niet vergeten worden door de gehele mensheid.
- Daarnaast heeft internet ervoor gezorgd dat berichten en beelden van mensenrechtenschendingen dagelijks bij ons binnen komen. Door het bewijs dat we hierdoor verkrijgen uit de doorgaans gesloten staten waar deze schendingen plaatsvinden, is er direct internationale aandacht. Zo komt er druk op de staten om daar iets aan te doen. Het is vooral de druk vanuit de eigen bevolking die daarbij een rol speelt, meer nog dan druk vanuit de internationale gemeenschap.
There is a dark side to the force
Waar het internet een groot potentieel biedt voor de participatie van mensen en de promotie van mensenrechten, hebben mensenrechtenschendingen ook steeds vaker een technologische – ICT-gerelateerde component (ref. Star Wars: there is a dark side to the force).
- Zo wordt het kiesrecht van Iraniërs geschonden doordat de autoriteiten de websites met informatie over opponenten blokkeren.
- En is een baby in Pakistan overleden omdat de moeder de hulpdiensten niet kon bellen: de autoriteiten hadden het mobiele netwerk uitgeschakeld uit angst voor rellen.
- In deze gevallen wordt duidelijk hoe afhankelijk we zijn van technologie. Ook wordt duidelijk hoe schendingen van het mensenrecht om vrij te communiceren en toegang tot informatie te hebben, leiden tot een gebrek aan democratie en rechtsorde.
- Terwijl ICT juist gebruikt kan worden als belangrijk hulpmiddel om de democratie te versterken: zo maken mobiele telefoons het mogelijk dat burgers kunnen bijdragen aan het monitoren van verkiezingen, omdat zij bekendheid kunnen geven aan ongeregeldheden die plaatsvinden bij hun stembureau.
- Als Freedom Online Coalitie hebben wij ons daarom verplicht samen te werken om het internet open en toegankelijk voor iedereen te maken, om hiermee de mensenrechten, democratie en rechtsorde te bevorderen.
- Met de inmiddels 21 landen van over de hele wereld die deel uitmaken van deze coalitie zullen we tegenwicht moeten blijven bieden aan het misbruik van technologie. Het is van essentieel belang dat we samen naar oplossingen zoeken voor de bestaande uitdagingen.
Spanning tussen vrijheid en veiligheid online
De afgelopen dagen hebben we kunnen zien dat de spanning tussen online-vrijheid en online-veiligheid een van uitdagingen is waar we tegen aan lopen. De overheid heeft te maken met een dilemma:
- zij heeft de plicht het internet vrij en open te laten zodat de rechten die mensen offline genieten ook online gelden.
- Aan de andere kant heb je te maken met serieuze bedreigingen van de veiligheid via het internet en heb je als overheid de taak de veiligheid van burgers en essentiële infrastructuur te beschermen.
Ik ben ervan overtuigd dat zowel online als offline in alle gevallen democratische beginselen leidend moeten zijn bij de afweging tussen vrijheid en veiligheid.
De ervaring heeft ons allen geleerd dat er zonder veiligheid geen vrijheid is, maar we weten ook dat te veel beveiliging fataal is voor de vrijheid. Met deze realiteit moeten we allemaal leren omgaan.
Als coalitie kunnen we hieraan bijdragen door gezamenlijke best practices op te stellen die ons kunnen leiden wanneer wij in aanraking komen met dit dilemma. Het is dan ook om die reden dat de Europese Commissie met de Amerikaanse collega’s het gesprek wil aangaan over de PRISM-affaire.
Multi-stakeholder structuur internet
Omdat het internet geen traditioneel besturingsmodel kent, maar wordt aangestuurd door zowel private als publieke actoren, is het van fundamenteel belang dat alle betrokken spelers hun verantwoordelijkheid nemen.
Als overheden moeten wij de verantwoordelijkheid nemen alle actoren aan tafel te krijgen om ervoor te zorgen dat we een inclusieve dialoog voeren over de toekomst van het internet.
Waar niet alleen de grote bedrijven en vooroplopende landen aan tafel zitten, maar waar ook civil society en landen die minder ontwikkeld op dit terrein zijn aan tafel komen om hun inzichten te delen. Het interessante is dat vaak wanneer we het hebben over minderontwikkelde landen, het niet altijd dezelfde landen zijn. Sommige landen die als minderontwikkeld worden beschouwd, zijn juist heel sterk ontwikkeld op het gebied van communicatietechnologieën. Iets om over na te denken tijdens onze gesprekken.
Dat de dialoog nog niet op alle fronten inclusief is bleek duidelijk tijdens de besprekingen over het ITU-verdrag in Dubai in december 2012, waar civil society organisaties niet als onafhankelijke actoren mochten deelnemen.
En in Dubai werd ook het belang duidelijk van de cross-regionale samenwerking binnen de coalitie.
Gezamenlijk hebben we toen een sterk statement afgegeven dat overheidsregulering van het internet – dat zowel economische als mensenrechtelijke gevolgen zou hebben – geen optie is.
Als makers en leveranciers van de infrastructuur waarop het internet functioneert, hebben bedrijven ook een belangrijke verantwoordelijkheid.
Om te voorkomen dat technologie wordt misbruikt om mensenrechtenschendingen mee te plegen zouden ICT ontwikkelaars misbruik van producten moeilijker moeten maken.
En om te zorgen dat iedereen – en mensenrechtenverdedigers en journalisten in het bijzonder - gebruik kunnen maken van internet om mensenrechtenschendingen te rapporteren moeten bedrijven beter kunnen garanderen dat gebruik van hun apparaten en infrastructuur veilig is. Dat geldt ook voor de bescherming van de privacy.
Rol van internet voor ontwikkeling
Als coalitie hebben we ook een belangrijke taak om te proberen oplossingen te verzinnen om de digitale kloof te dichten. Twee derde van de wereldbevolking heeft geen toegang tot het internet, en daarmee geen toegang tot de kennis en informatie die hierop beschikbaar is.
Het belang van een open en vrij internet voor economische groei, is niet vaak genoeg te onderstrepen. Zonder vrij internet, geen innovatie, geen duurzame groei. Het delen van kennis leidt tot het vermeerderen van kennis. Wie dat beperkt, beperkt zijn eigen ontwikkelingskansen.
De kennis, informatie en economische mogelijkheden die het internet biedt, zullen - als ze beschikbaar zijn voor iedereen - leiden tot gelijkwaardiger verhoudingen tussen staten. Maar ook tussen de staat en zijn burgers. Bedrijven, private actoren en overheden moeten gezamenlijk de verantwoordelijkheid nemen om toegang te verschaffen aan deze 4,6 miljard mensen die nu nog offline zijn.
Veiligheid bloggers
Toegang tot internet is echter geen garantie dat het internet ook veilig is en kan worden gebruikt als middel om vrijelijk je mening te kunnen uiten.
Dit zien we in een land als Vietnam, het land met de grootste internetdichtheid in Azië, waar meer dan 30 miljoen mensen elke dag het internet gebruiken. Maar waar sites worden gecensureerd en gefilterd en waar kritische bloggers worden opgepakt op grond van ‘misbruik van democratische waarden’. Gisteren hoorden we dat dit ook in Tunesië gebeurt. De Vietnamese bloggers vormen dus helaas geen uitzondering. Volgens Reporters Without Borders zitten er op dit moment wereldwijd 163 bloggers gevangen. Net als Pham Viet Dao, een moedige man die ondanks bedreigingen en arrestaties doorging met het verdedigen van de vrijheid van meningsuiting en de democratie.
Deze bloggers verdienen onze volledige steun.
Ik wil graag onderstrepen dat Nederland hen ook actief zal blijven ondersteunen, waar dan ook.
- Via het Digital Defenders Partnership met een aantal partners, een fonds dat specifiek is opgericht om innovatieve oplossingen te ondersteunen die cyberactivisten en bloggers die in gevaar zijn kunnen beschermen.
- En door aandacht voor hen te vragen, zodat ze niet geïsoleerd worden en er druk op de autoriteiten blijft.
Bloggers, we denken aan jullie!
Maar er zijn ook hoopgevende ontwikkelingen, zoals hier in Tunesië.
- Waar gistermiddag het 404 lab werd gelanceerd. Een project dat ten doel heeft censuur tegen te gaan en een open en transparant internet te creëren, gestart op de plek waar vroeger de computers die de censuur bewerkstelligden stonden. Ik wil Tunesië dan ook van harte gelukwensen met deze historische stap.
- Ook lanceerde ik gisteren de Storymaker. Een app waarmee burgers makkelijk journalistiek kunnen bedrijven, - en ik hoop dat de journalisten deze handschoen opnemen - en zo weer een instrument is om verhalen te vertellen over positieve en negatieve ontwikkelingen.
Kortom, dames en heren, er is de afgelopen tijd veel bereikt, maar er is nog een wereld te winnen. Laten we aan de slag gaan!
Dank voor uw aandacht.