Vlaggetjesdag

Toespraak | 08-06-2013

Dames en Heren,

Een vlaggetjesdag zonder Hollandse Nieuwe. Dat lijkt gek. Maar haring is een natuurproduct. En natuur en de seizoenen laten zich niet dwingen. Hoe goed we ook vooruitkijken en plannen.

Dus als in onze tuin de kersenboom twee weken later bloeit, heeft ook de haring het moeilijk.

Haring eet namelijk plankton, en dat groeit in zee. Maar aangezien de temperatuur in zee de afgelopen weken te laag was, is er weinig planktongroei geweest. De haring heeft nog wat tijd nodig om aan te sterken, en vetter te worden.

Volgens de kenners zijn de vooruitzichten zeer positief.

De haringen die tot nu toe zijn gevangen hebben wel voldoende voedsel in hun maag. Het is alleen nog niet omgezet in vet.

We zullen dus nog even moeten wachten. Maar Vlaggetjesdag, dat vieren we ieder jaar. Dat blijft natuurlijk een traditie.

Dames en Heren,

Nergens bestaat zo’n haringcultuur als in Nederland.

Nederland ligt nu eenmaal aan zee en Nederlanders zijn van oudsher een volk van vissers.

Dat zijn de Noren, de Denen, de Engelsen, de Spanjaarden en de Japanners ook, zult u zeggen.

Toch is "maatjesharing" in die landen hooguit een exotische specialiteit.

Misschien doordat het haring kaken onze regionen is uitgevonden, al betwisten de Hollanders en de Vlamingen elkaar de eer.

Door dat kaken werd de haring langer houdbaar en werd het volksvoedsel.

Haring werd in de Gouden Eeuw één van de pijlers onder onze economie.

Geen enkel ander Europees land zag kans ons succes te kopiëren.

• Niet wat betreft het vangen:
• Niet het direct verwerken aan boord
• En het lukte niemand de haring met snel zeilende schepen aan wal te brengen

In de Gouden Eeuw bestond onze haringvloot uit ongeveer 4000 schepen.

Er werkten in die tijd ongeveer net zo veel mannen op de haringschepen als op de handelsvloot van de VOC.

Het was de haring die rijkdom, macht en aanzien bracht.

Wij kaakten de haring. En de haring doordrenkte de geschiedenis van veel van onze kustplaatsen, en de plaatsen die aan de vroegere Zuiderzee lagen.

Daar zijn we trots op.

En er zijn meer redenen om trots op onze haringen te zijn.

We weten allemaal, dat haring heel gezond is. U kent het spreekwoord vast:

Is de haring in het land, dan kan ......... (de dokter aan de kant)

Ik weet niet of we dit zo letterlijk moeten nemen.

Maar je zou kunnen zeggen dat het advies van het Voedingscentrum om één à twee keer per week vis te eten een moderne variant op dat spreekwoord is.

We mogen er ook trots op zijn, dat het zo goed gaat met het haringbestand in de Noordzee.

Door de afgelopen vier jaar heel terughoudend te vissen is het bestand gegroeid tot meer dan 2 miljoen ton.

Daarmee behoort 2013 tot de betere jaren in de afgelopen decennia.

De quota kunnen nu weer omhoog.

Zulk beheer is een voorbeeld van verantwoorde visserij.

Goed voor de vis en goed voor de visser.

Wie een Hollandse nieuwe eet, heeft tegenwoordig de garantie dat die duurzaam is gevangen. Dankzij het certificaat van de Marine Stewardship Council. Dat certificaat krijg je niet zo maar. De eisen zijn streng.

De Nederlandse haringvissers hadden dat certificaat als eersten in Europa.

Ook Schotse, Noorse, Deense en Zweedse vissers vangen Hollandse nieuwe.

Ook zij hebben het certificaat.

Haring is onze trots, maar het is, en daar begon ik mee, ook oogst uit de natuur. Daar moeten we respectvol mee om gaan. Voor de zee, de vis, en de visser, die leeft van het ecologische kapitaal.

Want dat kapitaal is niet onuitputtelijk.

We moeten er verstanding mee omgaan.

Dat betekent geen verspilling.

Op dit moment wordt er veel vis teruggegooid in zee.

Daarom hebben Europese visserijministers afspraken gemaakt over de plicht om alle vis aan land te brengen. En de aanlandplicht goed en werkbaar in te voeren. Dat geeft de visserij de mogelijkheid zich aan te passen aan de nieuwe situatie. Voor sommige typen visserij kunnen de maatregelen snel ingaan. Bijvoorbeeld voor de haringvisserij, die traditioneel weinig bijvangst heeft.

Anderen, zoals vissers op tong en schol, moeten meer aanpassingen doen.

Zij krijgen een aantal jaren extra om de maatregelen door te voeren.

Maar dat is politiek.

En die hoort op een dag als vandaag niet op de voorgrond te staan.

Dames en heren,

De haring maakt al eeuwenlang onderdeel van onze cultuur.

En met vlaggetjesdag laten we steeds opnieuw zien dat de Noordzeeharing die plaats in onze cultuur mag houden.

Het is een belangrijk moment om de hem in het zonnetje te zetten.

En dat mag wat mij betreft tot in lengte van dagen zo blijven.

Heel veel plezier vandaag op deze mooie dag!