Persconferentie na ministerraad 7 juni 2013

Mediatekst | 07-06-2013

ASSCHER:
Goedemiddag allemaal. Minister-president Rutte is in Londen bij de Bilderbergconferentie, vandaar dat ik de Raad heb voorgezeten. Staatssecretaris Mansveld heeft vandaag de MR uitgebreid bijgepraat over de stand van zaken in het dossier Fyra. Zoals u weet heeft de NS besloten een punt te zetten achter de Fyra-treinen. Op grond van studies en beoordelingen. Vandaag heeft het kabinet daarover gepraat. Ons is wezenlijk dat het materieel veilig is en betrouwbaar. We zijn dan ook niet tot een andere opvatting gekomen dan de NS. Ingrijpend besluit, met gevolgen voor de reiziger en gevolgen voor de schatkist. De NS krijgt nu de tijd om een alternatief voor te bereiden dat voldoet aan de concessie-eisen en dat zullen we te zijner tijd beoordelen op de gevolgen voor de reiziger, op juridische toelaatbaarheid, maar ook op de kosten voor de belastingbetaler.
Daarnaast werkt het kabinet gestaag door aan de uitvoering van het regeerakkoord. Dus we hadden vandaag een flink aantal voorstellen die daarop zagen. Op voorstel van collega Schippers hebben we besloten de zorgverzekeraars meer risicodragend te maken. Dat zal leiden tot betere inkoop en dat is in het belang van de patiënt, die beter waar voor z'n geld krijgt. Maar ook voor de premiebetaler, omdat de premies dan waarschijnlijk omlaag zullen gaan. Ook op mijn terrein, het terrein van Sociale Zaken, lagen een aantal voorstellen voor die voortkomen uit het regeerakkoord. Wijzigingen van de wet werk en bijstand, om meer maatwerk in de bijzondere bijstand te leveren. Het besluit om bij ernstige misdragingen jegens ambtenaren van sociale diensten de uitkering stop te zetten. De introductie van de kostendelersnorm in de Wet werk en bijstand. Vervolgens hebben we ook een SER-adviesaanvraag gedaan naar aanleiding van het sociaal akkoord. SER moet gaan adviseren over de arbeidsmarkt, de uitwerking van de passages over de uitvoering van de WW. Op die manier werken we gestaag door aan de uitvoering van het regeerakkoord en het sociaal akkoord.

VAN DER AA (ALGEMEEN DAGBLAD)
Ziet het kabinet dit als laatste kans voor de NS?

ASSCHER
NS is nu de houder van de concessie, en als gevolg van het feit dat zij deze trein afbestellen vanwege al die gebreken kunnen ze op dit moment niet aan die concessie voldoen. Dat betekent dat ze snel moeten komen met een volwaardig alternatief en dat zullen wij heel secuur beoordelen op de gevolgen voor de reiziger, de vraag of het juridisch allemaal toelaatbaar is en op de kosten voor de belastingbetaler. En dan zal blijken of ze wel of niet die concessie kunnen uitdienen.

AN DER AA
En als ze dat niet doen?

ASSCHER
Dan voldoen ze dus niet. Ze moeten daar echt aan voldoen, ze moeten die toets op die drie punten doorstaan om de concessie te kunnen uitdienen. Ze hebben die concessie, ze hebben de tijd, de kans ook, om een volwaardig alternatief te bieden. Dat moet snel gebeuren, en dat moet serieus gebeuren.

SCHOPPERT (RTL NIEUWS)
Hoeveel gaat dit de schatkist kosten?

ASSCHER
Dat is nog niet precies te zeggen. We weten dat er voor zo'n 120 miljoen betaald is aan de leverancier. Het is nu een zaak tussen de klant NS en de leverancier in Italië. Wij gaan er vanuit dat de NS er alles aan zal doen om dat geld terug te krijgen. Je kunt nu nog niet precies berekenen hoeveel dat zal kosten.

SCHOPPERT
Weet u al wel wat u zeker niet zal terugkrijgen?

ASSCHER
Nee, dat weet ik niet.

VAN DER HEYDE (NOS)
Heeft u een begin van een antwoord op de vraag hoe die treinen goedgekeurd konden worden? Heeft u het daar nog over gehad vandaag?

ASSCHER
Nee, daar hebben we het nu niet over gehad. We hebben ons nu gebogen over het besluit van de NS om een punt te zetten achter de Fyra-trein. We hebben gekeken naar de rapporten die daaraan ten grondslag lagen en we zijn niet tot een ander oordeel gekomen dan de NS.

BREEDVELD (RADIO1)
Zonder op de details in te lopen, daar hebben we de vakministers voor, maar meer in z'n algemeenheid zullen mensen zich afvragen daar gaat de overheid weer voor miljarden misschien of honderden miljoenen het schip in. Wat heeft u daarop te zeggen?

ASSCHER
Het is natuurlijk buitengewoon vervelend. Het is buitengewoon vervelend voor de reiziger, die zo langzamerhand toe was aan die snelle verbinding met Brussel. Maar wij hebben ook zorgen over de mogelijke gevolgen voor de schatkist en voor de belastingbetaler. Vandaar ook dat wij zo zorgvuldig mogelijk, stap voor stap willen zetten. Eerst hebben willen kijken naar het besluit om te stoppen met deze trein, naar de rapporten die daaraan ten grondslag liggen, maar nu ook in het vervolg heel precies willen handelen, juist om kosten voor de belastingbetaler zoveel mogelijk te vermijden, maar wel te zorgen dat er treinen rijden.

BREEDVELD
Mensen zullen denken ja, had dat dan meteen gedaan. Had het voorkomen kunnen worden?

ASSCHER
Dat kan ik nu helemaal niet beoordelen. Wat ons nu te doen staat is zorgen dat we in de ontstane situatie, waarbij NS heeft besloten te stoppen met die treinen, te zorgen dat we alle vervolgstappen heel zorgvuldig zetten. Het gaat om grote bedragen en het gaat ook om serieuze belangen van reizigers, maar ook van ons allemaal. Wij moeten die stappen heel precies zetten om de schade zoveel mogelijk te beperken.

BREEDVELD
Want we hebben miljarden geïnvesteerd in een lijn, in het spoor zelf, vervolgens honderden miljoenen besteed aan een trein die het niet doet, en vervolgens wordt de lijn die er nu ligt nog maar hoogstens voor de helft gebruikt. Is zoiets te accepteren, ik bedoel is dat nog uit te leggen?

ASSCHER
Daarom is het ook heel belangrijk dat er snel een volwaardig alternatief komt voor die concessie. Op dit moment kan NS daar niet aan voldoen, omdat de treinen niet deugen. Ze hebben goede redenen om te zeggen dat die treinen niet deugen, en dus worden ze afbesteld. We hebben aangegeven dat dat alternatief een volwaardig alternatief moet zijn, dat we het zullen beoordelen op al die aspecten. Is het goed voor de reiziger? Krijgen die waar voor hun geld. Is het allemaal juridisch in de haak wat er gebeurt. En wat zijn de kosten voor de belastingbetaler.

BREEDVELD
Meer in zijn algemeenheid, het gebeurt vaker dat grote projecten gewoon niet uitpakken zoals we gehoopt hadden. Is er nu al lering uit te trekken dat je kunt zeggen we moeten dat voortaan anders doen? Strakker geleid, misschien minder complex, minder partijen bij betrokken?

ASSCHER
Die discussie gaat natuurlijk nog uitgebreid gevoerd worden en daar zal ook de Tweede Kamer vanzelfsprekend het uitgebreid over hebben. Wat ons nu te doen staat is heel precies handelen in de ontstane situatie, om de schade te beperken. Zorgen dat we juridisch verstandig optreden. We zorgen dat er voor de reiziger een alternatief is en zo mogelijk snel verbeterd wordt. Maar het is nu niet aan ons om met vergezichten te komen of beoordelingen over het verleden, we moeten zorgen dat we in de ontstane situatie verstandig handelen.

BREEDVELD
Wat zijn de juridische gevolgen, kunt u daar al iets over zeggen?

ASSCHER
In de eerste plaats is het natuurlijk nu een zaak tussen de klant NS en de leverancier. De klant heeft besloten dat het product niet voldoet op een aantal wezenlijke punten en wij hebben daar als kabinet naar gekeken en we zijn niet tot een ander oordeel gekomen. De betrouwbaarheid van het materieel, de veiligheid van het materieel moet natuurlijk wel voldoen en NS heeft in onze ogen op een hele degelijke manier daarnaar gekeken. Dus wij begrijpen dat besluit. Vervolgens is het zaak voor de klant om de leverancier aan te spreken op de kwaliteit van zijn producten.

BREEDVELD
Heeft u gisteren naar de persconferentie van AnsaldoBreda gekeken?

ASSCHER
Ja, ik zie dat als onderdeel van de discussie tussen leverancier en de klant. Waar het voor Nederland om gaat is het belang van de reiziger, goede verbindingen, betrouwbare treinen en het belang van de schatkist, zorgen dat het ons niet teveel geld kost. In dat verband heeft het geen zin als ik ga becommentariëren wat de Italianen in een persconferentie zeggen, het gaat er vooral om dat de NS alles doet wat nodig is om het geld terug te krijgen.

VAN DER HEYDE
Meneer Asscher, heeft u gisteren in het Financiële Dagblad gelezen wat Halbe Zijlstra, de fractievoorzitter van de VVD, voorstelt aan bezuinigingen?

ASSCHER
Zeker

VAN DER HEYDE
Ja? Wat vindt u ervan?

ASSCHER:
U weet, het kabinet heeft afgesproken om in augustus, zoals altijd, de nieuwe begroting te maken en dan hebben we ook de voorspellingen van het Centraal Planbureau over de groei in 2014 en het overheidstekort. Dan moeten we ook kiezen wat voor een maatregelen we daarbij nemen. Dat betekent dat het mij niet past, het kabinet niet past om nu al allerlei schoten voor de boeg te geven en daarover te speculeren. Het staat natuurlijk politieke partijen vrij, of dat nu coalitiepartijen of oppositiepartijen zijn, om daarvoor wel schoten voor de boeg te leveren of verkiezingsprogramma's te citeren.

VAN DER HEYDE
Maar u heeft dus op dit moment nog geen mening of het bijvoorbeeld een goed idee is om de uitkeringen te verlagen, de toeslagen?

ASSCHER
Ik heb daar zelf allerlei meningen over, maar het kabinet gaat daar nu niet op reageren, wij gaan gewoon in augustus de begroting maken aan de hand van de meest recente inzichten hoe de economie ervoor staat, hoe het gaat met de begroting en intussen ga ik niet in discussie met de heer Zijlstra naar aanleiding van zijn uitspraken.

VAN DER HEYDE
Oké, maar dan hoor ik van uw eigen partij, de PvdA, dat zij graag iets zouden willen dat meer werkt oplevert, dat er een plan moet komen, dat er geld vrijgemaakt moet worden bijvoorbeeld van pensioenfondsen, wat vindt u van zo'n idee?

ASSCHER
Daarvoor geldt precies hetzelfde, ik sta hier natuurlijk niet namens een partij, maar namens de Kroon, namens het kabinet vandaag al helemaal. En dat betekent dat ik niet ga reageren op de discussie zoals die door verschillende partijen gevoerd wordt. Ik begrijp heel goed dat de ene partij bepaalde punten zal benadrukken en de andere weer andere punten, dat zie je ook gebeuren, dat geldt voor de coalitie, dat geldt voor de oppositie. Maar wij hebben natuurlijk uiteindelijk de taak, het is een kabinetstaak, om voorstellen te doen, om een begroting op te stellen. Dat gaan we doen in augustus aan de hand van alles wat we dan weten, rekening houden met koopkracht, rekening houden met de economie, met de werkgelegenheid, met het begrotingstekort. En die voorstellen leggen we dan aan de Kamer voor en ik begrijp heel goed dat dat, allerlei partijen daar nu opvattingen over hebben, dat staat ze vrij, dat zijn schoten voor de boeg, maar het kabinet maakt uiteindelijk de begroting.

VAN DER HEYDE
Maar ik begrijp dat op 14 juni is de juniraming komt dan van het CPB. Dan gaat u toch daarna meteen onderhandelen?

ASSCHER
14 juni komt er een voorspelling van het Centraal Planbureau, in augustus komt er weer een nadere verkenning. We zijn gezegend….

VAN DER HEYDE
Dat was niet mijn vraag

ASSCHER
…We zijn gezegend met een groot aantal voorspellers en voorspellingen, wij maken in augustus de begroting

VAN DER HEYDE
Maar het klopt toch dat u meteen na de juniraming bekend is geworden met elkaar aan tafel gaat zitten, de VVD, PvdA-smaldeel om te onderhandelen?

ASSCHER
We zitten iedere week met elkaar aan tafel, dat is bekend, maar we maken de begroting in augustus.

HENDRICKX (AD)
U heeft een meevaller van 225 miljoen op uw begroting voor de kinderopvang en nu heeft de oppositie regelmatig gevraagd om dat geld eigenlijk weer terug te pompen, hè en er zijn ook verwachtingen gewekt door de coalitiepartijen via moties meen ik.. En die oppositiepartijen die hebben dat ook nadrukkelijk verbonden met gesprekken die zij met u voeren over de bezuinigingen op de kindregelingen. Nu schrijft u in uw brief: 'gezien de huidige economische situatie ziet het kabinet hier op dit moment geen ruimte toe'. Blaast u hiermee eigenlijk die onderhandelingen op met de oppositie, komt er met andere woorden geen kindregeling-akkoord?

ASSCHER
Nou ja, het klopt dat er een meevaller is in de uitgaven voor de kinderopvang, omdat dat mensen hun werk kwijt zijn geraakt en daarom geen gebruik meer maken van de kinderopvang, omdat er bezuinigd is en om die reden de vraag is teruggelopen. Dus op zich geen vrolijke aanleiding voor die meevaller. Maar ik heb op mijn begroting ook tegenvallers, denk aan de gestegen uitkeringen voor de werkloosheid, de WW, en de begrotingsregels brengen met zich mee dat ik eerst mijn eigen problemen moet oplossen in mijn begroting en ik dus meevallers niet zomaar weer kan uitgeven maar moet gebruiken om de schade te beperken. Dat is een begrotingsregel die al lange tijd geldt en waar ook de partijen in de Kamer terecht zeer aan hangen. Om die reden heb ik geen ruimte om die meevaller anders in te zetten.

HENDRICKX
Maar de oppositie zal dit ook gewoon, u heeft het er met de oppositie over gehad, dat dit dus gaat gebeuren, dat het niet gaat gebeuren eigenlijk wat zij willen, wat zij u gevraagd hebben?

ASSCHER
Nou, ik begrijp heel goed dat men graag zou zien dat er meer geld gaat naar de kinderopvang, maar dat kan in ieder geval niet komen uit deze meevaller, want die heb ik nodig om tegenvallers te compenseren.

HENDRICKX
U verwijst naar de begrotingsregels, maar daar houdt u zich toch niet aan, want het wordt opgelost door andere ministeries, uw tegenvallers?

ASSCHER
Maar goed, ik houd mij daar dus wel aan, ik denk dat het ook in het belang is van het kabinet dat we ons allemaal aan de begrotingsregels houden. En we gaan vanzelfsprekend in gesprek met de Kamer over de kindregelingen, de hervormingen, het komt na de zomer en dan zullen we kijken hoe de Kamer daarover denkt

HENDRICKX
Een andere vraag als het mag, Premier Rutte is niet bij deze ministerraad geweest, hij zit bij de Bilderbergconferentie, er zijn een aantal oppositiepartijen die zeggen, ja, is dat logisch hè, dan probeer je zo'n belangrijke ministerraad, waar de Fyra aan bod komt, wat mogelijk, zoals u ook zegt, ernstige gevolgen voor de schatkist kan hebben, laat schieten voor iets, ja, zoiets onbeduidends als de Bilderberg Conferentie?

ASSCHER
Ín het verleden zijn er vaker minister-presidenten te gast geweest bij die conferentie. En de minister van Buitenlandse Zaken was ook afwezig vandaag die is vervangen door de minister van Ontwikkelingssamenwerking en Buitenlandse handel. De minister van Economische Zaken werd vervangen door de staatssecretaris. Zo werkt het, als iemand er niet kan zijn kan die worden vervangen, dat doe ik naar vermogen, maar ik begrijp heel goed dat de minister-president die uitnodiging heeft aangenomen.

HENDRICKX
Waarom dan?

ASSCHER
Omdat hij dan daar in staat is met anderen leiders het gesprek te voeren en dat kan in het belang zijn van Nederland en dat is de reden dat eerdere minister-presidenten dat hebben gedaan en dat is de reden dat hij dat nu ook doet.

RIGHTON (VOLKSKRANT)
Vandaag heeft Amnesty International een rapport uitgebracht waaruit blijkt dat het Malinese leger zich schuldig maakt aan mensenrechtenschendingen, tientallen mensen die vermist zijn, vermoord. Speelt dit nog een rol bij de beslissing van Nederland om eventueel Nederlandse militairen te sturen om datzelfde Malinese leger te ondersteunen?

ASSCHER
Als er al sprake zou zijn van een Nederlandse rol, dan zullen we er eerst zorgvuldig de besluitvorming voor moeten doen, de Kamer ook over informeren met een artikel 100-brief en daar zullen dan alle elementen in moeten worden meegewogen, dus ook de mensenrechtensituatie ter plaatse.

RIGHTON
Weet u wanneer dat besluit gaat plaatsvinden?

ASSCHER
Daar kan ik u niets over meedelen

VISCHJAGER
Ja, dan vraag naar welk aandeel in de staatsschuld bestaat uit vorderingen, investeringen, uit (slecht verstaanbaar, red) bedrijven enzovoort en provincies, ja leningen over nou, EFM (slecht verstaanbaar, red) maar ik zou wel eens willen weten of u weet welk aandeel dat is en kan u dat dan even opschrijven, zoals de heer Rutte het ook altijd opschrijft?

ASSCHER
Ik denk dat u het misschien zelf wilt onthullen dat ik anders wacht tot hij het volgende week opschrijft… nee, de heer Rutte natuurlijk, want die doet dat gewoonlijk als ik het goed begrijp

VISCHJAGER
Ja, maar waarom doet u het niet?

ASSCHER
Ik heb het antwoord niet op uw vraag

VISCHJAGER
Oh, heeft u het antwoord niet nee

ASSCHER
Nee

VISCHJAGER
Goed, nou, dat is dan duidelijk, ik bedoel, ik vind het wel aardig hoor dat u dat aan meneer Rutte opdraagt

ASSCHER
Nou ja, misschien heeft u het antwoord zelf

VISCHJAGER
Nee, ik moet zeggen….

ASSCHER:
Dat vind ik nou weer eerlijk van u

VISCHJAGER
Nee, dat is…

ASSCHER:
… zo zijn er soms vragen

VISCHJAGER
Nee, dat is, maar ik ben blij dat ik u heb mogen vragen.