Persconferentie na ministerraad 26 april 2013

Mediatekst | 26-04-2013

RUTTE
Het was vandaag de laatste ministerraad voor de troonswisseling. En natuurlijk hebben we daar ook in de Trêveszaal over gesproken. Dinsdag wordt een historische dag. De Koning zweert trouw aan de Grondwet en het Statuut voor het Koninkrijk. Hij belooft een getrouwe vervulling van zijn ambt en dat is ook eigenlijk het kernmoment van de plechtigheid in de Nieuwe Kerk. En op geen moment is beter zichtbaar dat Nederland ook echt een constitutionele monarchie is. De Koning bevestigt plechtig dat de Grondwet het fundament is van het Koningschap. Die eed van de Koning op de Grondwet, ten overstaan van de Staten-Generaal en alle andere aanwezigen in de Nieuwe Kerk, ruim 2000, is een uniek moment waarin de historische en actuele betekenis van onze constitutie voor iedereen zichtbaar samenkomen.

Afgelopen maandag heb ik het laatste wekelijkse gesprek gehad met Koningin Beatrix. Ik heb die gesprekken de afgelopen 2,5 jaar als een bijzonder deel van mijn werk ervaren. Deze week legde de Koningin ook haar laatste werkbezoek af. Zij opende in Den Haag een tentoonstelling over Constantijn en Christiaan Huygens. Ik zag daarvan mooie beelden en ook mooie foto's in de media. Maandag zal de Koningin in een televisietoespraak terugblikken op de 33 jaar waarin zij vorstin van Nederland is geweest en van het Koninkrijk. Mooie, bewogen en bijzondere jaren.

Komende dinsdag kleurt heel Nederland oranje. En het feest is eigenlijk al begonnen, want vandaag doen meer dan 1,3 miljoen kinderen op 6500 scholen in heel Nederland en en in de Caribische delen van het Koninkrijk mee aan de Koningspelen. Dinsdag zijn er in Amsterdam - maar ook in alle andere plaatsen in ons land - tal van festiviteiten rondom de inhuldiging van de nieuwe Koning. Om deze mogelijk te maken is de afgelopen drie maanden door velen - professionals, vrijwilligers - heel veel werk verzet. Ik zou eigenlijk ook van dit moment gebruik willen maken om al die mensen daar, wat betreft de voorbereiding van alles, te bedanken en we gaan er natuurlijk voor zorgen dat het ook echt een hele mooie dag gaat worden, op 30 april. Ik zie, net als miljoenen andere Nederlanders, zeer uit naar deze bijzondere dag en ik ben ervan overtuigd dat we er samen, in de beste Nederlandse tradities, een prachtig feest van gaan maken.

DEWINTHER (DE TELEGRAAF)
U zei al kort iets over samenwerking met de Koningin, maar kunt u daar nog iets meer over vertellen. Hoe ging dat de afgelopen jaren?

RUTTE
Nee, daar kan ik helaas verder niets over vertellen. Die gesprekken zijn vertrouwelijk.

DEWINTHER
Een oud-premier heeft weleens gezegd dat het voelde alsof, als hij daar op maandag langs moest gaan, dat het voelde alsof hij iedere keer een beetje examen moest doen. Hoe kijkt u daar naar?

RUTTE
Nee nogmaals, ik doe over die gesprekken geen mededelingen. Er is wel een mooi citaat van de Engelse oud-premier, Harold Wilson, die ooit gevraagd werd naar zijn gesprekken met de Engelse Koningin. Ik zeg niet dat ik er precies zo tegenaan kijk, maar gewoon om u toch een beetje van een antwoord te voorzien, maar nogmaals ik neem de reactie van Wilson niet één op één voor mijn rekening, maar ik vond het wel een hele mooie reactie. Hij zei: het is het enige gesprek in de week wat ik heb met iemand die zeer goed is geïnformeerd over alle zaken en tegelijk niet uit is op mijn baan.

VRAAG
Heeft u het gevoel met andere gesprekken wel?

RUTTE
Nee, ik zei al, ik neem dit niet voor mijn rekening, dit laat ik geheel bij de heer Wilson liggen, maar ik probeerde uw collega toch te bedienen met een antwoord.

VRAAG
Gaat u met de Koning ook op maandag gewoon praten?

RUTTE
Ja.

VAN DER HEYDE (NOS)
Begint u al een beetje zenuwachtig te worden, zelf ook, want we begrepen dat het, nu nog, Prinselijk paar al wel een beetje de zenuwen krijgt?

RUTTE
Nou, de hartslag neemt natuurlijk toe, geleidelijk aan, maar mijn rol op die dag zelf is zeer bescheiden. Ik mag 's avonds het slotdiner voorzitten en heb overdag een paar staatsrechtelijke taken. Die dag staan natuurlijk de nieuwe Koning en Koningin centraal en de aftredende Koningin. Dus ik kan mij voorstellen natuurlijk dat ook in de aanloop van die dag voor hen, die zo bijzonder is, dat er natuurlijk toenemende spanning, positieve spanning, sprake is.

VAN DER HEYDE
Over een ander onderwerp, gisteren nog een pijnlijk incident met uw partijgenoot, de voorzitter van de Tweede Kamer, Anouschka van Miltenburg, heeft u dat gezien?

RUTTE
Ik heb het gezien en ik ben dat niet met u eens. Overigens ga ik daar ook verder niets over zeggen, want het is een zaak tussen de voorzitter en de Tweede Kamer. Maar ik ben het met uw analyse niet eens. Ik denk dat bij dit vak hoort dat je, dat het pijnlijk was, (geroezemoes, red.) daar zat een begin van een analyse in. Het begrip pijnlijk. Daar ben ik het niet met mevrouw Van der Heyde eens. Ik vind het krachtig in de politiek dat je uiteindelijk ook uiting geeft aan je drijfveren, aan je emoties. U gaat misschien vervolgvragen stellen over de voorzitter van de Tweede Kamer, het is niet aan mij om daar commentaar op te geven. Het enige wat ik kan zeggen is dat de debatten waarin ik deelneem, zowel in het verleden met Gerdi Verbeet, als ook nu onder Anouschka van Miltenburg, tot de plezierigste ervaringen in mijn functie behoren.

VAN DER HEYDE
Ja, ik vind het toch een kwestie van uitlokking, zeg ik dan maar eventjes, want u analyseert mijn analyse, het zag er gewoon wel heel pijnlijk uit. De voorzitter werd beticht van het sturen van dit ordedebat.

RUTTE
Nogmaals, ik ga als minister-president, ben ik te gast in het parlement, dus ik laat me daar verder echt niet over uit. Dat is echt een zaak van het parlement en de Kamervoorzitter.

VAN DER HEYDE
Maar denkt u dat zij aan zal blijven?

RUTTE
Tuurlijk blijft zij aan, maar ik heb geen enkele verdere rol in de relatie tussen de Kamervoorzitter en het parlement, ik ben daar te gast.

VRAAG
Er is momenteel wat consternatie onder economen, sorry, consternatie onder economen over de benoeming van mevrouw Van Geest als (onverslaanbaar, red.) ik vroeg mij eigenlijk af: kunt u zich iets voorstellen van de kritiek. Die kritiek is onder andere dat zij niet een wetenschapper is die goed inkijk heeft in de modellen van het CPB en tweede punt van kritiek is dat zij, ja als medewerker van Financiën, dat men twijfelt aan haar onafhankelijkheid. Dat zijn eigenlijk de twee grootste kritiekpunten.

RUTTE
Wat vonden ze dan van Gerrit Zalm, als directeur van het CPB, die heeft ook bij Financiën gewerkt? Wat een onzin. Kijk, Laura van Geest is DG Rijksbegroting. Als er nou iemand, ik bedoel ik heb in de afgelopen jaren ook soms tot woedends toe met haar gewerkt, want die vrouw is zo onafhankelijk en zo uitermate scherp in haar oordeel en ongeacht de persoon met wie ze praat, of ik dat nou ben of de minister van Financiën, van de week nog met haar overlegd, samen met Jeroen Dijsselbloem, ik heb buitengewoon groot respect voor haar. Zij is een scherp econome, zij heeft ervaring op alle terreinen waar het CPB zich mee bemoeit, ik, de commissie, de ambtelijke sollicitatiecommissie is unaniem tot deze voordracht gekomen. Ik denk dat we een hele goede nieuwe directeur van het CPB krijgen. Zeer onafhankelijk en zeer goed.

WILLEMS (FINANCIEEL DAGBLAD)
Over ditzelfde onderwerp. Ik trek de kwaliteiten van mevrouw Van Geest niet in twijfel, maar wat ik wel merk is dat zowel in deze procedure als in de procedure bij het benoemen van de bankpresident, van De Nederlandsche Bank, het niet is gelukt om externe kandidaten te vinden die bereid waren om voor dit salaris deze functie te aanvaarden, baart u dat zorgen?

RUTTE
Ik moet u zeggen dat vanaf het eerste begin Laura van Geest heel hoog op de wensenlijstjes stond en uiteindelijk is zij ook unaniem voorgedragen. Of er nog andere kandidaten waren, en of uw vermoedens kloppen, daar kan ik verder niet op ingaan. Want dan zou ik inzage geven in de sollicitatieprocedure en dat kan ook schadelijk zijn voor andere mensen. Maar, ik ben echt heel blij met de uitkomst.

VAN WEEZEL (VRIJ NEDERLAND)
Dit is de derde benoeming op een rij van een Haagse topambtenaar bij zo'n onafhankelijke instantie. De Nederlandsche Bank inderdaad, wat mijn collega noemde. Autoriteit Financiële Markten, daar zit de heer Gerritse, wordt het niet wat veel oud-ambtenaren?

RUTTE
Ik zou zeggen, met een andere Engelse premier: 'rejoice'. Het is toch geweldig dat we uit blijkbaar zo'n goede Rijksdienst hebben en Financiën is één van de beste Haagse departementen. Heeft ongelofelijk goede mensen werken. De beste man, de beste vrouw, op de plek en of dat nou inderdaad Ronald Gerritse is of Klaas Knot, wat natuurlijk een spannende benoeming was, hè, een kerel van midden veertig benoemen op die baan. Ik had daar heel veel vertrouwen in, ik denk dat ook heel veel mensen die nu moeten toegeven, die toen misschien kritisch waren, dat hij het echt heel erg goed doet, ook zeer onafhankelijk. Nu Laura van Geest, ja ik zou zeggen: laten we blij zijn dat we goede mensen hebben en dat we die kunnen benoemen.

VAN WEEZEL
U vindt het geen bezwaar dat er in en uit verkeer is tussen ambtenaren en dingen die eigenlijk onafhankelijk toezicht moeten zijn?

RUTTE
Nou ja, kijk, dat hangt van die ambtenaren af. Als die ambtenaren in staat zijn, met Ronald Gerritse heb ik gewerkt als SG Sociale Zaken en die ging wel eens een sigaretje zitten rollen als hij het niet met je eens was. Dat gebeurde nogal eens. Klaas Knot ken ik natuurlijk goed uit de vele gesprekken die we hebben gehad toen hij nog ambtenaar was, ook over de aanpak van de Europese bankencrisis en de Europese schuldencrisis. Die man heeft een buitengewoon groot statuur, die zich zeer onafhankelijk opstelt als Centrale Bankpresident. En Laura van Geest, ik schetste net al hoe die haar werk doet, die heeft zich nooit bekommerd om de hiërarchie of de positie van mensen. Die handelt puur vanuit de inhoud. Is een scherp econome, kent alle terreinen van het CPB, is écht een hele goede benoeming.

WESTER (RTL NIEUWS)
Is er in het kabinet nog gesproken over staatssecretaris Weekers?

RUTTE
Frans Weekers heeft ons bijgepraat over de kwestie van de ophef deze week, naar aanleiding van de uitzending van Brandpunt en later RTL. Is bezig om het hele feitenrelaas op papier te zetten, in nauwe samenwerking met de meest betrokken ministers, dat zijn onder andere Plasterk en Blok en Asscher en Opstelten. Het streven is dat dat 4 mei in de Kamer ligt.

WESTER
Kon hij u ook bijpraten met dingen die hij gisteren nog niet tegen de Tweede Kamer kon melden, omdat hij het nog niet helemaal op een rijtje had?

RUTTE
Ja ik kan u zeggen, dat hij, dat verzoek gisteren om zo'n ingewikkeld feitenrelaas in zo'n korte tijd naar de Kamer te sturen, gewoon niet ging. Uiteraard ben ik op de hoogte van onderdelen die dadelijk ook in het feitenrelaas zullen komen en die stellen me ook zeer gerust. Maar ik kan u daar verder nu inhoudelijk geen inzicht in geven, omdat ik dan dat feitenrelaas verbrokkeld naar buiten zou laten komen. En juist de kracht nu is van één goede brief op 4 mei, of daaromtrent, zoals de Kamer heeft verzocht, ook het voordeel heeft dat die samenhang duidelijk zichtbaar is.

WESTER
Laatste vraag, wat wist de staatssecretaris precies wel of niet op welk moment en wat heeft hij toen allemaal niet gedaan? Of waarom wist hij het niet? Is er nog iets anders gespeeld? Als je kijkt naar alle kritiek die er intern uit zijn apparaat komt, via interne sites zijn mensen, ja bijna gewoon zat en vertrouwen ze hem niet meer, hoe lastig maakt het functioneren voor hem?

RUTTE
Kijk, Fred Teeven heeft gisteren 3500 mensen moeten toespreken uit de dienst Justitiële Inrichtingen, die uiteindelijk zich omdraaiden, met hun rug naar hem gingen staan. Dit kabinet is natuurlijk bezig met heel grote hervormingen, ook in de Rijksdienst, die raken natuurlijk ook de Belastingdienst. Wat ik heel sterk vond is dat Frans Weekers van hetzelfde internet gebruik heeft gemaakt om juist ook te zeggen dat hij de frustratie begrijpt, dat als mensen werken bij de Belastingdienst, fraude signalen opvangen en niet het gevoel hebben dat er onmiddellijk op die fraudesignalen geacteerd wordt, dat dat ook frustrerend kan zijn voor mensen. Tegelijkertijd zijn per jaar zo'n 5000 van dat type signalen en de Belastingdienst functioneert zo dat Frans Weekers, de staatssecretaris, die signalen krijgt zodra er ook een beleidreactie nodig is. Zodra er een trend zichtbaar is en heel veel zaken anders op een lager, via ambtelijk niveau, worden afgewikkeld. Dus ik vind dat hij het goed doet. Hij is meteen ook de organisatie ingegaan om met mensen in gesprek te gaan, om uit te leggen wat hij doet, die kritiek gewoon te begrijpen, te zeggen: wat zit je dwars? Dat richt zich naar mijn overtuiging niet zozeer tegen de persoon Frans Weekers, maar wel tegen het feit dat die Belastingdienst natuurlijk ook, zoals eigenlijk de hele Rijksoverheid heel fors aan het reorganiseren is.

WESTER
Hadden die signalen niet veel eerder door moeten klinken, ook in de top van het ministerie, dus ook bij de staatssecretaris, die verantwoordelijk is?

RUTTE
Dan stelt u eigenlijk vragen die ook raken aan het feitenrelaas wat naar de Kamer moet en daarvoor ga ik terug naar mijn eerdere antwoord: ik wil nu niet onderdelen van dat feitenrelaas hier vertellen, zonder dat we de hele samenhang kunnen laten zien, in een goede brief op 4 mei.

VISCHJAGER
Meneer Rutte, welke vraag zou u eigenlijk eens gesteld willen hebben en waar u dus vaak over denkt en die misschien niet gevraagd wordt?

RUTTE
De kracht van het Haagse journaille is dat ze alle vragen altijd al gesteld hebben, voordat ik daar…

VISCHJAGER
Zullen toch nog vragen zijn, die u zou willen hebben?

RUTTE
Daar ga ik over na denken.

VISCHJAGER
Oh nou (onverstaanbaar, red.)

RUTTE
(Onverstaanbaar, red.) We gaan elkaar veel zien de komende dagen, denk ik.