Persconferentie na ministerraad 12 april 2013

Mediatekst | 05-04-2013

INLEIDEND STATEMENT
RUTTE:
De sociale partners en het kabinet hebben gisteren een sociaal akkoord gepresenteerd. Vanochtend in de ministerraad was er brede waardering voor het werk van sociale partners en de betrokken kabinetsleden, Asscher, minister van Sociale Zaken. Het akkoord staat geheel in het teken van de werkgelegenheid. Het staat in het teken ervoor te zorgen dat mensen aan het werk blijven dat mensen van werk naar werk worden geholpen, dat mensen zo snel mogelijk in het land weer aan de slag komen. Ik heb gisteren de hoofdlijnen benoemd. De WW toekomstbestendig maken, het ontslagstelsel eenvoudiger en flexibeler maken, de uitwassen in de flexsector aanpakken. Maar vooral ook mensen weer aan de slag helpen, mensen activeren, begeleiden van werk-naar-werk en uiteindelijk ook - en dat gaat mij persoonlijk zeer aan het hart - zoveel mogelijk mensen met een arbeidsbeperking aan het werk helpen.

U heeft inmiddels allemaal de tijd gehad om het akkoord te lezen. U heeft daarin kunnen zien dat de hoofddoelstellingen van het kabinetsbeleid overeind blijven. We versterken de economie door hervorming van de arbeidsmarkt. En we houden vast aan onze doelstelling om het huishoudboekje van de overheid op orde te brengen.

Om deze doelstellingen te bereiken hebben we - zoals ook al aangekondigd in het regeerakkoord - de hand uitgestoken naar sociale partners. Zij hebben de moed gehad om niet uit te gaan van het eigenbelang, maar juist die uitgestoken hand aan te nemen. Daardoor ligt er nu een akkoord dat zal bijdragen aan herstel van vertrouwen in onze economie. Breed draagvlak in de polder is een eerste stap. Het kabinet gaat dat ook zoeken in de Kamer. En daartoe zullen wij volgende week, naar het zich laat aanzien aanstaande woensdag, het debat voeren over het sociaal akkoord met de Tweede Kamer.

WESTER (RTL NIEUWS)
Er ligt nu een akkoord. Maar u kunt toch niet ontkennen dat dit een totaal andere aanpak is dan het kabinet bij de presentatie van het regeerakkoord een klein half jaar geleden nog voorstond.

RUTTE
Toen Samsom en ik het kabinet presenteerden eind oktober vorig jaar, toen hebben wij gezegd we gaan tegelijkertijd de uitwassen in de flexsector en het ontslagrecht aanpakken. Dit akkoord doet dat. We hebben gezegd we gaan de sociale zekerheid verder hervormen, waaronder de WW terugbrengen naar 24 maanden. Dit akkoord doet dat. We hebben toen gezegd: we gaan ervoor zorgen dat mensen met een arbeidsbeperking dat die aan de slag komen. En dat we het niet sociaal vinden als mensen een uitkering alleen hebben, maar dat ze ook weer kunnen werken. Dit akkoord bevordert dat. We hebben toen gezegd we gaan de pensioenen in Nederland hervormen. Door dit akkoord gaan we de pensioenen hervormen met een breed draagvlak. En we hebben afgesproken dat we de overheidsbegroting op orde zouden gaan brengen en dat is ook nog steeds de ambitie van het kabinet.

WESTER
Maar u kunt niet ontkennen dat een aantal maatregelen zoals bijvoorbeeld bij de WW dat die er heel anders uitzien nu dan dat ze er uitzagen toen bij de presentatie van het regeerakkoord.

RUTTE
Dat ben ik niet met u eens, ik wil u echt onderbreken, dat ben ik niet met u eens. Wat we met de WW doen we hadden gezegd in het RA we gaan terug naar 24 maanden, dat doen we ook. Het verschil is dat we 12 maanden loongerelateerd, 12 maanden bijstandsgerelateerd, blijft nu 24 maanden loongerelateerd, dat is de concessie.

WESTER
Dat kan toch een heel groot verschil betekenen (onverstaanbaar, red.)

RUTTE
Nee, het grote verschil in de WW is de opbouw en de duur. En de totale opbrengst van de oorspronkelijke WW-maatregel is 1,1 miljard, de opbrengst is nu 900 miljoen, of 800 zoveel miljoen afhankelijk van hoe je er naar kijkt. Het grootste deel van de opbrengst blijft. Wat er tegenover staat en dit is interessant, is dat werkgevers en werknemers hebben gezegd wij willen meer verantwoordelijkheid nemen voor die WW en wij gaan privaatrechtelijk op CAO-niveau gaan wij dat WW-gat dat ontstaat als gevolg van het kabinetsbeleid, onze ambitie is om dat op CAO-niveau aan te zuiveren. Dat kan altijd. Het staat altijd sociale partners vrij dat te doen. Maar wat het kabinet zich heeft voorgenomen in het regeerakkoord, dat gaat gewoon door.

WESTER
En daarvoor in ruil is dat tweede jaar WW dus nog steeds loongerelateerd en geen bijstandsniveau.

RUTTE
Ja, de concessie die we hebben gedaan, precies dat schets ik is die tweede periode van 12 maanden blijft loongerelateerd en niet bijstand gerelateerd, maar u kunt niet staande houden, dat ben ik echt met u oneens, dat dat een hele grote aanpassing zou zijn van het kabinetsplan.

WESTER
In ieder geval groot genoeg voor de werkgevers en werknemers om ermee in te stemmen.

RUTTE
Omdat zij met elkaar een afspraak hebben gemaakt, en die vind ik nou zo interessant en dat doe je ook in een sociaal akkoord om te zeggen oké dat is het kabinet, wat gaan wij nou als sociale partners doen. Toen hebben ze gezegd wij willen meer eigenschap nemen voor dit type werknemersverzekeringen en daar hoort dus ook bij dat wij gaan kijken met elkaar hoe wij dat, die versobering die het kabinet doorvoert, hoe wij op CAO-niveau ervoor kunnen zorgen dat wij privaatrechtelijk als werkgevers en werknemers daar maatregelen voor nemen.

WESTER
Komt toch een beetje over als een medisch specialist die therapiewijs bij een rugpatiënt, even niet die hele zware oefening die we bedacht hadden, maar even rust, absolute rust en als dat beter gaat dan kijken of het alsnog kan met die oefeningen.

RUTTE
Het is een leuke vergelijking, maar hij gaat in dit geval niet op. Omdat dit kabinet zich had voorgenomen om de sociale zekerheid verder te hervormen, dat gaat door, we hadden ons voorgenomen om het pensioenstelsel..

WESTER
(onverstaanbaar, red.)

RUTTE
De WW-hervorming gaat een jaar later in, dat klopt, dus daar zit vertraging in. En we bouwen hem af, we doen het niet in een keer, maar het is niet zo dat we hem niet doen. Sterker nog in deze kabinetsperiode, verkiezingen zijn in mei 2017, nog in deze kabinetsperiode gaan al die hervormingen plaatsvinden: op het terrein van pensioen, op het terrein van de WW, op het terrein van de onderkant van de arbeidsmarkt, op het terrein van flex, op het terrein van de arbeidsmarkt, op al die onderwerpen gaan we dat doen.

WESTER
In de tijd wat gefaseerd en uitgesteld om dat herstel even een kans te geven, om dat vertrouwen te herwinnen, dat was het verhaal van gister.

RUTTE
Zeker, dus wat we doen is, maar ik vond uw vergelijking krom, maar dat maakt niet uit. Het is waar dat we hebben gezegd in het kader van het sociaal akkoord: we gaan al die maatregelen nemen, maar we nemen hier en daar iets langer de tijd, daar heeft u gelijk in.

WESTER
Hoe groot is die hoop bij u dat dat echt lukt, dat de economie snel aantrekt.

RUTTE
Dat is een vraag die over een ander onderwerp gaat namelijk het bezuinigingspakket voor 2014. In 2014 willen wij dat de begroting weer sluit op 3%. Dat gaat ook gebeuren. Daartoe is op basis van de laatste cijfers van het CPB is een pakket gemaakt om de noodzakelijke bezuinigingen vorm te geven. De afspraak die wij gemaakt hebben is dat wij het herstel nu een kans geven. Is dat herstel onvoldoende dan zal dat pakket of een deel van dat pakket moeten herleven in de richting van Prinsjesdag. Wij hopen van harte en wij verwachten ook dat dat niet nodig zal zijn in die mate, omdat naast het herstel van de economie wat wel zichtbaar is, ook het feit dat er nu een sociaal akkoord is in zichzelf zal leiden tot extra economische groei.

WESTER
Daarvoor is het nodig dat mensen weer vertrouwen krijgen. Dat was ook het verhaal van gisteren, en dat ze weer geld uit gaan geven. U heeft gisteren een oproep gedaan, ga weer dingen kopen.

RUTTE
Ja, eigenlijk was mijn oproep iets minder expliciet dan dat, want dat moeten mensen zelf beslissen. Mijn oproep is vooral gegeven laten we stoppen met somberen, laten we stoppen met zo negatief naar de dingen kijken. We hebben natuurlijk reden, heel veel mensen individueel die in een baan bedreigd worden of die hun baan verloren hebben, of die een huis willen verkopen en de huizenprijzen te veel hebben zien dalen, dan begrijp ik heel goed dat mensen zich zorgen maken, maar de meeste mensen in Nederland hebben daar gelukkig niet mee te maken en toch is dat beeld dat die economie het moeilijk heeft raakt ons op dit moment zo hevig dat dat leidt tot een groot verlies aan vertrouwen, terwijl we qua werkloosheid, hoewel die veel te hoog is, nog steeds tot de landen van Europa behoren met de laagste werkloosheid. Onze jeugdwerkloosheid behoort nog steeds tot de drie Europese landen met de laagste jeugdwerkloosheid. Veel te hoog, hij moet omlaag, maar het is niet zo dat het hier dramatisch slecht gaat en in combinatie met het herstel wat nu zichtbaar wordt en dit akkoord is onze hoop en verwachting en die spreek ik ook uit, dat mensen weer ook iets positiever naar de economie gaan kijken en bereid zijn om uiteindelijk ook daar persoonlijk de keuze voor te maken die bij hen past. Ik kan geen oproep doen: geef je geld uit. Maar mocht het zo zijn dat je vanwege het somberen dat niet doet, kijk dan eens naar het herstel van vertrouwen dat nu zichtbaar is.

WESTER
Zegt u met zoveel woorden dat de crisis ook een beetje tussen de oren zit?

RUTTE
Nou, dat gaat te ver, want die crisis is reëel. Alleen het risico wat er is, is dat de crisis die we hebben dat die gepaard gaat met een soort structureel vertrouwensverlies en dat is een logisch proces. Dan is het ook de taak van mij, van Asscher, van het kabinet en van sociale partners om de noodzakelijke maatregelen te nemen waardoor dat vertrouwensherstel kan komen.

WESTER
En dat is nu volgens u gelukt?

RUTTE
Ja.

VAN DER HEYDE (NOS)
Ik begrijp er toch eigenlijk helemaal niets van, waarom zou nou dit pakket tot economisch herstel leiden? Legt u het nou eens heel simpel uit, want ik begrijp het echt niet.

RUTTE
Mensen maken zich op dit moment zorgen over het feit dat huizenprijzen gedaald zijn, over het feit dat de lonen onvoldoende stijgen, sterker nog in veel gevallen koopkracht ook echt gedaald is, mensen zien in een omgeving, soms maken ze het zelf mee, dat er ontslagen vallen. Wat mensen nu willen is dat in het land verantwoordelijkheid wordt genomen. Daar ben ik in de eerste plaats toe aangewezen als minister-president, en het kabinet. Dat hebben we ook gedaan in de formatie met het regeerakkoord wat er ligt. Dat neemt al die maatregelen. Wat we nu bereikt hebben is dat onder die hele filosofie van dit kabinet draagvlak is gekomen door tot een akkoord te komen met werkgevers, met werknemers, een akkoord wat in de afgelopen 10, 15 jaar in deze omvang in Nederland niet is gesloten. Ik ben ervan overtuigd dat als mensen dat zien dat dat kan, dat je zo met z'n allen de schouders eronder kan zetten, dat dat in zichzelf ook leidt tot herstel van vertrouwen.

VAN DER HEYDE
Ja, behalve dat er nog heel veel onduidelijk is. U zegt zelf ja we schuiven nu even dat lijstje aan bezuinigingen voor 2014 vooruit, maar ja, mensen let op, want het kan ook zomaar weer terugkomen. Dat is toch een beetje de repeterende wekker van het kabinet, we gaan iets doen, oh nee we gaan het toch niet doen. We gingen hervormen, nou, we gaan een beetje hervormen, maar wat later. Dat is toch niet de zekerheid waar mensen dan vertrouwen aan kunnen ontlenen?

RUTTE
Ik ben het oprecht oneens. Laat me uitleggen waarom. Wat wij doen met dit pakket is al die noodzakelijke hervormingen ook echt vormgeven. Of dat nou in de sociale zekerheid is, in de pensioenen, voor de mensen die met een handicap of een beperking aan de slag willen komen, maar ook op het terrein van de arbeidsmarkt, flex en zekerheid. Ik maak het even af.

VAN DER HEYDE
Gisteren was er heel veel verwarring…

RUTTE
Ik maak het even af. Op al deze punten zijn we bezig met die hervormingen. Daar ligt nu breed draagvlak onder. Die gaan ook dus allemaal door, die gaan allemaal door in deze kabinetsperiode. Het is waar dat we sommige hervormingen een jaar uitstellen, heeft u volkomen gelijk in, maar het is niet zo, als je ook kijkt hoe lang wetstrajecten in Nederland duren, is het überhaupt al de vraag of je het in de oude tempi zou halen, maar we hebben daar concessies gedaan, dat klopt, absoluut. Maar al die zaken die we ons hebben voorgenomen, die gaan we dus doen, en we gaan ook de rijksbegroting op orde brengen en wat ik nou vraag aan Nederland is: we kunnen doorgaan met somberen, we kunnen ook zeggen dit is mogelijk, werkgevers, werknemers en kabinet komen samen, dit hoort bij Nederland, dit hoort bij deze bijzondere Rijndelta waarin wij wonen. Zo doen we  het al jaren. Laat dat ook een reden zijn voor herstel van vertrouwen.

VAN DER HEYDE
Ik wou even een voorbeeld noemen. De WW gaat, volgens de vakbonden, blijft gewoon drie jaar, ongeveer min of meer op hetzelfde niveau, en volgens het kabinet wordt het twee jaar, wat is het nou?

RUTTE
Het is allebei waar, als je door het perspectief van de vakbonden kijkt begrijp ik hun stelling, maar dan moeten ze dat op CAO-niveau regelen, dus het kabinet gaat het publieke deel terugbrengen naar 24 maanden, conform regeerakkoord. Wat vervolgens de vakbonden en werkgevers hebben gezegd we gaan op CAO-niveau, privaatrechtelijk, bij een verzekeraar gaan wij inkopen een verzekering voor het gat wat dan ontstaat. Dat hoort ook bij een hernieuwde verdeling van verantwoordelijkheden waar de FNV in gelooft, waar ik zelf in geloof, maar ook de werkgevers in geloven, waar Asscher in gelooft, namelijk dat die werknemersverzekeringen ook weer meer eigendom van bijvoorbeeld de vakbeweging.

VAN DER HEYDE
U weet dat heel veel mensen geen lid zijn van een vakbond. Slechts 20% van de werknemers is lid van een vakbond.

RUTTE
Maar er is ook nog een ander getal. 20% is lid van een vakbond, maar meer dan 70% van Nederland herkent zich in de afgesloten CAO's.

VAN DER HEYDE
Ander voorbeeld, u heeft het over de ontslagvergoeding als een hervorming. Ik zie daar dat de opbouw als je langer dan 10 jaar ergens hebt gewerkt toch weer hoger wordt, als je 50 plus wordt komt er weer een overgangsregeling. Daarvan zou je ook kunnen zeggen dat is helemaal geen hervorming, dat is toch weer gewoon een plakbonus, voor mensen die ergens heel lang blijven werken. Niet aantrekkelijk om van baan te wisselen als je al lang bij een werkgever zit.

RUTTE
Dit is echt niet waar. Het huidige systeem werkt dat je een maand tot twee maanden krijgt per dienstjaar. We gaan nu terug naar 1/3 maand tot een halve maand. Volgens mij is dat heel fors lager. Daarnaast krijg je in het huidige systeem nog allerlei correctiefactoren van de kantonrechter, omdat er misschien ruzie is geweest tussen u en de werkgever of een conflict, humeurconflict zoals dat heet in het Frans, een incompatibilité d'humeur. Dat is allemaal weg. Dus wat we nu hebben is die vaste vergoeding van 1/3 tot een halve maand per dienstjaar. Dat lijkt mij een hele forse verandering, daar staat tegenover dat tegelijkertijd het hele stelsel hebben gedejuridificeerd. Dus minder ingewikkelde advocatenprocedures hebben, maar er staat ook iets anders tegenover, dat we aan de flexkant, waar sommige zaken waren doorgeschoten, dat was een wens van de vakbeweging, die waren bereid hier aan de vaste kan in mee te gaan, dus vast minder vast te maken, in ruil daarvoor hebben we aan de flexkant een aantal excessen aangepakt die ook noodzakelijk waren. Waarbij bijvoorbeeld belangrijk is het schrappen van de mogelijkheid tot nuluren contracten in de gezondheidszorg.

VAN DER HEYDE
U blijft ervan overtuigd dat dit pakket dus ook inhoudelijk goed is voor de economie. Waarom laat u dat niet doorrekenen door het CPB?

RUTTE
Het probleem is dat als je een zo'n pakket laat doorrekenen door het CPB, dan is het heel lastig de effecten daarvan te bezien, omdat het CPB natuurlijk ook wil betrekken de algemene stand van de economie, de overige kabinetsmaatregelen en die hebben in hun totaliteit een bepaald effect. Dat doe je op een aantal momenten per jaar en het meest logische moment daarvoor is in augustus. Ik heb de wens gezien uit de oppositiepartij vandaag via het ANP om die doorberekening wel te krijgen, dus wij zullen daar volgende week in het debat ongetwijfeld over spreken en dan moeten we die vraag articuleren: wat wilt u precies en ik kan op dit moment nog niet zien, ik heb me daar wel even op georiënteerd, maar ik heb op dit moment het antwoord nog niet hoe ik de oppositie kan helpen, dat je ook een doorberekening krijgt die in de context van economische groei en het bredere beleid relevant zou zijn.

JANSEN (TELEGRAAF)
Allereerst gefeliciteerd met het sociaal akkoord. Misschien gelijk ook wel het laatste positieve wat ik erover in uw richting te zeggen heb. Ik wil allereerst vragen: u heeft rust en vertrouwen, daar had u het gisteren over en vandaag weer. Tegelijkertijd geeft u nu weer aan dat u allerlei maatregelen uit het extra bezuinigingspakket als een soort zwaard van Damocles boven de markt laat hangen. Kunt u mij nou eens uitleggen waarom hier dan de burger en de bedrijven hier vertrouwen uit zouden moeten krijgen of hebben we gewoon  te maken met politieke framing?

RUTTE
U bent zo midden in de samenleving, uw krant ook. Ik hoef u toch niet uit te leggen dat mensen op dit moment zich zorgen maken over allerlei aspecten van hun leven. Ik ga vanavond naar een verjaardag van vrienden. Nou, ik merk de laatste tijd dat als ik naar een verjaardag van vrienden ga dat er in zo'n kamer met mensen één recent z'n baan heeft verloren, iemand anders daar bezorgd over is. Je spreekt met mensen die hun huis willen verkopen wat ze gemiddeld vijf zes jaar geleden gekocht hebben en wat inmiddels in waarde is gedaald. Een ander heeft te maken met twee modale inkomens, hebben kinderen, hebben te maken met het feit dat hun koopkracht is afgenomen. Wat willen mensen. Nou, mensen willen dat in het land die noodzakelijke maatregelen nemen om op de korte termijn en de langere termijn ervoor te zorgen dat dat niet meer gebeurt. En daarvoor heb je een paar dingen te doen als overheid en sociale partners. Want waar gaan wij over, wij gaan over het ontslagstelsel, we gaan over de sociale zekerheid, over de pensioenen, we gaan over de vraag hoe je mensen met een beperking in dit mooie land aan de slag kunt helpen. Op al die terreinen zijn nu afspraken gemaakt. En dat is vrij uniek hoor, dat is echt, en dank voor het compliment aan het begin van uw vraag, maar dat is echt vrij uniek, dat hebben we de afgelopen vijftien jaar niet meer gezien.

JANSEN
Volgens mij doet u vooral niets en schuift u dingen door, zwakt u dingen af en laat u ze boven de markt hangen. U moet toch als kabinet die voor wil gaan in een uitweg zoeken van de crisis, mensen duidelijkheid verschaffen toch niet zeggen: we doen even niets om het vertrouwen te verstellen, maar in augustus kan het mogelijk misschien alweer op tafel komen. Dat gelooft u toch zeker zelf niet, deze boodschap?

RUTTE
Het zou goed zijn uit elkaar te trekken wat wij doen op het terrein van de hervormingen en de begroting voor 2014. En onze absolute overtuiging en verwachting is van werkgevers, werknemers en kabinet, dat dit herstel van vertrouwen, wat voortkomt niet alleen uit de concrete maatregelen die ik net schets, maar ook uit het feit dat al deze relevante maatschappelijke partijen het samen eens zijn geworden in een hele moeilijke tijd, het is een periode in het land waarin het aantal organisaties dat integrale afwegingen maakt afneemt,  het draagvlak voor die organisaties afneemt. Dat zie je in de vakbeweging, je ziet het bij politieke partijen, je ziet het zelfs bij de werkgevers. En toch zijn we erin geslaagd om niet allerlei one-issue organisaties, maar grote verenigingen als FNV en VNO, grote politieke partijen als VVD en PvdA, verenigd in deze coalitie, met elkaar tot afspraken te laten komen. Voor de toekomst van dit land. En natuurlijk horen daar concessies bij. Daarnaast, is uw tweede punt, heb je die begroting voor 2014. Wij verwachten dus dat we omdat we op dat eerste terrein deze maatregelen nemen dat dat waar de export al aantrekt en een aantal andere indicatoren heel voorzichtig iets positiever worden - we zijn er nog lang niet, maar je ziet het groene waasje ontstaan - dat dit kan bijdragen aan een verder herstel van vertrouwen. Vanuit die aanname hebben we gezegd, willen we eerst kijken richting Prinsjesdag wat dan de CPB-cijfers laten zien. Als het dan nodig is om de 3% vast te houden in 2014 en dat zullen we doen, dan zullen we een deel of het gehele pakket van maart moeten laten herleven en we halen het nu van tafel omdat wij vertrouwen hebben in dat herstel.

JANSEN
Dan voedt u toch juist weer het nieuwe gebrek aan vertrouwen door weer te wachten en weer te hopen op iets als dat maar komen moet gaan en als het er niet komt moeten we weer ingrijpen, met andere woorden, doet u nou niet precies, ik weet u bent premier, staat hier als leider van een kabinet van PvdA en VVD, maar hier doet u toch precies wat u in 2009 als oppositieleider Balkenende verweet toen hij een half jaar op z'n handen ging zitten om die commissies onderzoek te laten doen, nu doet u toch precies hetzelfde wat u PvdA-leider Cohen verweet toen u hem in de schoenen schoof dat hij op die bekende sneeuwschuiver was geklommen. Wat is het verschil?

RUTTE
Het is echt iets anders. In 2009 hadden wij Prinsjesdag. Mijn verwachting was toen dat het kabinet toen noodzakelijke maatregelen had genomen die voortkwamen uit de bankencrisis van 2008 om te werken aan herstel van de overheidsfinanciën. Dat gebeurde toen niet. En ik heb daarom in mijn rol als oppositieleider die motie van wantrouwen ingediend tegen dat kabinet. In plaats van dat er toen met Prinsjesdag die plannen lagen, lagen ze er niet. Dit jaar op Prinsjesdag liggen die plannen er wel. Het pakket dat wij begin maart hebben gemaakt is een pakket voor 2014. Dat hoeft pas in uitvoering te worden genomen dit najaar. Ik vind het buitengewoon waardevol om kans te geven aan een verder herstel van vertrouwen. En als dan het feit dat het pakket er ligt terwijl het pas voor 2014 geldt en pas dit najaar van politieke steun in de Kamer moet worden voorzien, eerder een negatief effect heeft op het herstel van vertrouwen dan een positief effect dan vind ik het heel waardevol om dit een kans te geven.

JANSEN
Daarop voortbordurend. U geeft hier het signaal af dat u hecht aan 3% in 2014 en dat het kabinet gecommitteerd is om die grens te halen. Betekent dat nou ook als het vertrouwen en herstel niet komt, dat het pakket desnoods geheel alsnog wordt uitgevoerd en alsnog desnoods als de economie, laten we het niet hopen, nog verder achteruit gaat, dat er nog een schepje bovenop zal worden gedaan, omdat 3% heilig is?

RUTTE
Dat laatste heb ik een hekel aan, de term heilig en 3%. Maar de 3% hebben we ons aan gecommitteerd voor 2014. Maar heilig betekent dat het een doel op zichzelf is. Wij hebben ons gecommitteerd aan de 3% voor 2014, die gaan we halen en op alle rest van uw vragen is het antwoord ja.

JANSEN
Tot slot, voor aanvang van de ministerraad leek minister Schippers niet heel erg blij met de door u gekozen oplossing. Hoe heeft u haar kunnen overtuigen dat het toch de goede weg is?

RUTTE
Nou, het mooie van minister Schippers is dat ze voor ze enthousiast over iets wordt eerst wil weten wat er in de stukken staat en zoals u weet is het de laatste dagen heel snel gegaan. Asscher en ik hebben gehandeld binnen het mandaat van het kabinet. Daarom hebben wij voor het afsluiten van het sociaal akkoord ook geen extra ministerraad gehad, omdat wij zowel financieel, we hadden, we zijn zelfs financieel iets binnen de grenzen gebleven van wat we beschikbaar hadden, maar ook in termen van wat we inhoudelijk willen bereiken, binnen het onderhandelingsmandaat waren gebleven en dat hebben we vandaag verdedigd in het kabinet en dat heeft ook van Schippers en alle anderen brede steun gekregen.

WILLEMS (FINANCIEELE DAGBLAD)
Het sociaal akkoord is vooral bedoeld om meer werkgelegenheid te scheppen. Hoeveel meer reguliere banen moet dit gaan opleveren volgend jaar?

RUTTE
Ik kan daar nu geen getal opplakken. Dat zal ook afhangen van de CPB-doorrekening die komt richting Prinsjesdag, als het geheel van de economie wordt bekeken. Maar de absolute verwachting is dat dit een effect zal hebben in positieve zin en niet alleen de plussen en minnen uit zo'n akkoord, maar ook het feit dat zo'n akkoord er is.

WILLEMS
U zegt daarstraks: uw ambitie is om de overheidsfinanciën op orde te brengen. U heeft het over 2014 gehad. Wat is uw ambitie voor de jaren daarna, moet dan het akkoord teruglopen of is 3% in de jaren daarna ook oké.

RUTTE
Het kabinet heeft zich gebonden aan een pad van afbouw en dat is helaas voor 2013 niet mogelijk vanwege de versnelde verslechtering. Voor 2014 handhaven wij de 3% waar ik het net in de discussie met Jansen over had. Wij zullen ook alle noodzakelijke maatregelen nemen om die te handhaven. Voor de jaren daarna geldt natuurlijk het regeerakkoord en daar moeten we bezien vanwege de verslechtering van het pad als gevolg van de verslechtering van de economie dit jaar of je precies dat pad kan houden, maar dat tekort bouwt af in een bepaald tempo.

WILLEMS
Even terugkomen op de eerste vraag, ten opzichte van de doorrekening door het CPB van het oorspronkelijke regeerakkoord gaat Prinsjesdag laten zien dat er meer mensen een baan krijgen.

RUTTE
Het lastige is dat je kunt dat zo niet zeggen, het regeerakkoord werd gemaakt in de context van de economie van dat moment en het CPB rekent niet alleen overheidsmaatregelen door, maar plaatst die overheidsmaatregelen in de context van de economische ontwikkeling. En Nederland is geen eiland, wij zijn een exportland en bijvoorbeeld heel belangrijk voor economisch herstel in Nederland, is het aantrekken van de wereldhandel. Die gaat op dit moment beter en onze export gaat spectaculair. Het afgelopen jaar hebben wij 4% meer geëxporteerd naar Duitsland, namelijk 158 miljard euro en 5% meer naar de hele wereld, in totaal 431 miljard euro. Dat zijn spectaculaire cijfers. En als die trend zich doorzet en daar lijkt het op, heeft dat in zichzelf weer effect op de economische groei.

WILLEMS
Nog een laatste vraag, na afloop van de ministerraad zei Weekers dat Nederland straks bij de Europese Commissie een begroting voor 2014 gaat indienen waarbij het begrotingstekort onder 3% is. Welke maatregelen staan daar dan in, want u kunt de Europese Commissie niets bieden?

RUTTE
Dat stuk wat wij indienen is gebaseerd op de laatste CPB-doorrekening, die van begin maart. Dus daar zit ook het pakket van begin maart in. Waarbij wij zeggen dat we inmiddels ook een sociaal akkoord hebben gesloten en de verwachting hebben dat bij de volgende CPB-doorrekening de cijfers zullen verbeteren en dat we dat pakket niet of slechts gedeeltelijk nodig hebben.

HENDRICKX (ALGEMEEN DAGBLAD)
Het pakket ligt hier op tafel maar in Brussel nog niet?

RUTTE
Brussel baseert zich altijd op de laatste doorrekening van de nationale statistische bureaus, dus in ons geval het CPB. En dat betekent dat je op basis van die laatste cijfers het pakket indient, en wij zullen daarbij een grote voetnoot zetten dat inmiddels er een sociaal akkoord is, dat dit pakket naar onze overtuiging in deze omvang, niet of gedeeltelijk niet nodig is en dat we nu afwachten de ramingen die voor ons bepalend zijn voor het opstellen van de begroting.

HENDRICKX
Een voorwaarde van Brussel is ook dat het pakket dat je inlevert ook geloofwaardig is.

RUTTE
En dat is het.

HENDRICKX
Dat is het, ondanks dat het van tafel is gehaald.

RUTTE
Omdat het pakket zelf politieke steun heeft, van de coalitie die dit land regeert, maar die ook een sociaal akkoord heeft gesloten en dat sociaal akkoord, verwachten wij, heeft een effect op de economische groei wat ik net met een aantal collega's van u heb besproken waardoor wij aannemen dat bij de volgende CPB-doorrekening zal blijken dat het geheel of gedeeltelijk niet nodig is.

HENDRICKZ
Tot nu toe was uw filosofie altijd dat het vertrouwen terugkomt als dit kabinet laat zien dat het bereid is om moeilijke maatregelen te nemen om de financiële huishouding op orde te krijgen, dan hou je het vertrouwen van de financiële markten en uiteindelijk ook van de burger. Maar het signaal dat u nu afgeeft, want u heeft natuurlijk niet voor niets dat pakket op tafel gelegd enkele weken geleden, is het signaal wat u nu afgeeft niet toch dat de mensen daar niet zeker van kunnen zijn dat u dat ook gaat waarmaken. In 2013 heeft u die 3% grens laten varen omdat er toen op de korte termijn eigenlijk niets kon gebeuren, komt u niet nu weer dichter bij die deadline dat het moeilijker wordt om maatregelen te nemen?

RUTTE
Nee, want de maatregelen gelden voor 2014, die moeten dit najaar politiek ook in de Kamers worden afgezegend, bij het begroting en belastingplan. Daar gaat Prinsjesdag over. Het pakket van begin maart was een reactie op de laatste CPB-doorrekening, inmiddels is er een nieuw feit. Een sociaal akkoord waarvan werkgevers en werknemers en het kabinet verwachten dat dat in zichzelf een verdere verbetering met zich mee zal brengen van de economie.

HENDRICKX
Dat quotum is van de baan, de boete is van de baan, heeft u ook met Klijnsma erover gesproken, steunt zij ook die maatregel?

RUTTE
Uiteraard. Het hele kabinet steunt dit pakket. Wij hebben overigens die maatregel niet van tafel gehaald. Ze hangen nu als een zwaard van Damocles in het voorstel, in het sociaal plan, namelijk dat werkgevers en ook de overheid zich verplichten om in een bepaalde opbouw 125.000 plekken te creëren tussen nu en 2020 en dan doorlopend voor mensen die een arbeidsbeperking hebben. En mocht dat niet lukken dan zullen we, ik zeg nu uit mijn hoofd in 2016 een tussenmeting hebben en dan kan het quotum herleven.

POWNEWS
Nog even terugkomend op wat u gisteravond uitsprak, de hoop dat mensen het geld durven laten rollen, wanneer gaat u zelf een nieuwe auto kopen?

RUTTE
Ik word in deze baan gereden en dat zijn bizar mooie auto's en privé rijd ik al jaren in een tweedehands auto die nog net te nieuw is om te vervangen. Maar ik ga wel dit weekend, heb ik allemaal afspraken met vrienden, dus de horeca krijgt een flinke boost.

POWNEWS
Maar welke grote uitgave gaat u dan doen om het goede voorbeeld te geven?

RUTTE
Daar ga ik echt nog over nadenken, maar ik vind juist ook die kleinere uitgaven in de horeca van grote waarde.

POWNEWS
Want u krabbelde net een beetje terug, u zei dat u dat niet zo bedoeld heeft, maar u wilt toch juist wel dat mensen geld uit gaan geven?

RUTTE
Wat ik wil is dat mensen stoppen met somberen en mensen moeten dan individueel beslissen of ze de ruimte hebben om geld uit te geven en of dat in hun geval verstandig is. Maar mensen moeten wel, vind ik, mijn opdracht aan mensen is om te stoppen met somberen, met negativisme, wat ik in particuliere situaties begrijp, als mensen hun baan hebben verloren of dreigen te verliezen of hun huis willen verkopen en het lukt niet. Maar het grootste deel van de mensen gelukkig heeft een vaste baan, het grootste deel van de mensen is niet aan het verhuizen, maar wordt wel geraakt ook door die berichten over de slechte economie en stellen dan aanschaffen uit en zelfs kleinere aanschaffen gaan niet meer naar een leuk restaurant of een leuke kroeg om een leuk weekend te hebben. Wat ik dus wel ga doen, dus dat is al een voorbeeld.

VERBEEK (BNR RADIO)
Dat pakket van 2014 wat dus wel naar Brussel gaat, maar hier even van tafel is, komt dus weer terug als het allemaal economisch toch tegen blijkt te zitten in augustus of september. Geldt dat ook voor de nullijn in de zorg?

RUTTE
Het pakket herleeft dan, en in de tussentijd overigens gaan we proberen om een akkoord te sluiten met de sociale partners in de zorg. Daar zijn Van Rijn en Schippers druk mee bezig om te bezien of het mogelijk is om tot een soort sociaal akkoord voor de zorg te komen.

VERBEEK
In dat pakket voor 2014 staat expliciet die nullijn voor de zorg, in het akkoord van gisteravond staat expliciet dat die er weer uit is. Asscher zegt: dat is in beton gegoten. Wat is het nu?

RUTTE
Nou, het is nu weg en als blijkt dat het herstel onvoldoende is, dan komt dat pakket geheel of gedeeltelijk terug en mijn verwachting is dat voor het zover is, dat het hopelijk inderdaad niet nodig is, die hoop en verwachting hebben we, maar belangrijker nog dat dan intussen ook sociale partners in de zorg en het kabinet tot een afspraak zijn gekomen over de hele hervorming van de langdurige zorg.

VERBEEK
En als dat pakket terugkomt dan, bijvoorbeeld dat geschuif met belastingschijven dat in het maartpakket zat.

RUTTE
Het pakket dat al bestaat herleeft dan, in geheel of gedeeltelijke mate. We hebben de hoop en verwachting dat het niet nodig is en intussen vinden gesprekken plaats in de zorg en wij hopen dat die de komende tijd tot vruchtbare uitkomst leiden, dat is ook wat makkelijker nu er een sociaal akkoord is verwacht ik, dus daar hebben we goede hoop op dat dat kan. Je merkt ook dat werkgevers en werknemers in de zorg daar ook belang aan hechten en als zo'n akkoord er komt heeft dat natuurlijk ook weer gevolgen voor het pakket als dat zou moeten herleven, want dan maak je mogelijk in zo'n akkoord daar ook weer afspraken over.

VERBEEK
Het geschuif met belastingschijven wat nog in het akkoord van maart stond dat kan dus ook in september terugkomen.

RUTTE
Het hele pakket kan terugkomen, mijn hoge verwachting is dat het niet of slechts gedeeltelijk nodig is.

VERBEEK
Ik vraag dat omdat u dus ook mensen wilt aansporen tot meer optimisme en meer consumptie, maar hoe kan dat als je niet weet in september in welke belastingschijf je belandt en wat je netto overhoudt?

RUTTE
Een land met een totale omzet hebben we bij elkaar van 600 miljard, daar zal het effect van een pakket van 4,3 miljard en uw specifieke maatregel gaat om 1 miljard, op een totale economie van 600 miljard, natuurlijk is dat effect er, maar dat is echt zeer beperkt en dat heeft volgens mij geen gevolgen voor het algemene herstel van vertrouwen dat wij verwachten na het afsluiten van dit akkoord.

VERBEEK
Ik heb het niet alleen over de nullijn in de zorg, maar ook over de maatregel ten aanzien van belastingschijven.

RUTTE
Heb ik het ook over, daar staat 1 miljard tegenover en 1 miljard op 600 miljard is natuurlijk een effect, maar niet zo groot dat het een gevolg zou hebben voor het herstel van vertrouwen, daar geloof ik niets van.

BERGSMA (ANP)
Als uw analyse over we moeten met z'n allen niet somberen en dan gaat het beter, klopt waarom heeft u dan begin maart toch dat pakket van ruim 4 miljard ingediend, want dat heeft natuurlijk toch alleen maar tot zes weken volop somberen geleid in het land?

RUTTE
Dat laatste geloof ik echt niet, ik had net die discussie met collega van BNR dat op een totale economie van 600 miljard een pakket van die omvang zo'n effect zou hebben, dat geloof ik werkelijk niet. Wat wel van belang is dat als het CPB met ramingen komt dat het kabinet laat zien hoe het daar op zal gaan reageren bij het opstellen van de begroting.

BENSCHOP (NU.NL)
Of de partners zich ook hebben gecommitteerd aan dat extra pakket wat nu dus van tafel is. Accepteren zij ook dat het dan eventueel in het najaar dus weer op tafel ligt?

RUTTE
De partners zijn ervan overtuigd dat het niet nodig is. En daarom gaan we die als dan vraag niet beantwoorden.

JANSEN
Vorige week op de persconferentie zei u dat u geen enkele aanwijzing had dat er sprake was van een cyberaanval op de banken. Een paar uur later maakte de NVB bekend dat het wel degelijk het geval is en al enkele dagen gaande, hoe kan het dat u dat niet wist?

RUTTE
Ik was de persconferentie aan het voorbereiden, de ministerraad is klaar, dan krijgt u een sms'je dat drie kwartier of een uur later we dit wekelijkse gesprek hebben. Dan ga ik terug naar het Torentje, bereid de persconferentie voor, dat hebben we vorige week ook gedaan en ik zag op een gegeven moment een berichtje, ik dacht van RTL of NOS voorbijkomen van weer een grote storing bij een van de banken en bij een conglomeraat van banken die samenwerken in zo'n systeem, meer wist ik op dat moment niet en dat is natuurlijk altijd het spannende als je live gesprekken voert dat op dat moment ook maatschappelijk zich dingen kunnen voordoen, dat heb ik een paar keer eerder gehad in deze baan en dit is het oprechte antwoord. Dus toen uw collega het vorige week had over een cyberaanval, toen heb ik niet anders kunnen zeggen dan naar eer en geweten dat ik daar geen enkele aanwijzing voor had.

JANSEN
Nou, heeft het ministerie van V&J een dag later een persbericht uitgegeven waarin zij schreven dat er al enkele dagen nauw overleg was tussen het ministerie van Financiën, het ministerie van Veiligheid en DNB in verband met de cyberaanvallen. Moet ik hier uit opmaken dat Dijsselbloem en Opstelten wel wisten wat er aan de hand was en u niet?

RUTTE
Zo is het. Ja.

JANSEN
U bent toch leider van het kabinet?

RUTTE
Ja, maar er gebeuren heel veel dingen in zo'n kabinet, die ik niet allemaal weet, omdat we 19 andere vakministers en staatssecretarissen hebben die op dit moment over tal van onderwerpen bezig zijn. Als het op een gegeven moment moet gaan leiden tot besluitvorming in het kabinet of internationaal politieke gevolgen heeft, of gevolgen heeft die raken aan onze relatie met belangrijke maatschappelijke organisaties dan word ik onmiddellijk op de hoogte gesteld. Hier was dat stadium nog niet aangebroken, dat was ongetwijfeld die middag gebeurd.

JANSEN
U dacht vorige week niet: ach laat ik maar eens een leugentje om bestwil erin gooien om de persconferentie?

RUTTE
Wat is dat? Een leugentje om bestwil, ik dacht dat u een Engelse acteur noemde, John (onverstaanbaar, red.) Een leugentje om bestwil. Ik denk: wie is dit nou weer? Nogmaals het antwoord wat ik u gaf is het oprechte antwoord. Ik wist dat niet en ook op dit moment zijn 19 ministers en staatssecretarissen gaan allemaal vanavond naar huis met twee loodgieterstassen, ik weet niet wat er in al die tassen zit, het systeem werkt zo, en dat werkt feilloos dat zodra daar zaken inzitten die voor de nationale veiligheid onmiddellijk van belang zijn, besluitvorming moeten vergen, problemen in de besluitvorming veroorzaken, effecten hebben op onze relaties met het buitenland of effecten hebben op onze relaties met maatschappelijke organisaties, dan word ik per direct geïnformeerd.

JANSEN
En hoewel het hier om het vertrouwen gaat in de bancaire sector, er grote onrust was uitgebroken, heeft u naderhand uw ministers ook niet gezegd: waarom hebben jullie mij hier niet eerder van op de hoogte gesteld?

RUTTE
Hier zijn de procedures precies gevolgd zoals ze gevolgd moeten worden en die middag, want daar was de collega van u, daar refereerde de vraag aan, die raakte aan een nieuwsbericht over opnieuw een ernstige internetstoring bij een bank en een conglomeraat van banken die samenwerken en daarvan had ik de kans niet gehad me er verder in te verdiepen en dat zal vaker gebeuren als wij praten hier, dat ik hier naar toeloop en er net nieuws is en je niet altijd in staat bent je daar op het laatste moment van op de hoogte te stellen en dan is het logisch dat u zegt ja, de lange termijn is interessant, maar de korte termijn is nog interessanter, dat begrijp ik ook, dus dat zal altijd wel enige frictie kunnen geven in onze gesprekken, dat is onvermijdelijk.

VAN DER HEYDE
Douwe Egberts…

RUTTE
U wilt een kopje koffie.

VAN DER HEYDE
Toen kon u er nog geen antwoord op geven, maar nu is DE toch weer in buitenlandse handen, u was er zo trots op, wat vindt u ervan?

RUTTE
Ja, waar ik vooral heel trots op was is dat een beursgenoteerde onderneming niet koos voor een beursnotering in een ander land. Dit typisch Nederlandse bedrijf koos voor een beursnotering in Nederland. Inmiddels is die juridische situatie veranderd, het eigenaarschap is in publieke handen een NV, gaat over, lijkt het, in private handen. En dat is natuurlijk een situatie die in het bedrijfsleven iedere dag kan gebeuren dat bedrijven naar de beurs gaan, van de beurs gaan. Wat ik toen heel belangrijk vond, heel blij dat we daar in geslaagd zijn is dat mooie bedrijf weer naar Nederland te halen.

VAN DER HEYDE
Maar vindt u het dan jammer of..

RUTTE
Hier heb ik geen oordeel over, want als een bedrijf van de beurs wordt gekocht door private investeerders, zoals hier het geval is, is dat echt een bedrijfsbeslissing waar ik niet over ga. Wat ik had bevorderd, heb helpen bevorderen in de aanloop naar de beursgang van DE Master Blenders, is dat het niet naar de beurs in Singapore zou gaan of Zwitserland of Engeland, maar naar Nederland.

VISCHJAGER
U ziet er altijd keurig netjes uit.

RUTTE
U ook.

VISCHJAGER
Dat wou ik nog eens even zeggen, de das als zodanig, u ziet dat er geen journalist een das om heeft.

RUTTE
Nou.

VISCHJAGER
Ja, dat zijn er dus twee.

RUTTE
De Telegraaf heeft ook nog wel eens een das om.

JANSEN
(onverstaanbaar, red.)

RUTTE
Altijd weer een reactie van de heer Jansen.

VISCHJAGER
Waar het om gaat is dat Claus heeft een tijd z'n das afgedaan, dat is je bekend?

RUTTE
Ja.

VISCHJAGER
Vindt u een das een belangrijk voorwerp om goed gekleed te zijn?

RUTTE
Even kijken hoor. Antwoord is: een das hoort er soms bij. Goedemiddag.