Toespraak van de minister Schultz bij de Ruimte voor de Rivier Munnikenland
'Over twee jaar ligt hier, midden in het Rivierenland, een rivierdijk van de nieuwste generatie. Hij heet De Wakkere Dijk en is de rivierdijk van de toekomst. Het is namelijk de allereerste multifunctionele rivierdijk van Nederland.’ Dat zei minister Schultz van Haegen (IenM) bij de starthandeling van het Ruimte voor de Rivier-project Munnikenland. 'De Wakkere Dijk moet natuurlijk bescherming bieden tegen hoogwater, zoals elke dijk. Maar hij biedt ook extra ruimte voor grazende koeien en voor recreatie. Met dit project zien we de rivier niet meer als een grote vijand. Maar we accepteren het water als een buurman die soms iets meer ruimte nodig heeft dan wij zouden willen. Het is een kwestie van geven en nemen.'
Dames en heren,
Een kwartiertje fietsen door het mooie rivierenland en je bent de Haagse werkelijkheid alweer bijna vergeten.
Wat is het hier mooi.
We staan vandaag stil bij een klein stukje land.
Maar dat kleine stukje land heeft wel een hele lange historie.
Eeuwenlang is hier ook gewerkt en geleefd.
Al in de dertiende eeuw vestigden monniken zich in dit stukje land.
Ze deden dat op uitnodiging van ridder Dirc Loef van Horne, die later ook Slot Loevestein liet bouwen.
De monniken bouwden hier de eerste dijken en legden polders aan.
Vanwege schulden moesten ze een eeuw later het gebied weer verlaten.
Maar hun aanwezigheid leeft nog altijd voort in de naam: Munnikenland.
Er is in dit gebied ook veel gevochten.
Slot Loevestein lag natuurlijk heel strategisch, op de plek waar Maas en Waal samenkwamen.
Maar dat betekende ook dat hier veel vijanden voorbij trokken.
Zoals de Spanjaarden in de Tachtigjarige oorlog.
Later trokken ook de Fransen hier voorbij, in de tijd van Napoleon.
En daarna werd het ook nog eens onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie.
Behalve tegen mensen is hier ook veel gevochten tegen het water.
Ik zei het al: de monniken begonnen al in de veertiende eeuw met het aanleggen van dijken.
Dat werk ging ook na hun vertrek door.
Zo is Den Nieuwen Dijk, aangelegd in 1478, is nog altijd te zien in het landschap.
En vanwege dat gevecht tegen het water zijn we vandaag hier.
We gaan vandaag dus voortbouwen op het werk van onze voorouders.
Dat geeft zo’n Ruimte voor de Rivierproject ineens nog meer betekenis.
De betekenis van dit project is voor mij heel groot.
Behalve dat het veel betekent voor droge voeten en voor cultuur en natuur, laat het twee belangrijke dingen zien:
Ten eerste dat Nederland nooit af is.
En dus is ook het Munnikenland nooit af.
Elke nieuwe generatie en elke nieuwe eeuw vragen om nieuwe plannen om veilig te leven.
En ook om te behouden wat het waard is om te behouden.
Ten tweede dat we niet voor eeuwig alleen maar kunnen vechten tegen het water.
We moeten met het water leven en werken.
De natuur is vaak sterker dan mensen.
Kijk maar naar de watersnoodrampen uit het verleden.
Wat betekent dat voor de opgaven van 2013?
Voor mij betekent het dat we water de ruimte geven.
En dat we u, de mensen die hier wonen en werken, zoveel mogelijk betrekken bij plannen voor dit gebied.
Het resultaat van die twee uitgangspunten mag er zijn.
Rijk, gemeente en waterschap hebben mensen uit de omgeving betrokken bij de uitwerking van het project.
Omwonenden, bedrijven en agrariërs hebben actief meegedacht in de klankbordgroep.
En zelfs nu de aannemer aan de slag gaat, blijft die klankbordgroep bestaan.
Een mooi bewijs van betrokkenheid.
Zo wordt dit project ook echt van iedereen.
De vraag is natuurlijk hoe het straks uit komt te zien.
Nu heb ik begrepen dat er al hele mooi infographics en maquettes zijn gemaakt.
Ook dat helpt om het project van iedereen te maken.
Maar het belangrijkste resultaat is dat hier drie doelen samengaan.
Allereerst wordt het hier veiliger:
door het afgraven van uiterwaarden en het verleggen van een dijk ontstaat een gebied van zo’n 700 voetbalvelden.
Dat zorgt ervoor dat de waterstand in de Waal bij hoogwater 11 cm later is.
Dat lijkt misschien niet veel, maar dit project zorgt voor 14% van de totale daling van de waterstand in de Bovenrijn en de Waal.
Het is dus het verschil tussen droge voeten en een overstroming.
We zien de rivier daarmee dus niet meer als een grote vijand.
Maar we accepteren het water als een buurman die soms iets meer ruimte nodig heeft dan wij zouden willen.
Het is een kwestie van geven en nemen.
Ten tweede wordt het hier mooier.
Het werk aan droge voeten geeft ons ook de kans om de natuur en de cultuur in dit landschap meer ruimte te geven.
Want 700 voetbalvelden aan nieuwe natuur,
dat biedt allerlei mogelijkheden om te wandelen en te fietsen.
Tegen de inwoners van Poederoijen en Brakel en omgeving zou ik dan ook willen zeggen dat ze er een hele mooie achtertuin bij krijgen!
Dames en heren,
In Nederland krijgt de rivier steeds meer de ruimte.
We leren steeds weer nieuwe manieren om met het water te leven en te werken.
Die nieuwe manier van werken is hier in het Munnikenland mooi zichtbaar.
Zo meteen gaat de schop in de grond.
Over twee jaar ligt midden in het Rivierenland een rivierdijk van de nieuwste generatie.
Hij heet De Wakkere Dijk en hij vervangt de Deltadijk uit de jaren zeventig en zelfs Den Nieuwen Dijk uit de vijftiende eeuw.
Deze Wakkere Dijk is de rivierdijk van de toekomst.
Het is namelijk de allereerste multifunctionele rivierdijk van Nederland.
Natuurlijk moet hij bescherming bieden tegen hoogwater, zoals elke dijk.
Maar De Wakkere Dijk biedt ook extra ruimte voor grazende koeien en voor recreatie.
De Wakkere Dijk is dus het levende bewijs dat het Munnikenland nooit af is.
Het is het levende bewijs dat Nederland nooit af is.
Ik wens Rijkswaterstaat, het Waterschap Rivierenland, de gemeente Zaltbommel en aannemer Van Oord-GMB veel succes bij de werkzaamheden.
Wat voor heel Nederland geldt, geldt ook voor u: en dat is dat ons werken met water nooit ophoudt.
Dank u wel.