Scholen wettelijk verplicht pesten aan te pakken
Scholen worden bij wet verplicht om op effectieve wijze pesten tegen te gaan. Gepeste kinderen en hun ouders die op school geen gehoor vinden, kunnen in het uiterste geval terecht bij de Kinderombudsman. Nieuwe en zittende leraren worden ondersteund om pesten te voorkomen, te signaleren en aan te pakken. Staatssecretaris Sander Dekker (Onderwijs) en Kinderombudsman Marc Dullaert hebben vandaag hun gezamenlijke plan van aanpak tegen pesten gepresenteerd. De afgelopen maanden hebben zij hierover gesproken met Tweede Kamerleden, leerlingen, ouders, leraren, schoolleiders, maatschappelijke organisaties en experts.
Marc Dullaert: ‘Een op de tien basisschoolleerlingen wordt gepest. Dat is ontoelaatbaar. Kinderen hebben recht op een veilige en beschermde omgeving. Helaas kunnen we dit op scholen nu niet garanderen. Door scholen te verplichten met een effectieve anti-pestmethode aan de slag te gaan, kunnen we pesten terugdringen.’
Sander Dekker: ‘We zien dat scholen, met de beste bedoelingen, vaak maar wat doen als het om pesten gaat. Er gaat veel energie verloren met pestaanpakken waarvan zeer de vraag is of ze nut hebben. Sommige scholen hebben helemaal geen aanpak. We kunnen pesten alleen tegengaan als we duidelijke keuzes durven maken, als we kiezen voor methoden die werken en als álle scholen hun verantwoordelijkheid nemen.’
Alleen al op basisscholen wordt één op de tien kinderen structureel gepest.
Dan denk ik dat iedereen zich heel erg bewust is geworden van het feit dat er een gezamenlijke aanpak nodig is om pesten op scholen tegen te gaan.
MARC DULLAERT: Als Kinderombudsman had ik besloten tot een expertmeeting dus een aantal pestexperts rond de tafel te zetten om te kijken: wat kunnen we hier nu aan doen?
Op hetzelfde moment had staatssecretaris Dekker hetzelfde plan.
We hebben toen contact met elkaar opgenomen en we hebben gezegd: Zullen we de krachten bundelen?
STAATSSECRETARIS DEKKER: Ook na de vreselijke gevallen van het afgelopen najaar. De zelfdoding van Tim Ribberink en van Fleur Bloemen die een relatie lijken te hebben met pesten op school en we hebben met z'n allen gezegd: Dit is zo belangrijk laten we schouder aan schouder optrekken en kijken of we kunnen komen tot een breed gedragen plan.
DEKKER: Want waar het uiteindelijk om gaat, is een veilige school waar kinderen kunnen leren.
VERA BERGKAMP: Ik vind het allereerst bijzonder dat het een plan is van de staatssecretaris met de Kinderombudsman.
Wat ik ook bijzonder vind in het hele proces is dat ik dat zelf als Kamerlid heb meegemaakt dat we met andere Kamerleden, met experts heel erg betrokken zijn in het proces.
LOES YPMA: Het is heel bijzonder dat iedereen erachter staat.
Meestal roept de ene partij dit en de andere partij dat en dan reageert de staatssecretaris daar weer op en doet de Kinderombudsman een onderzoek maar nu zijn we met elkaar opgetrokken omdat we het pesten een heel erg maatschappelijk probleem vinden dat echt schade toebrengt aan mensen, waar ze nog héél lang last van hebben.
DULLAERT: En pesten is niet zomaar wat. Pesten is een vorm van geweld.
Geestelijk geweld, zelfs soms lichamelijk geweld.
DEKKER: Wij vonden wel dat je een plan van aanpak niet, zeg maar, op je bureau kunt zitten schrijven.
Dan moet je ook echt even praten met de experts uit het veld op de scholen zelf en met onderzoekers die er alle verstand van hebben.
Ja, en dat heeft hopelijk tot iets geleid dat werkbaar is voor scholen maar dat straks ook echt gaat werken in de praktijk.
NIELS BAAS: Ik doe onderzoek naar cyberpesten vanuit de Universiteit Twente en de laatste keer dat we bij elkaar waren, dat was ook nog in maart heel kort dag nog, dat was met 85 experts.
Toen verbaasde ik me echt dat er zo veel experts zijn in Nederland op dit gebied.
En dat maakt ook dit plan, maar ook de aanpak zo uniek dat we eigenlijk met een heel breed draagvlak met z'n allen zeggen: We willen dat pesten terug wordt gebracht sterker nog, dat pesten de school uit gaat.
Maar ik denk dat het ook belangrijk is om te zeggen dat met de presentatie van het Plan van Aanpak vandaag we niet het proces afronden.
De Kinderombudsman en ik hebben gezegd: Eigenlijk is dit pas de start we gaan nu pas aan de slag. Pesten is soms ook een taboe maar we moeten er echt met z'n allen over praten we moeten het erkennen om er ook vervolgens wat aan te doen.
AFSLUITENDE MUZIEK
(Het Nederlandse wapenschild op een blauwe achtergrond. Beeldtekst: Dit was een productie van de Rijksoverheid.)
Pesten verplicht aanpakken
Het is een kerntaak van scholen om te zorgen voor een veilige school, waarbij de nadruk op preventie ligt. Staatssecretaris Dekker gaat een wetsvoorstel indienen bij de Tweede Kamer waarmee de verantwoordelijkheid van de school voor het voorkomen van pesten in de wet wordt verankerd. Scholen worden verplicht om pesten aan te pakken en daarbij te kiezen voor een bewezen effectieve methode. Een commissie onder de vleugels van het Nederlands Jeugd Instituut gaat hiervoor criteria opstellen.
Leraren belangrijk bij aanpak pesten
De staatssecretaris en de Kinderombudsman vinden dat leraren een cruciale rol spelen in de aanpak van pesten. Leraren geven aan niet altijd goed zicht te hebben op wat er speelt tussen de leerlingen in hun klas en hoe te interveniëren bij ongewenst gedrag. Om leraren te helpen pesten beter aan te pakken, gaan lerarenopleidingen meer aandacht besteden aan pesten en wordt voor de huidige leraren een training ontwikkeld om hen bij te scholen.
Cyberpesten
Voor de aanpak van cyberpesten door leraren is speciale aandacht. Scholen zijn zich minder bewust van de manier waarop kinderen elkaar via social media pesten. Niet alle scholen voelen zich hier ook verantwoordelijk voor. Dekker en Dullaert zullen scholen hierop aanspreken en ze praktische handvatten bieden om cyberpesten tegen te gaan.
Verbetering klachtenregeling
Klachten over pesten op school moeten in het onderwijs zelf worden opgelost, in eerste instantie door de leraar en in tweede instantie door de schoolleider. De Kinderombudsman staat klaar voor ouders of leerlingen, die zich niet gehoord voelen met de klachtenregeling.
Ouders, leerlingen en school trekken één lijn
Een essentiële basis om pesten aan te kunnen pakken is volgens Dekker en Dullaert dat school, ouders en leerlingen een lijn trekken: intimiderend of uitsluitend gedrag wordt niet getolereerd, en als deze norm overtreden wordt, heeft dat consequenties. Scholen en ouders kunnen aan het begin van de schoolcarrière van een leerling afspraken maken met elkaar over gewenst en ongewenst gedrag. De komende periode gaan Dekker en Dullaert in gesprek met ouders en leerlingen.
Pesten: waar kan ik terecht?