Voordracht 89 topmonumenten uit de periode 1959-1965
89 gebouwen en plaatsen uit de tweede fase van de wederopbouwperiode zijn zo bijzonder, dat ze de moeite waard zijn om te bewaren. Minister Bussemaker overhandigde vandaag de potentiële lijst van nieuwe rijksmonumenten voor advies aan de Raad voor Cultuur.
De potentiële monumenten zijn voorbeelden van de veelzijdige geschiedenis, cultuur architectuur en kunst van vroeg-naoorlogs Nederland.
VOICE-OVER: Met het Eindhovense Evoluon als decor overhandigde minister Bussemaker van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap een lijst met 89 potentiële nieuwe rijksmonumenten aan de Raad voor Cultuur.
Die gaat zich buigen over de vraag welke gebouwen wél en welke gebouwen niet de status van rijksmonument krijgen.
Alle gebouwen en plaatsen stammen uit het tweede deel van de wederopbouwperiode tussen 1959 en 1965.
MINISTER BUSSEMAKER: En die verhalen die aan die gebouwen verbonden zijn willen we levend houden.
En daarom zeggen we hiermee: Dit zijn rijksmonumenten die beschermd moeten worden.
VOICE-OVER: In 2007 werd al een honderdtal rijksmonumenten aangewezen uit de eerste helft van de wederopbouwperiode.
Op de nieuwe lijst staat ook het Evoluon dat in 1966 door Philips aan de stad Eindhoven werd aangeboden.
LEO DE BEVER: Ja, wie maakt in z'n leven als architect mee dat gedurende je leven een gebouw dat je ontworpen hebt een rijksmonument wordt?
BUSSEMAKER: Bij monumenten denken we vaak aan oude kastelen middeleeuwse gebouwen, maar ondertussen hebben we ook een veel recentere geschiedenis en moeten we oppassen dat we die niet weggooien omdat we daar later misschien spijt van krijgen.
Dat betekent dus niet dat deze gebouwen nu allemaal in het bezit van de Rijksoverheid komen.
Nu is maar 3 procent van de rijksmonumenten in bezit van de Rijksoverheid en zien we dat ook tal van andere mensen en organisaties die monumenten heel goed kunnen onderhouden.
En dat geldt dus voor de monumenten die verkocht worden en dat gaat straks ook voor deze monumenten gelden.
En daarvoor zijn dan weer fiscale regelingen en subsidies te krijgen.
VOICE-OVER: Naar verwachting wordt dit najaar na het advies van de Raad voor Cultuur de definitieve lijst bekendgemaakt.
JOOP DAALMEIJER: We kijken dan heel nadrukkelijk naar de technische omgeving daarvan, we kijken naar de historische waarde en naar de waarde van dat monument in de samenleving.
(Het Nederlandse wapenschild op een blauwe achtergrond. Beeldtekst: Dit was een productie van de Rijksoverheid.)
Wederopbouw
In 2007 zijn een honderdtal rijksmonumenten aangewezen uit de eerste helft van de wederopbouwperiode, 1940-1958. Nu is het tweede deel ervan, 1959-1965, aan de beurt. Uit het grote bouwvolume in die periode (2,5 miljoen) is uiteindelijk een zeer beperkte nationale topselectie gemaakt. Daarbij is gebruik gemaakt van de inbreng van gemeenten, de erfgoedwereld en andere experts. De selectie is voorbereid door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.
“Monumenten zijn niet alleen in bouwkundig of artistiek opzicht van grote waarde, ze zijn ook verbonden met periodes uit onze geschiedenis en met onze persoonlijke herinnering en verhalen daarover. Als stille getuigen houden ze de herinneringen daaraan levend en zorgen ze ervoor dat die verhalen worden doorverteld en herverteld door vele generaties na ons,” aldus minister Bussemaker.
De 89 potentiële monumenten zijn verdeeld in de categorieën onderdak, verzorgingsstaat, economie, infrastructuur, verzuiling, vorming, vrije tijd en cultuur en herdenking. Het gaat om bouwwerken zoals het Evoluon in Eindhoven, de stormvloedkering Hollandse IJssel, de Hollandse Schouwburg in Amsterdam, de Tuinen van Mien Ruys te Dedemsvaart, het hoofdkantoor van de ANWB te Den Haag en de Sloterhof te Amsterdam.
Voordelen voor monumenteigenaren
Eigenaren van gebouwen die zijn aangewezen als rijksmonument kunnen gebruik maken van subsidies, laagrentende leningen voor restauraties en fiscale aftrek voor onderhoudskosten. De gebouwen genieten ook wettelijke bescherming conform de monumentenwet 1988.
Naar verwachting zal minister Bussemaker dit najaar de definitieve lijst bekend maken na het advies van de Raad voor Cultuur.