Toespraak Teeven (VenJ) bij startbijeenkomst Stichting Tuchtrecht Vrijwilligers

Toespraak | 18-03-2013

Dames en heren,

Waarin een klein land groot kan zijn. Om maar iets te noemen: Nederland loopt wereldwijd voorop in de waterbouw, we domineren het schaatsen, we zijn na de VS de grootste exporteur van landbouwproducten, en Dutch Design is bekend tot vér over de grenzen. En... we hebben een enorm aantal vrijwilligers. Ook daarmee zitten we, internationaal gezien, aan de top. Bijna de helft van alle volwassen Nederlanders, ruim vijfeneenhalf miljoen is in vrije tijd actief en helpt: in zieken– en verzorgingshuizen, op scholen, in buurtcentra, bij sportverenigingen en hobbyclubs. Al met al een enorme groep mensen, die een onmisbare bijdrage levert aan onze samenleving. Met recht iets om trots op te zijn.

Maar... Trots is niet het enige dat ons vervult. Er is ook reden tot zorg. En dan doel ik op veiligheid. U zult begrijpen dat dat voor mij als staatssecretaris van Veiligheid en Justitie voorop staat. Ook in het vrijwilligerswerk, en zeker in vrijwilligerswerk met minderjarigen. Kinderen vormen een kwetsbare groep, die we waar mogelijk moeten beschermen. Ze moeten zich bij sport en spel vertrouwd voelen, zich veilig weten. En ouders moeten hun kinderen onbezorgd op kamp kunnen laten gaan, of aanmelden bij een hobbyvereniging, of naar een sportclub sturen.

Het antwoord op de vraag wie voor die veilige omgeving verantwoordelijk is, is simpel: dat is de organisatie zelf. De club of vereniging hoort te weten wie er binnen hun organisatie contact heeft met jeugdleden, en of dit naar behoren verloopt.

Maar de overheid kan wel helpen om dat beter in beeld te krijgen. Sinds een paar jaar is er het plan “In veilige handen”, dat clubs middelen in handen geeft om verkeerd gedrag te herkennen en – nog belangrijker – te voorkomen.

Verder loopt sinds kort de proef met de gratis VOG voor vrijwilligers. Deelnemers zijn sport- of hobbyclubs die vallen onder Scouting Nederland, Steunpunt KinderVakanties en het NOC*NSF. Het Verwey-Jonker Instituut uit Utrecht onderzoekt momenteel of die “gratis VOG” werkt. De eerste ervaringen beloven veel goeds. Benieuwd hoe dat verder uitpakt; halverwege dit jaar weten we meer. Dan kan ik ook aangeven of we met die gratis VOG doorgaan en welke organisaties dan kunnen aansluiten.

Vandaag voegen we opnieuw iets toe aan die veiligheid met de aftrap van de “Stichting Tuchtrecht Vrijwilligers”. De Stichting krijgt de uiterst belangrijke taak om via het tuchtrecht, klachten van slachtoffers te onderzoeken en daar een oordeel over te vellen. Dat wil zeggen, een uitspraak doen over het gedrag van leden van een vereniging of van mensen die daaraan verbonden zijn.

Als de tuchtcommissie een klacht gegrond verklaart, dan volgt er een sanctie, bijvoorbeeld schorsing of verwijdering uit de club. Daarnaast komt er een naamsvermelding op een registratielijst. Deze ‘zwarte lijst’ moet voorkomen dat vrijwilligers met verkeerde bedoelingen zich bij een andere club of vereniging melden en daar weer hun gang kunnen gaan.

We zijn blij dat die registratielijst nu een feit is. Het heeft even geduurd maar nu is het zo ver. Daarom feliciteer ik niet alleen de “Stichting Tuchtrecht Vrijwilligers” maar dank ik ook andere betrokkenen.

In de eerste plaats het College Bescherming Persoonsgegevens die het hele traject kritisch heeft gevolgd. Verder de medewerkers van de Justitiële Informatiedienst in Almelo, die de registratielijst technisch verzorgd hebben.

Uiteraard ook mijn collega van VWS, de Vereniging NOV en Movisie, die samen met VenJ dit traject mogelijk hebben gemaakt. En – zeer belangrijk - de koplopers die met hun leden bij dit veiligheidstraject aanhaken: het YMCA, Scouting Nederland, Humanitas, Stichting Heppie, speelruimteorganisatie NUSO, School’s cool Breda, het WNF, de Samenwerkende Kinderboerderijen Nederland, Steunpunt KinderVakanties, Natuurmonumenten, Save the Children, Stichting Vakantiekind, Stichting Landschap Overijssel, Jong Nederland en de Wielewaal. Hartelijk dank voor jullie betrokkenheid!

Tot slot nog dit: volgend jaar moet de “Stichting Tuchtrecht Vrijwilligers” financieel zelfstandig opereren. Dat gaat ongetwijfeld lukken, zeker met deze reeks van deelnemers, die binnen de stichting stevig vertegenwoordigd zijn. Verder gaat de stichting werken met een helder tuchtreglement.

Ik heb er dan ook alle vertrouwen in dat we hiermee de veiligheid binnen het vrijwilligerswerk met minderjarigen wezenlijk vergroten.

Dank u wel.